Povodom 125 godina od rođenja čuvenog akademika, profesora i arhitekte u Galeriji SANU je otvorena izložba "Nikola Dobrović - Pod zastavama modernih pokreta". Autori postavke su dr Marta Vukotić Lazar i mr Bojan Kovačević, a izložbene postavke Marina Dokmanović.
Izložba predstavlja ovog eminentnog člana SANU kao osobu širokih pogleda, temeljnog intelektualca, pisca brojnih kritičkih istoriografskih studija o arhitekturi i gradovima, profesora fakulteta, direktora Urbanističkog instituta Srbije, prvog gradskog arhitektu Beograda.
– Njegov životni put i delo obeležava duboka povezanost sa duhom avangarde i idealima, kao i misionarstva u oblasti kulture koje su se pod zastavama modernih pokreta Evrope širile baš u vreme njegovog školovanja i profesionalne aktivnosti. Ideja o preporodu je oslonac Dobrovićevog idealističkog uverenja da se arhitekturom, ako ne može promeniti, onda bar može popraviti ovaj svet. Taj beskompromisni stav, zastupljen u čitavom njegovom delu, svrstao ga je u pionire moderne na srednjoevropskim i južnoslovenskim prostorima. Za nas je od posebnog značaja to što se sa svojom snažnom projugoslovenskom intelektualnom orijentacijom u nesposrednom posleratnom periodu našao na rukovodećem mestu Ministarstva za građevinarstvo, a potom i na mestu glavnog urbaniste Beograda. Iz tog perioda sledi niz njegovih upečatljivih ideja i inicijativa, ali kako je bio pomalo preke naravi, nije prihvatio ideološke diktate osim kada su u pitanju ideali moderne – naglasio je akademik Milan Lojanica.
Tako se, nastavio je, Dobrović povukao iz prakse u nastavu na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu, gde je u kratkim razmacima nastaje na desetine njegovih dragocenih knjiga, udžbenika, studija i gde sa zanosom predaje arhitekturu, a njegove vatrene govore studenti su redovno ispraćali ovacijama. Iako veoma ometan u svojim graditeljskim poslovima, s neiscrpnom energijom dočekuje priliku da ponovo gradi:
– U celini gledano, čitavo delo arhitekte Nikole Dobrovića karakteriše strastven i njemu svojstven pogled u budućnost. Otuda i njegova preokupacija u pogledu gradskih celina iz čega sledi njegova presudna profesionalna i životna povezanost sa gradom Beogradom, koji je video kao velegrad. Mnoge njegove ideje su ostale nerealizovane. Među njima, Terazijska terasa, zamišljena kao široka kapija Balkana, okrenuta prema Savi i Sremu, i prema čitavoj Panoniji. Drugo Dobrovićevo remek delo je razoreno 1999. u NATO agresiji.
Reč je o jedinom njegovom zdanju, zgradi Ministarstva odbrane i Generalštaba u Ulici kneza Miloša u Beogradu, koje do danas nije obnovljeno i stoji kao spomenik bezumlju. Vlada Republike Srbije proglasila ga je za kulturno dobro 2005. godine, a sada je trenutak da se aktuelizuje taj čin i proces, smatraju autori.
– Čitavo delo Nikole Dobrovića obeležava trnovit put na kome su ga i sreća i nesreća naizmenično prigrlile u zagrljaj ili mu okretale leđa. U početku nedovoljno prihvaćen, potom snažno prihvaćen na jugoslovenskim prostorima, zatekao se na poziciji ključnog aktera posleratne obnove urbanizacije Beograda, da bi se potom obreo u oblasti teorijskog i obrazovnog rada. Osporavan i hvaljen, postao je jedan od najvećih imena u oblasti arhitekture koje smo ikada imali – zaključio je Lojanica.
Izložba je otvorena do 24. avgusta. Postavku čine projekti, lični predmeti i filmovi kao deo arhivske građe, umetničkih dela i dokumentarnih filmova koji se čuvaju u Arhivu i Biblioteci SANU, Muzeju nauke i tehnike – Beograd, Narodnom muzeju, Kući legata, Filmskim novostima i u privatnim kolekcijama.
Bonus video: SANU između starih principa i savremenog sveta
Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?
Ostavi prvi komentar