39
„Nit je Keln, niti Notr Dam, nit je Madrid nit Prag, već je naš Vršac.“
Studentski protesti i šetnje doneli su buđenje naroda širom Srbije, ali i podsetili na mesta u našoj zemlji koja možda nikad nismo videli, a prelepa su.
Najnoviji je bio studentski marš od Zrenjanina do Vršca, prelepog grada na istoku Srbije.
Prva asocijacija na to mesto mnogima je jak vetar koji duva dobar deo godine, ali mnogi ne znaju koliko lepih stvari tamo ima da se vidi.
Jedna svojevrsna pozivinica za Vršac je fotografija koja treutno kruži društvenim mrežama. Na njoj se vidi Rimokatolička crkva Svetog Gerharda de Sangredo.
Slikana noću, uz pun mesec, ona zaista izgleda kao najveća svetska čuda arhitekture, poput Nodr Dama, katedrala u Kelnu, Madridu, Pragu…
Ali u pitanju je Srbija.
Ova crkva građena je od 1860. do 1863. godine i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.
Nije poznato ime arhitekte koji je izradio nacrt, ali se pretpostavlja da je iz Beča.
Vršac je smešten na obodu Panonske nizije u podnožju Vršačkih planina i od granice sa Rumunijom udaljen je svega 14 km.
Vršac je jedan od najstarijih banatskih gradova. Prema pisanim tragovima, ime mu se prvi put pojavljuje pre skoro šest vekova, daleke 1427. godine u obliku Podvršan.
Prva naselja javljaju se u neolitu, u doba glačanog kamena o čemu svedoče arheološki nalazi. Ljudska naselja dobijaju stalniji karakter dolaskom Slovena (pozni srednji vek) u ove krajeve, a pre njih tu su boravili Kimerci, Tračani, Kelti, Skiti, Dačani, Rimljani, Sarmati, Gepidi, Avari i drugi.
Današnji simbol grada, Vršačka kula, nastao je u prvoj polovini 15. veka u vreme Ugarske vlasti. Pojedini izvori govore da je tvrđava podignuta na mestu starorimske kule osmatračnice. Podigao ju je Đurađ Branković posle pada Smedereva za odbranu od Turaka. Turke je iz grada proterao vojskovođa Eugen Savojski 1716. godine, čime je otvorio novu epohu u istoriji grada.
Vršačka kula, simbol ne samo grada već i cele okoline, sazidana je 1439. godine i veruje se da ju je podigao Đurađ Smederevac posle pada Smedereva sa ciljem da zaštiti svoje posede na prostoru današnje Vojvodine. Od celog utvrđenja najočuvanija je Donžon kula, visine 20 m, koja je danas u potpunosti restaurirana.
Visina spoljnih zidova iznosi 19,85 m, a strane su široke 13,80 m i 11 m. Karlovačkim mirom 1701. godine je počelo rušenje kule, tako da se više nije mogla koristiti u vojne svrhe.
Dosadašnjim istraživanjima konstatovani su bedemi i ostaci kružne kule. Pokretan arheološki materijal (keramika, kameni predmeti, metalno oružje i oruđe, novac) posle završene kompletne analize daće precizniju sliku života ovog utvrđenja u istorijskim, kulturnim, ekonomskim okvirima, pišu na sajtu Turističke organizacije Vršac.
Davne 1882. godine, na predlog Julijusa Friša, donosi se odluka o osnivanju Gradskog muzeja. Za kustosa je postavljen Feliks Mileker, čija je velika zasluga za obogaćivanje muzejskih zbirki putem terenskih iskopavanja, otkupa predmeta od kolekcionara, a znatan deo starina kroz poklone brojnih darodavaca. Prva velika izložba za javnost otvorena je 1896. godine.
Danas muzej broji preko 250.000 eksponata u nekoliko stručnih odeljenja: arheološko, istorijsko, numizmatičko, etnološko, prirodnjačko i umetničko, kao i konzervatorska radionica.
