Izložba „Lazar Vozarević iz Galerije Lazar Vozarević, Sremska Mitrovica“; Muzej Zepter

Član grupe Jedanaestorica (osnovane 1951) u kojoj se izdvajao inspirišući se „Pikasovom plavom fazom“, a potom i osnivač Decembarske grupe (1955), Lazar Vozarević  ̶  čija dela, pozajmljena iz galerije koja nosi njegovo ime, u Sremskoj Mitrovici, slikarevom rodnom gradu, možete da vidite u Muzeju Zepter  ̶  zapravo je vazda prisutan pred beogradskom publikom.

Ko ne zna da njegovi mozaici krase  Hotel „Meropol“, Dom Omladine i Vojno-tehnički institut.

Reprezentativni primerci Vozarevićevog opusa ilustruju sve faze njegovog rada, od postkubističkog stila, preko enformela, do postenformela i  ̶  zapaža autorka teksta u katalogu Bojana Burić  ̶  vode do optičke umetnosti koja se tada samo nazirala na vidiku: „Sada je linija razbijena na tačke, koje su organizovane u određene geometrijske forme, pre svega krugove ili pravougaonike. Tačke su tapetarski ukrasni ekseri zaobljenih i obojenih glavica na slikanoj, skoro uvek zlatnoj pozadini… Na osnovu svih Vozarevićevih eksperimenata i istraživanja, živosti i stvaralačkog nemira, anticipatorskog duha i pored značajne umetničke zaostavštine i dostignuća, možemo samo da pretpostavimo koliko smo izgubili njegovim ranim odlaskom“.

U stvari, kod Vozarevića je iznenađujuće šokantan prelaz sa čulnosti i sentimenta, evidentnih u figuratvnoj fazi koju odlikuju pikasovske crte ili vizantijska plošnost (na primer, Obešeni i Porodica), na racionalnu obradu senzacija. Ova, pak, estetici harmonije daje najznačajnije mesto, a sredstvima kojima se dostiže, punu slobodu izbora (čak ukrasne tapetarske eksere). Ekseri, međutim, nisu nakačeni na sliku kao strana tela nametnuta drčnošću umetnika (kako enformelisti često postupaju), nego su imanentni deo slike.

Slika bez njih, naprosto, takva ne bi bila moguća. Prateći slikarev put od figuracije preko antropomorfnih formi koje teže geomerizmu, do totalne apstrakcije, dolazimo do zaključka na koji sam Vozarević, smelo, ilustrativno upućuje: „Stavite delić Rembranta pod mikroskop i eto enformela“.

Od ovakvog stava koji potire sam enformel kome se priklonio u želji da očisti sliku od svega što je naracija, baveći se njenom materijom i reljefom, samo korak ga je delio od sračunate vizije ornamentalne faze iz šezdesetih godina XX veka koja počiva na zagasitim, mrkim tonovima izvučenim iz sećanja na staro srpsko slikarstvo.

Celokupan Vozarevićev opus balansira između iracionalnog (tinjajuća sklonost starosrpskoj fresci, enformelovskom oslobođenju materije…) i racionalnog (geometrizam, optička komponenta, atomizacija slike). Čak ni njegov kolorit nije konstanta: prvobitno plav, asocijativno pikasovski, prelazi u vizantijsku plavu, preuzetu s patiniranih živopisa. Rečju, umetnik stalno preispituje svoje svesno i podsvesno.

Lazar Vozarević (Sremska Mitrovica, 1925  ̶  Beograd, 1968) beogradsku Akademiju likovnih umetnosti završio je 1948. u klasi Mila Milunovića, a 1961. na istoj dobio zvanje docenta za predmet Slikanje i crtanje. Tu ga je i smrt zatekla. Vozarević je umetnik (u sveobuhvatnom značenju te reči), naučnik, alhemičar koji je svoj bunt protiv ograničenja i okvira rešavao korišćenjem neslikarskih materijala, kao što su metal, bakarne ploče, pesak, ali ga je (taj bunt), svojom doslednošću i analitičnošću, temeljno potkrepio i duboko osmislio.