0
„Da li me voliš?“, ukrajinski film Tonje Najabrove, pobedio je na nedavno završenom Dunav film festivalu u Smederevu. Za sve čitaoce koji se donekle sećaju 1990-tih godina neodoljivo podseća na situaciju u Srbiji i nemaštinu koja je krenula sa početkom rata u SFRJ, redovima na ulicama, praznim rafovima u prodavnicama, kupovinu firmirane robe izpod tezgi...
Piše: Dejan Šapić
U uvodnoj sceni vidimo sedamnaestogodišnju Kiru koja se oblači u sobi slušajući pesmu Venus grupe Bananarama, gleda se u ogledalo i zavodljivo đuska. U drugom delu velikog salonskog stana, za to vreme, pristižu gosti povodom godišnjice braka njenih roditelja, pripadnika srednje klase. Već tada u prvoj sceni imamo kompletnu sliku društva, tadašnjeg Kijeva 1990, spremnog za raspad Sovjetskog Saveza koji će uskoro uslediti.
Raspad države se paralelno odigrava zajedno sa raspršenim iluzijama glavne junakinje Kire, koja želi da postane glumica. Njen otac je filmski reditelj i ona ima siguran put kojim planira da krene. Istovremeno pratimo i razilaženje njene porodice, duge rasprava oca i majke čiji kraj veze je neminovan. Tako nas rediteljka uvodi u svet tinejdžerke Kire koja doživljava razočaranje kada otkrije da njen otac ima ljubavnicu i da je to razlog svađa njenih roditelja. Tražeći ljubav, toplinu i nadu koju ne može da nađe kod svojih relativno imućnih roditelja, intelektualaca iz tadašnje srednje klase SSSR-a, ona sve više tone u beznađe.
Rediteljka Najabrova, u svom drugom igranom filmu „Da li me voliš?“, koji je premijeru imao na Berlinalu, vešto nas uvodi kroz postepeno srozavanje jedne države, porodice i na kraju kao posledicu lagano propadanje jedne mladosti koja je bila spremna da uzleti visoko. Preteći Kirina lutanja, zaljubljivanja, zabave sa tada ograničeno dostupnim količinama alkohola i droga, vidimo nama poznate probleme socijalističkog društva iz perspektive tinejdžerke i odnosa njenih vršnjaka.
U filmu se sluša vokmen, pozamljuju muzičke kasete, mladi su impresionirani džinsom i stranim brendovima… Više puta se provlači pesma Venus benda Bananarama, koja nije slučajno odabrana, jer njen tekst o boginji Veneri koja je na vrhu planine, zrači svojom lepotom i energijom, ljubavlju, koja gori kao plamen… spremna svakoga da zavede koga poželi. I upravo to opisuje glavnu junakinju Kiru. Naročito stih „Her weapons were her crystal eyes, Making every man a man“ daje nam sliku glumice Karine Himčuk čije nevine oči i njihov pogled pretvaraju želju u stvarnost, ideju u nameru. Neodoljiva je, ceo svet se vrti oko nje. Postepeno, kako kriza u državi postaje veća, njeni roditelji uveliko razdvojeni, nemaština u celoj društvu sustiže i nju. Tako započinje njen lagani pad.
Film pati od opštih mesta, neodoljivo upirući prst u oko gledaocu scenama kada su Kirini drugovi impresionirani limenkom Pepsi kole koju donosi u školu, kupovinom stranih cigatera Marlboro na buvljoj pijaci i Kirinom potragom među polovnim kasetama i pločama za novim albumom Madone… Zatim, kada majka nekada dobro stojeća sada kupuje samo neophodne namirnice gde za ćerkine prohteve ne ostaje ništa. Možda za naše prilike ovo deluje prežvakano, pomalo patetično, jer smo već sve to proživeli. Ako posmatramo iz zapadne pespektive, kojoj film želi da se nametne, to onda ima smisla. Posebno imajući u vidu da za 90 minuta trajanja filma moramo sa vrha da se spustimo do samog dna jednog društva.
Zapažena uloga glavne glumice Karine Himčuk druge aktere ostavlja u drugom planu za čije sudbine nismo mnogo zainteresovani. Verno predstavljena slika socrealističkog društva jugoistočne Evrope u kome tinejdžerka traži i bori se za svoje mesto, ostavlja utisak gorčine i podseća na neka vremena koja su nadamo se davno ostala iza nas.
Pohvale selektoru glavnog takmičarskog programa 6. Dunav film festivala što je uvrstio ostvarenje „Da li me voliš“ u izbor i tako omogućio da film dođe do izražaja posle svetske premijere na festivalu u Berlinu, selekcija Panorama, početkom ove godine.
Bonus video: Ekipa filma „Čuvari formule“ na Sarajevo Film Festivalu
