0
Visok stepen zagađenja vazduha, koji je tokom proteklih dana “okovao” Beograd, guši i uništava zdravlje građana, a najviše pogađa trudnice i njihov plod. Nerođene bebe u maminom stomaku trpe posledice štetnih čestica, a najnovija istraživanja pokazuju da je u Srbiji čak devet odsto smrtnosti kod novorođenčadi uzrokovano aerozagađenjem. Mnoge bebe, nažalost, ne stignu ni da se rode zbog otrova koje majka udiše, a koji krvotokom ubijaju embrion.
Zima je doba godine kada u Beogradu, ali i u većini velikih gradova u svetu, udišemo brojne, različite otrove, usled izduvnih gasova iz saobraćaja, ali i neadekvatnih sistema grejanja u kojima se prilikom sagorevanja oslobađaju štetne čestice, čije posledice mogu biti fatalne, ne samo po odrasle, već i po decu i nerođene bebe.
“Prema podacima sa Instituta za zdravstvene efekte iz Bostona, koje objavljuju svake godine, a rade ih na globalnom nivou, u 2022. godini obradili su zagađenje vazduha u Jugoistočnoj Evropi. Pojedine zemlje dospele su u fokus, poput Srbije i Bugarske. Uradili su detaljnu analizu uticaja aerozagađenja na smrtnost i teške dijagnoze bolesti, a prema njihovim podacima, u Srbiji je čak devet odsto neonatalnih smrti, tačnije kod novorođenčadi u prvim mesecima života, prouzrokovano raznim štetnim materijama iz vazduha”, kaže za Nova.rs prim. dr Elizabet Paunović, članica Nacionalne ekološke asocijacije, Udruženja toksikologa Srbije i nekadašnja direktorka Evropskog centra za životnu sredinu i zdravlje Svetske zdravstvene organizacije.
Brojne, štetne uticaje aerozagađenja na nerođenu decu obradila je i studija “Harvard School of Public Health”, objavljena 2019. godine. U njoj se dovodi u vezu koncentracija od 2.5 mikrona čestica u vazduhu sa ranim spontanim pobačajima.
“Izloženost zagađenom vazduhu nanosi ogromnu štetu razvoju embriona u majčinom stomaku. Međutim nikada nijedan uticaj nije izolovan. Pušenje kod trudnica ima još štetniji uticaj, pa ako je još i vazduh zagađen, dete nema nikakve šanse da prođe bez ijedne posledice po zdravlje. Kod majki koje su pušači ili su pušile u trudnoći, a dodatno su bile izložene i aerozagađenju, deca se rađaju sa nižom telesnom težinom od proseka, podložnija su smrtnosti od zagađenog vazduha, manje su otporna na infekcije, zaostaju u razvoju”, objašnjava doktorka Paunović.
Takođe, istraživanje “Harvard School of Public Health”, bavi se i vezom autizma i zagađenja vazduha PM 2.5 česticama pre, tokom i posle trudnoće. Ono pokazuje da se žene koje su izložene visokim koncentracijama ovih čestica tokom trudnoće, suočavaju sa do dva puta većim rizikom od rađanja deteta sa poremećajem autizma. Sa aerozagađenjem povezuje se i rani gubitak trudnoće, posebno ako je žena tokom četiri nedelje nakon začeća izložena štetnim česticama u vazduhu.
“Ima više različitih studija koje povezuju niži koeficijent inteligencije kod dece, kao i autizam, upravo sa zagađenošću vazduha. Takođe i prevremeni porođaji mogu nastati zbog aerozagađenja, što znači da će beba imati malu težinu, nedovoljno razvijena pluća, a postoji rizik i od smrti neposredno posle porođaja. Zagađenost izaziva i pobačaje i razne druge poremećaje, koji nastaju kao posledica štetnih materija koja disanjem dospevaju u krvotok nerođene bebe”, priča naša sagovornica.
Plod u majčinom organizmu, ali i deca u toku razvoja, su najosetljivija grupa stanovništva na uticaj zagađenosti vazduha.
Pročitajte još:
0
0
0
0
“Postoje takozvani prozori osetljivosti kada se tkiva i organi razvijaju kod embriona. To se odnosi na razvoj mozga, pluća, srca, a ne postoji organ na koji zagađen vazduh ne utiče, naročito čestice od 2,5 mikrona, koje ulaze u krvotok preko udisaja. Inače, zagađen vazduh je Međunarodna organizacija za rak klasifikovala i kao kancerogenu materiju”, naglašava prim. dr Paunović.
Pulmolozi se slažu da je aerozagađenje najštetnije po trudnice i bebe, kao i nerođenu decu.
“Štetne materije iz vazduha oštećuju sluznicu, disajne puteve, a sve te čestice stižu do ploda u majčinom stomaku. Svima smeta zagađenje vazduha, izaziva brojne štetne posledice po zdravlje, jer u vazduhu ima azot-monoksida, ugljen-monoksida, brojnih supstanci koje dovode do oštećenja organizma. Kod trudnica koje su pušači, deca se češće rađaju sa rizikom od teških bronhitisa, a isto važi i za one koje su izložene aerozagađenju”, kaže za Nova.rs dr Vesna Radulović, specijalistkinja pulmologije.
Nedavne studije pokazale su i da PM 2.5 čestice umnogome utiču na endokrini sistem i samim tim mogu izazvati neplodnost, kao i da se akumuliraju u reproduktivnim organima kroz placentnu i druge barijere koje štite reproduktivna tkiva.
Podsetimo, vazduh u Borči, Zemunu i Smederevu, od pre dva dana je ekstremno lošeg kvaliteta, toliko, da su se ovi gradovi našli u samom vrhu najzagađenijih gradova u svetu prema aplikaciji Air Visual.
Stručnjaci koji prate kvalitet vazduha u Srbiji, za Nova.rs objasnili su da je zbog grejne sezone, koja je u toku, sada kasno za krupnije promene, ali da lokalne samouprave mogu da informišu svoje građane i izdaju zvanična obaveštenja o opasnom vazduhu, kao i uputstva ranjivim grupama stanovništva da smanje boravak na otvorenom. Takođe, prema podacima iste aplikacije, vazduh u pojedinim delovima Beograda juče je bio jako zagađen, a najgore je bilo u Kotežu, gde je bio ekstremno opasan, čime se glavni grad ponovo svrstao među najzagađenije gradove u svetu.
***
BONUS VIDEO: Kako da smanjimo aerozagađenje pametnom pripremom ogreva?