Tlo u Turskoj i severnoj Siriji je napuklo i u mnogim delovima uništeno u različitim pravcima posle masivnog zemljotresa jačine 7,8 stepeni Rihtera i gotovo 8.000 naknadnih potresa. Dve jasne pukotine sada se protežu oko 300 kilometara gde se kopno pomerilo do 7 metara u suprotnim smerovima, a ovi prizori šokirali su svet.
Čak i na južnom vrhu veće pukotine, oko 150 kilometara od epicentra prvobitnog zemljotresa jačine 7,8 stepeni Rihterove skale, selo Tepehan, u provinciji Hataj, bilo je svedok izuzetnih pukotina koje su se raspršile po površini.
Snimci dronom snimljeni 10. februara pokazuju pukotine koje idu preko maslinjaka u selu, prenosi Rojters.
The day the Earth moved
— Ece Toksabay (@ecetoksabay) February 20, 2023
How the Turkey earthquake tore a 300-kilometre rupture through the Earth’s surfacehttps://t.co/Pg1oMrHbrA
„Oko 4:20 noću, probudila nas je buka. Sa početnom panikom, niko nije znao da li možemo da odemo od kuće ili možemo da preživimo. Izgubili smo nadu“, rekao je lokalni stanovnik Mehmet Temizkan.
„Ovo su bili veoma veliki i snažni zemljotresi koji su „pukli“ sve do površine tokom dugog niza rasednih segmenata“, rekao je Erik Filding, geofizičar u NASA-inoj Laboratoriji za mlazni pogon, u izjavi na veb-sajtu Opservatorije Zemlje.
„Ovo je izazvalo izuzetno jak potres na veoma velikom području koje je pogodilo mnoge gradove i mesta puna ljudi“, rekao je on. „Dužina rupture i magnituda zemljotresa jačine 7,8 bili su slični zemljotresu iz 1906. koji je uništio San Francisko“.
Zemljište sa obe strane pukotina kretalo se u suprotnim smerovima, slegavši do 7 metara od početne tačke na nekim lokacijama, prema podacima Krisa Milinera sa Kalifornijskog tehnološkog instituta.
Devastating Turkey Earthquake sequence with impressive visuals.
— Tolga Gorum (@TolgaGorum) February 18, 2023
The day the Earth moved. @Reuters
How the Turkey earthquake tore a 300-kilometer rupture through the Earth’s surfacehttps://t.co/bSrK9h8Ltw pic.twitter.com/96YbHBYFyN
Glavni potres imao je dugi prekid sa pomacima do 5m. Kraći prekid od naknadnog potresa jačine 7,5 doveo je do većeg pomeranja zemljišta do 7m na nekim mestima.
Manji gradovi pretrpeli najjače potrese
Manji gradovi direktno iznad linije raseda pretrpeli su neke od najjačih potresa. Glavna pukotina je prošla pravo kroz mnoga od ovih naselja. Suzan Haf, seizmolog iz Geološkog zavoda Sjedinjenih Država, rekla je da u mnogim slučajevima ljudi na kraju žive pored zona raseda zbog resursa.
„Ako živite uz podnožje planina, tamo može biti više vode“, rekao je Haf.
Mnogi gradovi leže u podnožju planinskog lanca na istoku.
Rojtersova analiza procene stanovništva pokazuje da naselja izgrađena u blizini zone raseda imaju tendenciju da imaju veći broj stanovnika što su bila bliža pucanju. Međutim, mnogi od smrtnih slučajeva i urušavanja zgrada dogodili su se u većim gradovima udaljenim od zone raseda, za šta su stručnjaci rekli da se odnosi na geografiju koja leži u pozadini.
"Yerin Yerinden Oynadığı Gün"
— Çağrı Mert Bakırcı (@cagrimbakirci) February 19, 2023
Reuters, 6 Şubat'ı böyle tanımlıyor. Son derece öğretici grafikler ve uydu fotoğrafları ile o günün jeolojisini anlatıyorlar.
Aşağıda, 300 kilometrelik fay kırılmasını ve batıdaki karanın güneye doğru kayışı görülüyor. pic.twitter.com/8zSahwau5g
Margarita Segou, seizmolog iz Britanskog geološkog zavoda, rekla je da je sigurnije graditi na planinskim stenama nego na mekom tlu ravnice, koje ima tendenciju da pojača kretanje tla.
Satelitski snimci jasno su pokazali pomeranje površine. Izuzetna tačnost slika omogućava praćenje kretanja zemlje.
Slike iz Planet Labs-a pokazuju pukotinu površine koja prolazi pravo kroz sredinu sela u blizini Nurdagija u Turskoj, pri čemu se tlo jasno pomera nekoliko metara sa obe strane.
Druga slika prikazuje dugu pukotinu i kretanje površine u blizini susednog sela Tevekeli, koje se nalazi na liniji raseda južno od Karamanmaraša. Čini se da se celo selo pomerilo za nekoliko metara i pukotine seku kroz polja i staze.
PROČITAJTE JOŠ:
Razmere događaja
Zemljotresi su otvorili dve ogromne pukotine na površini Zemlje, od kojih se duža proteže oko 300 kilometara duž južne Turske.
„Zemljotres ove veličine uzrokuje da se rased razbije na prilično dugom nivou“, rekao je Rodžer Mason, počasni naučni saradnik Britanskog geološkog zavoda. Mape ispod pokazuju veličinu ruptura u odnosu na druge dobro poznate kopnene mase.
„Užasno je imati ovako dugi procep u naseljenom području“, rekao je profesor Tim Rajt, šef britanskog Centra za posmatranje i modeliranje zemljotresa, vulkana i tektonike (COMET).
Stručnjaci kažu da površinske pukotine nude dragocen izvor podataka koji će im pomoći da razumeju procese koji su izazvali tako razoran događaj – i na da kraju spasu živote.
„Naučnici širom sveta koriste ove vrste podataka za izgradnju ’izvornih modela’ događaja“, rekao je Rajt, dodajući da bi takvi modeli mogli da predvide kako se strukture ponašaju tokom zemljotresa i kako mogu da utiču na ključnu infrastrukturu kao što su mostovi i putevi.
„Dugoročno, forenzičko razumevanje svakog zemljotresa pomaže nam da se pripremimo za buduće događaje u različitim regionima“, dodao je.
BONUS VIDEO: Hataj u ruševinama – snimci dronom
Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?
Ostavi prvi komentar