Posle više od 150 godina od smrti oca srpske drame Jovana Sterije Popovića, kuća na Trgu Svetog Teodora Vršačkog, u kojoj je ovaj istaknuti Vrščanin živeo i radio, konačno je dobila pravu namenu – postala je Sterijin muzej.
Prostor je oplemenjen originalnim nameštajem koji je slavni pisac koristio, među kojim je i pisaći sto, na kom je pisao drame i komedije.
Originalni rukopisi „Pokondirena tikva“, „Zla žena“, „Kir Janja“, „Laža i paralaža“ i brojnih drugih Sterijinih dela nalaze se u vitrinama u spomen-sobi, a na zidovima su uramljeni faksimili i dokumenta. Tu su još i dokumenti i fotografije i portret Sterije koji je naslikao Uroš Predić.
Na prostoru gde se danas nalazi zelena oaza, u XVIII veku prostirao se majur ugledne vršaćke porodice Šeribl. Vršačka municipija otkupila je Šeriblov majur 1797. godine, a 1817. godine menja naziv u Gradski majur a kasnije i u Gradski park.
Danas je park pod zaštitom države i prirodni je spomenik vrtne arhitekture mešovitog pejsažnog stila. Na površini od skoro 6 hektara zasađene su brojne vrste listopadnog i zimzelenog drveća. Ukrasno grmlje, šiblje i raznovrsno cveće, od kojih su mnoge vrste retke i vredne, čine ovaj park pravom botaničkom baštom.
Ono čime sa vrščani najviše ponose su vinogradi I čuveno vršačko vino koje je čak iz najdublje prošlosti deo sudbine ovoga grada. Vršačko vinogorje spada u starija vinogradarska područja Evrope. Prema nekim pisanim podacima i arheološkim nalazima, počeci vinogradarstva datiraju još iz vremena Dačana i rimske vladavine ovim krajem.
Drugi podaci, iz 15. veka, govore da se bure vina iz Vršačkih vinograda na dvoru ugarskog kralja plaćalo 10,5 galbena, a cena vina iz Gudurice određivalo cenu u celoj tadašnjoj Austrougarskoj.
Godine 1880. filoksera je uništila veliki broj vinograda u Evropi i kod nas. Ubrzo su zasađene nove, otpornije sorte, koje su prvi put dale plod 1887. Od tada do danas ovi vinogradi se neprestano razvijaju.
Sa razvojem vinskog turizma, stare vinarije se renoviraju i prilagođavaju, posebno na Gudurici i Velikom Središtu, gde u seoskom ambijentu imate priliku da uz neizbežne tamburaše degustirate najbolja vina i razne domaće gastronomske specijalitete.
Vršačke planine su najstariji planinski masiv u Panonskoj niziji. U vreme kada je Panonska nizija bila pod vodom, Vršačke planine su bile ostrva. Zahvaljujući tome, kao i specifičnim klimatskim uslovima, danas ovde postoji izuzetno bogat eko sistem koji je dom različitim retkim i ugroženim vrstama.
Zbog svoje specifičnosti 2006. godine Vršačke planine su stavljene pod zaštitu kao prirodno dobro od posebnog značaja. Na Vršačkim planinama obitava preko 100 vrste ptica među kojima su orao kliktavac, orao zmijar, uralska sova, sova osičar, planinski šareni detlić, gorska pliska… U starim listopadnim šumama borave vukovi, divlje svinje, srne, divlje mačke, kune i jazavci. Stalni stanari su i nekoliko vrsta reptila, vodozemaca, leptira, insekata i preko hiljadu vrsta retkog bilja.
Vršačke planine karakterišu stalna vazdušna strujanja zbog kojih je ovo svojevrsna vazdušna banja. Vršačka transverzala poznata je među planinarima širom Srbije a ljubitelji ekstremnih sportova se okupljaju zbog paraglajdinga, idealnih staza za brdski biciklizam i stena pogodnih za friklajmbing.
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare
