65. Sterijino pozorje održaće se od 26. maja do 3. juna pod sloganom "Stvarnost – čudnija od mašte", u zavisnosti od razvoja aktuelne situacije izazvane pandemijom, saopštili su organizatori. U takmičarskom programu biće osam predstava.

Naglašeno je da postoji mogućnost pomeranja termina, o čemu će javnost biti blagovremeno obeveštena.

U takmičarskoj selekciji, po izboru selektora teatrologa dr Svetislava Jovanova, pred publikom će biti osam predstava, a u netakmičarskoj selekciji „Krugovi“ tri.

Merilo na osnovu koje se odlučio za ovogodišnju takmičarsku selekciju, bila je, kako saopštava Jovanov na zvaničnom sajtu Pozorja, „autentičnost srazmere strasti i samosvesti u konkretnom dijalogu pozorišta sa stvarnošću“. On smatra da je sezona 2019/20. bila „u znaku duboke egzistencijalne krize, ali, isto tako, i u znaku povišene umetničke i društvene samosvesti“. Autori su nam, „u većini slučajeva“, predočili „uzbudljivu, gorku, često šokantnu mapu vidova stvarnosti u kojoj živimo ili koja živi u nama“, ocenio je selektor.

U Takmičarskoj selekciji su sledeći komadi, uz selektorovo obrazloženje:

„Radnička hronika“, Narodno pozorište/Narodno kazalište/Népszíház, Subotica
Pisac: Petar Mihajlović
Režija: Veljko Mićunović
Dramu Petra Mihajlovića, fragmentarno ustrojenu povest o ličnim i opštim iskušenjima naše surove tranzicije i kriminalne privatizacije, reditelj Veljko Mićunović, u saradnji sa dramaturgom Slobodanom Obradovićem, revitalizuje u izuzetno dinamičnom, naglašeno satiričnom i antiiluzionističkom „ključu“. Unutar vizuelno atraktivnog okruženja, rediteljska postavka suvereno kombinuje groteskno višeglasje radničkog hora sa potresnim ispovestima pojedinaca, košmarnim repeticijama društvene manipulacije i satiričnim nabojem melodramski intonirane muzičke matrice.

„Kretanje“, Bitef teatar, Beograd
Pisac: Dimitrije Kokanov
Režija: Jovana Tomić

Tekst Dimitrija Kokanova, uobličen kao niz od pet paralelnih/ukrštenih monoloških iskaza o reprezentativnim situacijama ugroženosti koje nameće savremeni svet, a sagledanih sa pozicija „tela“ kao pseudoaktera, jedan je od prvih autentičnih predložaka namenjenih „imerzivnoj“ pozorišnoj strategiji. Pronašavši pravu srazmeru identifikacije i distance, kritičnosti i introspekcije, rediteljka Jovana Tomić dosledno pomera granice scenske iluzije, ali i stepen uključenosti gledalaca (svrstanih u pet grupa što različitim redosledom učestvuju u pet prizora) kako bi nas, kroz suprotnosti kao što su „prošlost-budućnost“, „ljudsko-mašinsko“ ili „spolja-iznutra“, konstantno održavala u tenziji između saosećanja i otpora – tenziji koja u završnom, zajedničkom obredu izvođača i publike dopušta samo trenutno olakšanje.

„Lepa Brena prodžekt“, Bitef teatar, Beograd
Pisci: Vedrana Klepica, Maja Pelević, Olga Dimitrijević, Tanja Šljivar, Slobodan Obradović
Koncept i režija: Vladimir Aleksić i Olga Dimitrijević

U okviru nesvakidašnjeg dramskog mozaika, tematizujući različite aspekte biografije, harizme i kulturološke funkcije kultne folk-pevačice, grupa naših istaknutih spisatelja mlađe generacije, uobličava potresnu „unutrašnju povest“ bivše (jugoslovenske) zajednice, njenih kompromitovanih ideala, ali i njenih (naših?) još živih utopijskih čežnji. Od Brene graditeljstva i Brene biznismenke, preko Brene pesme, do Brene Jugoslovenke i Brene seksualnosti, diskretna, simbolički slojevita režija, koja žanrovskom zaigranošću otvara kreativni prostor grupi sjajnih glumica, pretvara jedan parabiografski scenski esej u baladu o slobodi koja se uvek iznova gubi, ali nikada ne zaboravlja.

„Maratonci trče počasni krug“, Magyar Színház, Budimpešta
Pisac: Dušan Kovačević
Režija: Paolo Mađeli
U jednoj od najvrednijih postavki Kovačevićevog kultnog komada u poslednjih četvrt veka, Paolo Mađeli, uz pomoć dramaturškinje Željke Udovičić i kompaktnog, razigranog ansambla budimpeštanskog Mađarskog pozorišta, uspeva u nimalo lakom zadatku. Ne zanemarujući savremene akcente povesti o starijim pripadnicima porodice Topalović – Lakiju, Milutinu, Aksentiju – kao „trgovcima smrću“ (povesti koja i u ovim danima budi jezive asocijacije), Mađeli je na originalan način produbljuje, stavljajući u prvi plan – kroz suverenu mešavinu crnog humora, groteske i apsurda – podjednako parazitsko življenje mlađe, rasipničke generacije, dezorijentisane i zagušene alkoholom, kokainom i cinizmom.

