1
Među šest finalista za NIN-ovu nagradu nalazi se i pisac Elvedin Nezirović sa romanom "Ono o čemu se ne može govoriti".
Rvući se neprestano s bolnim iskustvom koje ga je odredilo, uz koje je stasao i koje u svojoj prozi ne napušta, naprosto zato što ono ne napušta njega, svestan suštinske nemoći pisca da bira sopstvene junake i teme, autor ovog koliko predivnog toliko i potresnog štiva bolje od mnogih razume okrutnu istinu čuvene Foknerove rečenice o prošlosti koja ’nikada nije mrtva, pa najčešće i nije prošlost’. Stoga pokorno ispisuje stranice svoje priče, jedine koju ima da ispriča, s vrstom mudrosti koja se čini većom i od njega samog. Ovako je roman Elvedina Nezirovića opisao Vladimir Arsenijević.
Arsenijević je istakao da narativ o životima i smrtima Nezirovićevih najbližih dobija posebnu snagu svedočenjem o zločinima nad nedužnim civilima koje su tokom rata u BiH činile sve tri strane.
– Prkoseći odvažno, pa i po cenu života, opšteprihvaćenoj lokalnoj mudrosti “da su neznanje i šutnja jedini načini da se iz sjećanja izbriše ono što ga truje i remeti”, Elvedin Nezirović ne može da ne zna i odbija da ćuti. Naprotiv, istančanim književnim jezikom, ali ujedno s nepokolebljivom otvorenošću, on s gotovo fanatičnim uverenjem u isceliteljsku moć književnosti odvažno piše o svemu što zna. Pa i o onome o čemu se ne može govoriti.
Miljenko Jergović ocenjuje da je ovo roman jednog života, koji nam pokazuje šta se dogodi kada se o istom poslu nađu intimna nevolja i velika istorija.
– Tada čovjek zasluži svoju sudbinu. Samo izuzetni životi dorastu do sudbine. Ovdje je opisan jedan od takvih života. A sudbina je uvijek djelo fikcije, na koju sam pisac jedva da je imao utjecaja. Njegov posao je da se odvaži napisati. Elvedin se odvažio. Ovo je knjiga cijele jedne bosanskohercegovačke, ali i jugoslavenske generacije, koja je rat doživjela kao nastavak prethodno započetog ličnog i porodičnog pustošenja – smatra Jergović.
Podelivši knjigu „Ono o čemu se ne može govoriti“ na dva dela, Nezirović je svoju romansiranu autobiografiju – ili autobiografski roman – zamislio kao dva putovanja, od kojih jedno vodi u prošlost sopstvenog života, a drugo kroz ulice rodnog grada. Raspolućen između tuge za sve stradale u ratu i nemilosrdne osude za sve zločince tog istog rata, Nezirović pokušava da odgovore najpre pronađe u prošlosti sopstvene porodice, kroz „nemoguće“ razgovore sa majkom, a zatim i ličnim doživljajem rodnog grada.
Bonus video: Vladimir Arsenijević