0
Filmski centar Srbije obeležio je sinoć 63. godišnjicu u Dvorani kulturnog centra proglasivši najgledaniji, pa najbolji srpski film u 2022, kao i najbolju manjinsku koprodukciju, podsećajući na uspehe naših ostvarenja u inostranstvu, na svoju izdavačku delatnost, ali i prikazivanjem inserata iz naslova čije se premijere očekuju tokom naredne godine.
Predstavnici Asocijacije filmskih festivala Srbije proglasili su na svečanosti godišnje pobednike u dve kategorije – najbolji srpski film i najbolja srpska manjinska koprodukcija.
AFIFS nagrada za najbolji srpski film 2022. godine pripala je ostvarenju „Strahinja Banović“ Stefana Arsenijevića, koji je primajući priznanje istakao kako mu „puno znači“:
– Naravno, to je nagrada za celu ekipu, koja je ostavila srce na terenu. Ekipu su činili ljudi iz pet različitih koprodukcionih zemalja i svi smo zajedno pokušali da napravimo jednog savremenog Banović Strahinju. Razmišljajući o našem filmu i našem junaku, poželeo bih da svako od nas bar delom pronađe u sebi Banović Strahinju, kapacitet i način da razume druge, čak i ako su mu uradili nešto nažao. To je i poruka našeg filma.
AFIFS nagrada za najbolji film srpske manjinske koprodukcije 2022 pripala je filmu „Stric“ reditelja Davida Kapca i Andrije Mardešića. U ime koproducentske kuće Sense Production nagradu je primila Marija Stojanović, koja je istakla kako je toj kompaniji posebno zadovoljstvo da ostvaruje manjinske koprodukcije:
– Ova koprodukcija je bila interesantna po tome što je glavni glumac filma, Miki Manojlović, srpski glumac, a direktor fotografije je Miloš Aćimović, koji je i dobio AFIFS nagradu za najboljeg direktora fotografije.
Godina koja će uskoro biti iza nas, kako je istaknuto na svečanosti, bila je jedna od najuspešnijih kad je u pitanju srpski film, s obzirom da su naša ostvarenja bila uvršćena u selekciju najvećih svetskih festivala – Berlina, Kana, Venecije, Karlovih Vari, Toronta, Lokarna, Moskve, San Sebastijana i Amsterdama, a konkretne rezultate predstavio je direktor Filmskog centra Gordan Matić:
– Ukupni broj prijavljenih projekata u Filmskom centru Srbije je 584. Broj podržanih celovečernjih igranih filmova ove godine je 18, sa ukupno 534 miliona dinara. Broj podržanih dugometražnih dokumentarnih filmova je 16, sa ukupnom cifrom od 75.800.000 dinara. Bilo je 19 premijera celovečernjih igranih filmova u 2022. godini sa ukupno 741.943 gledaoca do 14. decembra – objasnio je Matić, otkrivši da je najgledaniji domaći film sa gotovo 200.000 gledalaca (192.833 ) „Leto kada sam naučila da letim“ Raše Andrića.
Osim „Leta“ među najgledanijim ostvarenjima bili su „Zlatni dečko“ Ognjena Jankovića (167.846 gledalaca), pa „Komedija na tri sprata“, „Vera“, „Sveta Petka: Prst u pustinji“ i „Ala je lep ovaj svet“ (između 50 i 100 hiljada gledalaca). Tokom 2022. godina na konkurse FCS-a je prijavljeno 584 projekata. Podržano je 18 dugometražnih igranih filmova (ukupan iznos sredstava dodeljen za podršku proizvodnji dugometražnih igranih filmova bio je 534 milina dinara) i 16 dugometražnih dokumentarnih filmova filmova (ukupan iznos sredstava dodeljen za podršku proizvodnji dugometražnih dokumentarnih filmova bio je 75 miliona i 800 hiljada dinara).
Kad su posredi uspesi našeg filma u inostranstvu podsetimo da je na 72. Berlinskom međunarodnom filmskom festivalu u februaru prikazan film „Heroji radničke klase“ Miloša Pušića u programu Panorama, kao i manjinska srpska koprodukcija „Poslevode“ Daneta Komljena u programu Forum.
