1
Pre tačno dva veka rođen je Đura Daničić, jedan od tvoraca savremenog srpskog jezika.
Jedan od najvećih filologa i lingvista u istoriji srpske nauke i kulture, utemeljitelj moderne srbistike i, uz Vuka Karadžića, tvorac savremenoga srpskog književnog jezika Đura Daničić rođen je 6. aprila po starom, odnosno 19. aprila po novom kalendaru 1825. godine.
Potiče iz ugledne svešteničke porodice, podsećaju iz Srpske akademije nauka i umetnosti koja je ovu, 2025 proglasila Godinom Đure Daničića – „Dva veka Đ. Daničića“.
Kao jedan od najboljih učenika u istoriji Srpske pravoslavne velike gimnazije novosadske otisnuo se u Požun i Beč na dalje školovanje. U Beču je uz Franca Miklošiča i Vuka Karadžića u ranim dvadesetim godinama stasao u glavnog srbistu svoga vremena.
Studijom „Rat za srpski jezik i pravopis“ iz 1847. godine uveo je modernu naučnu metodologiju u rešavanje pitanja srpskoga jezika, ostvarivši simboličku pobedu u višedecenijskim raspravama kako oblikovati ovaj jezik. Daničićeva „Mala srpska gramatika“, neumoran lektorski rad na tekstovima i društvena aktivnost uvek u službi prosvete i nauke doveli su do konačne pobede srpskog književnog jezika zasnovanog na stoletnom iskustvu usmene književnosti i pouzdanom utvrđivanju činjenica, u najboljim tradicijama centralnoevropske filologije toga vremena.
U mnogim oblastima kod Srba, pa čak i ostalih Slovena, bio je Đura Daničić prvi, napominju iz SANU. Navode da je prvi objavio istorijski rečnik jezika jednog slovenskog naroda – „Rječnik iz književnih starina srpskih“, a monumentalna „Srpska sintaksa“ ispred svih je drugih sintaksičkih studija toga vremena. Uz Vuka Stefanovića Karadžića neimenovani je autor kapitalnog „Srpskog rječnika“ iz 1852. godine.
Srpsku kulturu je zadužio izuzetnim prevodom „Staroga zavjeta“, izdanjima velikih srednjovekovnih pisaca, monografijama, studijama i kritikama, ali i uvođenjem obaveznog primerka za Narodnu biblioteku svake knjige objavljene u Srbiji. Bio je upravnik Narodne biblioteke, sekretar Društva srpske slovesnosti, profesor Liceja i Velike škole u Beogradu, tajnik Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti, predsednik Srpskog učenog društva, član Književnog odeljenja Matice srpske, inostrani član Imperatorske akademije nauka u Petrogradu.
I uz podsećanje na sve domete ovog intelektualca iz Srpske akademije nauka i umetnosti poručuju da, koliko dugujemo Dositeju Obradoviću, Vuku Stefanoviću Karadžiću, Petru Petroviću Njegošu, ništa manje ne dugujemo ni Đuri Daničiću, skromnom čoveku, izuzetnom naučniku i velikom rodoljubu.
Bonus video: Čiji je Njegoš
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare