1
Nedaleko od lagera Železničke radionice u Kraljevu, u periodu od 15. do 20. oktobra 1941. godine, nemačka vojska streljala je prema sadašnjim podacima 2.200 civila, različite starosti, pola i porekla. Racije nemačke vojske u selima oko Kraljeva započete u septembru 1941. godine imale su karakter selektivnih kaznenih mera, usmerenih protiv konkretnih pojedinaca.
Saradnja vojnika Jugoslovenske vojske u otadžbini i pripadnika partizanskog pokreta, kao i njihove zajedničke ustaničke akcije, koordinisane iz štaba u selu Drakčići kod Kraljeva, dovela je do zajedničkih akcija protiv okupatora i do opsade nemačkog garnizona u Kraljevu početkom oktobra 1941.
Da bi olakšala svoj položaj, nemačka vojska je gađala artiljerijskom vatrom po linijama ustanika, izvodila brze i oštre ispade na ustaničke položaje, uništavala i spaljivala okolna sela i uzimala taoce za streljanje – 100 Srba za ubijenog nemačkog vojnika, a 50 za ranjenog. Zbog pretrpljenih gubitaka u svojim redovima – 14 mrtvih, od kojih dva oficira, i 10 ranjenih, u noći između 14. i 15. oktobra. Nemci su 15. oktobra zaveli vanredno stanje sa prekim sudom.
Međutim, širenjem ustanka, intenziviranjem akcija i proširenjem prostora zahvaćenosti, nemačke trupe će preći na mere odmazde prema celokupnom stanovništvu određenog mesta. Naročito surovo su reagovali u slučajevima ugrožavanja saobraćajnica.
Najbrutalnijem udaru okupacionih snaga bili su izloženi stanovnici sela u samoj blizini grada, sela u blizini vojnih objekata. Zatim ona sela na putnim pravcima vitalnim za nemačku vojnu silu i sela gde su bili ustanički položaji,a to su bila samo dva Sirča i Drakčići. Racije vojnika Vermahta sprovedene su u novembru i početkom decembra. Posledice ovih kaznenih ekspedicija bile su stradanje civilnog stanovništva, opljačkana i popaljena domaćinstva, uništena letina i desetkovan stočni fond.
Prema do sada utvrđenim podacima, evidentirane su 264 civilne žrtave racija nemačke vojske u selima žičkog sreza, koje su stradale od 11.avgusta do 13. decembra 1941. Najmlađa žrtva bilo je novorođenče, staro jedan dan, dok su dve najstarije žrtve imale po 95 godina.
Autori izložbe “Racije – kaznene ekspedicije Vermahta u selima žičkog sreza 1941. godine”, koja će u muzeju u Kraljevu biti otvorena do 9. novembra su istoričari Narodnog muzeja Kraljevo, muzejski savetnik Mirjana Savić i kustos Nemanja Trifunović.
Bonus video: Polaganje venaca na Spomenik žrtvama genocida
