2
Najviše ulica u evropskim glavnim gradovima nosi naziv po Bogorodici Mariji ili njenim raznim imenima i epitetima, ali je svega šest žena na listi 100 poznatih ličnosti čija su imena najčešća u toponomima evropskih prestonica.
Prema istraživanju portala Oservatorio Balkani e Kaukazo, koje je obuhvatilo 95.000 ulica u 15 evropskih glavnih gradova, ličnosti koje su najčešće zastupljene su sveti apostol Pavle i Ludvig van Betoven, po kojima je nazvana najmanje jedna ulica u 13, odnosno 12 gradova.
Istraživanje u kojem je učestvovalo još osam partnera i novinarskih udruženja, obuhvatilo je nazive ulica u Atini, Beču, Berlinu, Briselu, Budimpešti, Bukureštu, Kijevu, Kišinjevu, Kopenhagenu, Parizu, Pragu, Rimu, Stokholmu, Varšavi i Zagrebu.
Uz svetog Pavla, na vrhi liste se nalazi još nekoliko hrišćanskih svetaca. Među istorijskim sekularnim ličnostima posebno se ističu kompozitori – Betoven, Volfgang Amadeus Mocart i Finac Jan Sibelius.
Imena su davana i po naučnicima, a najčešći su Francuz Luj Paster, Čarls Darvin, švedski botaničar Karl Lineus i američki izumitelj Tomas Alva Edison.
Od nebiblijskih ličnosti među prvih 15 su i ruski pisac Lav Tolstoj i danski pisac Hans Kristijan Andersen.
Ono što upada u oči je da je svega šest žena među sto osoba kojima je posvećen najveći broj ulica u evropskim glavnim gradovima.
Na spisku su uz Bogorodicu još tri hrišćanske svetice, i to Ana, Barbara i Marija Magdalena, kao i grčko-rimska boginja Artemida, odnosno Dijana i francuska naučnica poljskog porekla Marija Kiri Sklodovska. Međutim, njeno se ime najčešće pojavljuje uz ime supruga, francuskog naučnika Pjera Kirija.
Među 15 žena čija se imena najčešće pojavljuju u nazivima ulica, samo je sedam sekularnih ličnosti. Uz Mariju Kiri, tu su na primer još i književnice Berta fon Sutner i Selma Lagerlef.
I inače ako se pogleda spisak 100 žena i 100 muškaraca po kojima je imenovan najveći broj ulica, u oči upadaju određene rodno zasnovane razlike. Tako je 12 muškaraca tu čast dobilo samo zbog aristokratskog porekla ili zato što su bili uzdanice nekog vladara.
Među ženama koje su dobile svoje ulice ili trgove takođe ima aristokratkinja, ali je reč o ličnostima koje su odigrale važnu ulogu u istoriji neke zemlje, bilo u politici ili kulturi.
Rodna nesrazmera postoji i kada je reč o nauci i umetnosti. Među prvih 100 žena u gradskim toponimima nema nijedne slikarke, a iz sveta muzike svi su muškarci sa spiska kompozitori, dok su žene gotovo sve pevačice.
Takođe, sve žene iz sveta pozorišta i filma, uz jedan izuzetak, su glumice. Taj izuzetak je pokojna belgijska režiserka Šantal Akerman, čiji je film „Žana Dilman, Trgovački kej, 1080 Brisel“ britanski filmski časopis Sight and Sound prolasio najboljim filmom svih vremena.
Pročitajte još:
Ipak, upravo činjenica da su na spisku sto žena mnoge delovale u novije vreme pokazuju da dolazi do izvesne emancipacije. Papa Jovan Pavle drugi jedini je muškarac na spisku sto muškaraca po kojima su nazvane ulice, a koji je umro posle 2000. godine.
Istovremeno, na spisku 100 žena to su Marija Hose od Belgije, supruga poslednjeg italijanskog kralja, ruska novinarka i aktivistkinja Ana Politkovskaja, čuvena afrička pevačica Mirijam Makeba, Šantal Akerman i francuska političarka i predsednica Evropskog parlamenta Simon Vej.
Takođe, sto najčešćih imena evropskih ulica gotovo su potpuno rezervisana za Evropljane i za osobe bele puti, ako se izuzmu biblijske ličnosti sa Bliskog istoka ili iz severne Afrike.
Na spisku je samo pet osoba koje nisu iz Evrope iako četiri od njih imaju evropske korene – Džordž Vašington, Tomas Edison, Džon F. Kenedi i Simon Bolivar. Jedina osoba među prvih sto koja stvarno ne potiče iz Evrope je Mahatma Gandi.
Ukupno ima 23.000 osoba kojima je odata počast time što su po njima nazvane ulice u 15 glavnih gradova. Većina njih ima ulicu u samo jednom gradu, a samo je 1.205 čije ime nose ulice u dve, ili više zemalja.
Na spisku prvih 100 nema Pabla Pikasa, Vincenta van Goga ili Roze Parks, a veoma su nisko plasirane i neke ličnosti koje su među prvih deset u ljudskom „panteonu“ kao što su Isak Njuton, Leonardo da Vinči, Aristotel ili Aleksandar Veliki, pa i sam Isus je na relativno niskom 96. mestu.
***
Bonus video: Podcast Život na srpskom – Iva Stanišić o životu u Rimu