Na 75. Kanskom filmskom festivalu učestvovala srpska manjinska koprodukcija „Brana“ libanskog reditelja Alija Šerija u selekciji Petnaest dana autora, a film „Da li ste videli ovu ženu?“ rediteljskog dvojca Dušana Zorića i Matije Gluščevića imao je svetsku premijeru na 79. Veneciji u okviru zvaničnog takmičarskog programa Nedelje kritike, a montažerki ovog filma, Olgi Košarić pripala je specijalna nagrada festivala u okviru ove selekcije koja se dodeljuje umetnicima do 40 godina.
Na 44. Moskovskom filmskom festivalu svetske premijere su imala dva srpska dugometražna filma: „Usekovanje“ debitantsko ostvarenjd Siniše Cvetića (prikazan u okviru glavnog takmičarskog programa i osvojio priznanje „Sveti Đorđe“ za najboljeg reditelja i nagradu publike) i „Sveta Petka – Krst u pustinji“ reditelja Hadži-Aleksandra Đurovića (u okviru programa Oko sveta za osam dana).
Na 56. Međunarodnom filmskom festivalu u Karlovim Varima, u novom takmičarskom programu Proxima, prikazani su srpski dokumentarni film „Još jedno proleće“ Mladena Kovačevića, kao i sprska manjinska koprodukcija „Stric“ hrvatskih reditelja Andrije Mardešića i Davida Kapca koja je nagrađena specijalnim prizanjem, dok su „Heroji radničke klase“ bili u Karlovim Varima deo programa „Horizonti“.
Hibridni dugometražni film „Kristina“ u režiji Nikole Spasića, imao je svetsku premijeru u julu u okviru takmičarske selekcije 33. Međunarodnog filmskog festiva FID u Marseju, osvojivši nagradu za najbolji prvi film. Ostvarenje „Bez“ autora Luke Papića je na 51. Međunarodnom festivalu dokumentarnog filma Visions du Réel osvojilo Nagradu žirija za najbolji film u Međunarodnom takmčarskom programu srednjemetražnih i kratkometražnih ostvarenja.
Na 69. Pulskom filmskom festivalu nagrađeni su „Leto kad sam naučila da letim“ (dve nagrade – nagrada publike u Međunarodnom programu i Zlatna arena za najbolji hrvatski doprinos u manjinskoj koprodukciji za glumicu Snježanu Sinovčić Šiškov; isto toliko Zlatnih arena osvojila je i manjinska srpska koprodukcija, „Stric“ (Zlatna arena za najbolji scenario u Hrvatskom programu za Mardešića i Kapca, kao i Zlatna arena za kostimografiju za Anu Savić Gecan).
Na 75. filmskom festivalu u Lokarnu, u avgustu su prikazani kratki filmovi „O novcu i sreći“ Ane Nedeljković i Nikole Majdaka mlađeg i „Lopte“ Gorane Jovanović, u selekciji Leopardi budućnosti, dok je u prateći Locarno Kids uvršten „Leto kada sam naučila da letim“ Radivoja Andrića (pre toga već nagađen u Švedskoj i Italiji).
U takmičarske selekcije 28. Sarajevskog filmskog festivala, u avgustu ove godine, uvršteni su srpski filmovi dugometražni dokumentarni „Još jedno proleće“ Mladena Kovačevića i „Muzej revolucije“ Srđana Keče (koji je osvojio „Srce Sarajeva” za najbolji dokumentarac); kratkometražni animirani film „O novacu i sreći“ Ane Nedeljković i Nikole Majdaka mlađeg, kao i studentski „Čekaj me ovde“ Alekse Borkovića. U Sarajevu su prikazane i manjinske srpske koprodukcije: celovečernji igrani film „Jahači“ Dominika Menceja, dokumentarni „Lepota zveri“ Ane Ester Nemeš i kratki „Banija“ Nebojše Slijepčevića. Zatvaranje Sarajevo film festivala protekloje u znaku svetske premijere srpske manjinske koprodukcije „Praznik rada“ Pjera Žalice.
Svetska premijera hrvatsko-srpska koprodukcija „Garbura“, film scenariste i reditelja Josipa Žuvana, u kojem jednu od glavnih uloga tumači Ljubomir Bandović, premijerno je prikazan u selekciji Novi reditelji festivala u San Sebastijanu.