„Gustav je kriv za sve“, Pozorište „Deže Kostolanji“ / Кosztolányi Dezső, Subotica
Koncept i režija: Kokan Mladenović

U nameri da predoči – uglavnom tragikomičnu – odgovornost „malog čoveka“ za velike socijalne ili ideološke deformacije, ali i za sopstveno porobljavanje, Kokan Mladenović je posegao za Gustavom, poznatim likom iz mađarskog crtanog filma osamdesetih godina prošlog veka. Nižući, posredstvom duhovitih asocijacija, efektnog mizanscena, a pre svega pomerenog „nemuštog jezika“, arhetipske prizore iz pretpostavljenog današnjeg Gustavovog življenja, Mladenović uobličava provokativnu, raskošnu parodiju, u rasponu od humorne „arlekinijade“ do karikature i groteske, u kojoj se, nažalost ili na sreću, sa sramotnim uživanjem prepoznajemo.

„Smederevo1941“, Srpsko narodno pozorište Novi Sad
Pisac i režija: Ana Ðorđević
Polazeći od tragičnog istorijskog događaja (stradanje ansambla Srpskog narodnog pozorišta u eksploziji smederevskog stovarišta municije, juna 1941), čiju hronologiju samo prividno sledi, Ana Đorđević razvija kroz složeni ali moderno tečni tekstualni narativ, parabolu o trima svetovima – istorijskom, intimnom i pozorišnom. Nadgrađujući ovakvu situaciju rediteljskom postavkom u kojoj se pulsirajuća svedenost emocija ubedljivo usklađuje sa simboličnim akcentima, autorka uspeva da kroz spajanje, ali i međusobnu relativizaciju pomenutih svetova predoči ideju o praštanju kao jedinoj mogućnosti opstanka pojedinca i teatra.

„Semper idem“, Narodno pozorište, Sombor
Pisac: Đorđe Lebović
Režija: Gorčin Stojanović
Uprizorenje Lebovićevog apartnog, potresnog i polifonijski ustrojenog romana-ispovesti, kojeg se poduhvatio Gorčin Stojanović, predstavlja ostvarenje epskog zamaha ne samo u pogledu scenskog trajanja nego i kao uspešno sučeljavanje razvoja unutrašnjeg života pojedinca (junaka, naratora) kako sa bizarnim, ali prijateljskim energijama porodice i varoškog okruženja, tako i sa sve rizičnijim i, u krajnjoj instanci, kobnim silama Istorije. Postavljajući geteovski intoniranu povest o očovečenju putem spoznaje sveta, Stojanović suptilno, višeslojno i temeljno otkriva večnost (vraćanja) zla kao naličje takvog očovečenja.

„Ko je ubio Dženis Džoplin“, Srpsko narodno pozorište i Omladinska prestonica Everope OPENS, Novi Sad
Pisac: Tijana Grumić
Režija: Sonja Petrović

Tragičnost sudbine legendarne rok-pevačice postala je za autorski tandem Tijana Grumić–Sonja Petrović zahvalan povod za metaforičko uobličenje teze o kriznoj tački svake (moderne) „izgubljene generacije“. S druge strane, eksplozivna mešavina neobuzdanosti i kreativnosti stvarne (i medijski posredovane) Dženis Džoplin, poslužila je autorkama kao uzbudljivo polazište za potresnu, slojevitu scensku „rok-baladu“, unutar koje svojevrsna dramaturgija „uživo“ izvođenih pesama kultne interpretatorke postaje i dramski ravnopravan element scenskog zbivanja – ne na poslednjem mestu zahvaljujući izuzetnom glumačkom i pevačkom potencijalu dveju interpretatorki Dženisinog lika.

U netakmičarsku međunarodnu selekciju „Krugovi“ ušle su predstave koje, „na različite načine, artikulišu pojedine vidove konkretnog dijaloga između stvarnosti i pozorišta“, kako je naveo Jovanov. To su „Jedvanosimsoboakalomistobo“ Nejre Babić u režiji Aleša Kurta i izvođenju Sarajevskog ratnog teatra SARTR; „Seminaristi: Šredingerov bog“ Jurija Šehvatova u izvođenju Театр.doc iz Moskve i „Eichmann u Jeruzalemu“ Jerneja Lorencija u izvođenju Zagrebačkog kazališta mladih.

Pomoćnica selektora i pozorišna kritičarka Ivona Janjić odabrala je za ovogodišnji off program „Druga scena“ predstave: „Niko i ništa“ Ane Popović (Puls teatar Lazarevac) i „Povratak“ Dejvida Glasa (SNP).

Jovanov je u čast nagrađenih, za završetak 65. Sterijinog pozorja, predložio Kamerni teatar 55 Sarajevo i predstavu „Sjećaš li se Doli Bel“, po tekstu Abdulaha Sidrana, u režiji Kokana Mladenovića.