2
Poznato je da su svemirska putovanja izuzetno teška za ljudsko telo, a nova istraživanja su otkrila kako se odražavaju na eritrocite, odnosno crvena krvna zrnca.
Kada smo na Zemlji, naša tela stvaraju i uništavaju dva miliona ovih ćelija u sekundi. U svemiru, astronauti su iskusili tri miliona uništenih crvenih krvnih zrnaca u sekundi, što je rezultiralo gubitkom 54 odsto više ćelija nego što ljudi na Zemlji doživljavaju, prema novoj studiji, prenosi CNN.
Niži broj crvenih krvnih zrnaca kod astronauta je poznat kao svemirska anemija.
„Svemirska anemija je konstantno prijavljivana kada su se astronauti vraćali na Zemlju sa prvih svemirskih misija, ali nismo znali zašto“, rekao je autor studije dr Gaj Trudel, lekar za rehabilitaciju i istraživač u bolnici Otava i profesor na Univerzitetu u Otava, u saopštenju.
Istraživači su uzeli dah i uzorke krvi od 14 astronauta pre njihovog šestomesečnog boravka na Međunarodnoj svemirskoj stanici. Astronauti su takođe četiri puta uzimali uzorke tokom svojih letova. Istraživači su takođe sakupljali krv od astronauta do godinu dana nakon njihovog svemirskog leta.
Letovi 11 muškaraca i tri žene dogodili su se između 2015. i 2020. Nalazi su objavljeni u časopisu Nature Medicine, prenosi N1.
Iznenađujuće otkriće
Kada su astronauti u svemiru, doživljavaju pomeranje telesnih tečnosti prema gornjem delu tela zbog nedostatka gravitacije. To dovodi do povećanog pritiska na mozak i oči, izazivajući kardiovaskularne probleme i gubitak od 10 odsto tečnosti u njihovim krvnim sudovima.
Istraživači su verovali da je svemirska anemija način na koji se telo prilagođava promeni tečnosti, što dovodi do uništenja crvenih krvnih zrnaca kako bi se uspostavila ravnoteža. Takođe su mislili da je gubitak crvenih krvnih zrnaca samo privremen, obnavljajući se nakon što su se astronauti prilagodili nakon što su proveli 10 dana u svemirskom okruženju.
Dr Trudel i njegov tim otkrili su iznenađujući rezultat – svemirsko okruženje je stvarni krivac.
„Naša studija pokazuje da se po dolasku u svemir više crvenih krvnih zrnaca uništava i to se nastavlja tokom čitavog trajanja misije astronauta“, rekao je on.
Pročitajte još:
Astronaut Evropske svemirske agencije Tim Pik prikazan je nakon što mu je završeno prvo vađenje krvi u svemiru.
Istraživački tim je razvio načine za merenje uništenja crvenih krvnih zrnaca, uključujući merenje količine ugljen-monoksida otkrivenih u uzorcima daha astronauta. Svaki put kada se jedan molekul hema, ili prepoznatljivi crveni pigment u crvenim krvnim zrncima, uništi, on stvara molekul ugljen-monoksida.
Tim nije bio u mogućnosti da direktno izmeri proizvodnju crvenih krvnih zrnaca kod astronauta, ali očekuju da su astronauti iskusili stvaranje dodatnih crvenih krvnih zrnaca kao odgovor na povećano uništavanje. Da se to nije dogodilo, svi astronauti bi tokom boravka u svemiru pretrpeli posledice i zdravstvene probleme povezane sa teškom anemijom.
„Srećom, manje crvenih krvnih zrnaca u svemiru nije problem kada je telo u bestežinskom stanju. Ali kada se spustite na Zemlju i potencijalno na drugu planetu ili mesec, anemija koja utiče na energiju, izdržljivost i snagu može da ugrozi ciljeve misije. Efekti anemije se osećaju tek kada sletite i morate ponovo da se suočite sa gravitacijom“, rekao je dr Trudel.
Dugoročni efekti
Nakon povratka na Zemlju, kod pet od 13 astronauta je dijagnostifikovana klinička anemija. Jednom od astronauta nakon sletanja nije vađena krv.
Praćeni uzorci uzeti od astronauta pokazali su da je svemirska anemija reverzibilna (povratna) jer se njihov broj crvenih krvnih zrnaca progresivno vraćao na normalu između tri do četiri meseca nakon njihovog povratka.
Međutim, uzorci prikupljeni godinu dana nakon što su astronauti sleteli na Zemlju pokazali su da je stopa uništenja crvenih krvnih zrnaca i dalje povećana, oko 30 odsto iznad onoga što su iskusili pre svog svemirskog leta.
Istraživači veruju da ovo ukazuje na to da bi dugotrajne svemirske misije mogle da dovedu do strukturnih promena koje utiču na crvena krvna zrnca.
Nalazi su prvi rezultati objavljeni iz MRROV, eksperimenta koji ispituje zdravlje koštane srži i proizvodnju krvi kada su astronauti u svemiru.
Rezultati ističu važnost skrininga i astronauta i svemirskih turista na zdravstvene uslove na koje bi anemija mogla da utiče i praćenje bilo kakvih problema tokom misija. Prethodna studija drTrudela i njegovog tima takođe je otkrila da duže svemirske misije pogoršavaju anemiju.
Za sada je neizvesno koliko dugo ljudsko telo može da podrži povećanu stopu uništavanja i proizvodnje crvenih krvnih zrnaca.
U cilju borbe protiv ovog rizika, istraživači predlažu da se ishrana astronauta promeni kako bi se podržalo bolje zdravlje krvi.
Lekcije naučene iz ovog istraživanja mogle bi da se primene i na pacijente sa anemijom na Zemlji, posebno na one koji je doživljavaju nakon bolesti i dužeg odmora u krevetu. Iako je direktan uzrok ove vrste anemije nepoznat, možeda bude sličan onome što se dešava u svemiru.
„Ako možemo da saznamo šta tačno prouzrokuje ovu anemiju, onda postoji potencijal da se to leči ili spreči, kako za astronaute tako i za pacijente ovde na Zemlji“, rekao je dr Trudel.
On je dodao da je ovo „najbolji opis kontrole crvenih krvnih zrnaca u svemiru i nakon povratka na Zemlju. Bili smo iznenađeni i nagrađeni za našu radoznalost“.
BONUS VIDEO: Šta nam se dešava dok spavamo
***
Pratite nas i na društvenim mrežama:
