“Aforizmi su dozvoljeni, zabranjeno je dirati konobaricu masnim rukama.”
Da sam veštiji u toj vrsti književnosti, poslao bih ovaj aforizam na neki od mnogobrojnih konkursa, kojima se u slavu satire održava privid slobodnog društva. Posle bih već pronašao nekog da objasni šta je pisac hteo da kaže, pa bismo nekako stigli do zaključka da živimo u državi u kojoj se tačno znaju granice svačije slobode.
Iz tog ugla gledano, mnogobrojni letnji festivali i nagrade aforističarima trebalo bi da budu nastavak one transverzale duha koja seže do Radoja Domanovića i njegovog “Vođe”, preko Nušićevih komedija (“Vlast”, “Narodni poslanik”, “Gospođa ministarka”…) do legendarnog Vladimira Bulatovića Viba i njegovih minijatura (ja obožavam ovu: “Idealisti su se snašli materijalno, a materijalisti idealno.”)…
Sve do “Beogradskog aforističarskog kruga”, koji je moj prijatelj Peca Popović nazvao “svojevrsna intelektualna gerila”, jer je “verabalnim diverzijama dugo i uspešno delovala na održavanje mentalnog zdravlja jednog dela naroda”.
I ovog septembra su tokom šabačke “Čivijade” nagrađeni autori karikatura, satiričnih priča i, of course, aforizama, ali sam videvši pano sa tri prvonagrađena stekao utisak da je žiri prilično cinculirao između neizbežne činjenice da su najbolje priloge poslali najpoznatiji ovdašnji autori i potrebe da se nagrađenim radovima ne “talasa” baš previše.
U tom smislu i Rade Đergović iz Šapca (prva nagrada: “Oni koji su bežali iz škole, najviše su odmakli”), i Ninus Nestorović iz Novog sada (tu do njega: “Bože, daj nam malo pameti. Vratićemo ti čim budemo imali”), a verujem i trećeplasirani Bratislav Kostadinović iz Kruševca (“Vuk uzalud čeka Crvenkapu. I ona čitav dan bleji po društvenim mrežama”) imaju mnogo bolje, jače i ubojitije aforizme od ovih koji su na nivou nekadašnjih emisija “Veselo veče”.
Žarko Petan je pisao da “humorista puca manevarskim, a satiričar bojevim mecima”, a ovo, ruku na srce, je samo providan manevar žirija, pa umesto pucanja imamo obične petarde.
* * *
Na tradicionalnom uslikavanju svih pobednika čivijaškog konkursa vidim i lika koji je tu vrstu “švercovanja “ usavršio do “idealnog” da bi sačuvao svoje “materijalne” prinadležnosti i ostale privilegije koje ima kao poslanik vladajuće koalicije.
Osam mandata u trinaest skupštinskih saziva, u zgradi iza Rosandićevih konja duže od njega su samo tanjiri sa državnim grbom SFRJ (koji su nedavno pokvarili doručak jednom kao ministru), nekad bio ljuti opozicionar, a sada je to što jeste…
Njegov učinak u aktuelnom sazivu, prema portalu “Otvoreni parlament”, bi spadao u “statističku grešku” (broj javljanja za reč: nula; broj predloženih zakona: jedan; broj podnetih amandmana: nula; broj pitanja njemu upućenih: nula), da nema fantastičnog rezultata prilikom glasanja. Pogađate, 207 “za” predloge Vlade, nula “protiv”, nula “uzdržan”!
Istina pet puta nije ni glasao. I onda ga Šapčani nagrade za satiričnu priču, možda da opravdaju pojam “čivija”. To je, ako niste znali, drveni ili metalni kiln koji drži točak zaprežnih vozila, ali je u narednom govoru dobio značenje harambaše, nekoga ko se ne boji nikoga. I još kažu, čivija ima mali smisao za humor, skoro nikakav…
****