U programu TIFF Docs, u okviru 47. Međunarodnog filmskog festivala u Torontu, jednog od najprestižnijih festivala na svetu i najrelevantnijeg festivala na tlu Severne Amerike u septembru je svetsku premijeru imao film „Ciné-guerrillas: The Scenes From the Labudović Reels“ (srpska na Festivalu autorskog filma), novo dokumentarno ostvarenje višestruko nagrađivane srpske rediteljke Mile Turajlić. U Torontu je, u okviru programa Otkrića, prikazana drama „Sneg i medved“, manjinska srpska koprodukcija turske scenaristkinje i rediteljke Selcen Ergun podržao je Filmski centar Srbije.
Ovogodišnji, 35. međunarodni festival dokumentarnog filma IDFA održan tokom novembra u Amsterdamu doneo je i dva srpska filma i predstavio jedan u nastajanju, sva tri podržana sredstvima Filmskog centra Srbije. Novi film Mile Turajlić, „Non-Aligned: Scenes from the Labudović Reels“ imao je svetsku premijeru u međunarodnom takmičarskom programu, dok je film „Prizvan i pozvan“ Luke Papiće i Srđe Vuče imao svetsku premijeru u programu Envision. Među učesnicima programa IDFA Academy našla se i srpska dokumentaristkinja Maja Novaković, autorka zapaženog i širom sveta višestruko nagrađivanog kratkog dokumentarnog ostvarenja „A sad se spušta veče“, koja je u Amsterdamu predstavila projekat svog novog filma naslovljenog „Ko će pokucati na vrata mog doma“.
FCS je objavio osam knjiga – „Priručnik za pisce scenarija“ Sida Filda, „Žan-Lik Godar: Permanentni revolucionar“ Berta Rebhandla, „Zabranjeni bez zabrane“ Milana Nikodijevića, „Stenli Kjubrik: Između slikarstva i filma“ (drugo, dopunjeno i korigovano izdanje) Dijane Metlić, „Možda se nađe mesto i za ovo“ – peti tom sabranih dela Branka Vučićevića, „Uhvati mačku“ Blejka Snajdera…
– Filmski centar Srbije ove godine prodao je više od 2.500 knjiga, što je apsolutni rekord u našoj istoriji. Balansiramo između domaćih i stranih autora i imamo veoma uspešnu distribuciju – naveo je Miroljub Stojanović.
Budžet FCS za 2023. godinu iznosi 1.226.356.000 dinara, a biće raspisano 22 konkursa, s ukupnim budžetom za konkurse po svim kategorijama u iznosu od 1.038.000.000 dinara.
Na obeležavanju godišnjice Filmskog centa Srbije prikazani su prvi put javno inserti iz filmova: „Munje: Opet“ Radivoja Raše Andrića (produkcija: Yodi Movie Craftsman), „Žal“ Koste Đorđevića (Kinematofrafska kuća), „Pukotina u ledu“ Maje Miloš (Baš čelik), „Heroji Halijarda“ Radoša Bajića (Contrast Studios), „Među bogovima“ Vuka Ršumovića (Baboon Production), „Pored tebe“ Stevana Filipovića (Hypnopolis), „Za danas toliko“ Marka Đorđević (Altertise), „Bauk“ Gorana Radovanovića (NAMA FILM), „Vožnja biciklom sa Zolijem Turčinom“ Sabolča Tolnaija (Atalanta), „Senoviti Mediteran“ Ivana Jovića (Terirem Production), „Izolacija“ Marka Backovića (Viktorija film), „Čuvari formule“ Dragana Bjelogrlića (Cobra film) i „Videoteka“ Luke Bursaća (Mashina & Zec).
Uprkos svim uspesima podsetimo Filmski centar Srbije i dalje funkcioniše bez validnog Upravnog odbora nakon skandala koji je prošle zime izazvalo poništavanje Pozivnog konkursa za eminentne reditelje, posle čega je nekoliko članova podnelo ostavke, pa je UO spao na tri člana, a novi bi trebalo da imenuje Vlada Srbije.
Bonus video: Otvaranje Festivala autorskog filma
