3
Živeo je mnogo pre Nemanjića.
Dan Svetog mučenika Jovana Vladimira u Srpskoj pravoslavnoj crkvi se praznuje 22. maja po starom, odnosno 4. juna po novom kalendaru, a iako nije „crveno slovo“, reč je o prvom srpskom svetitelju.
Jovan Vladimir bio je vladar Duklje, najistaknutije srpske kneževine tog doba, od oko 1000. do 1016. godine. Njegova vladavina odvijala se tokom dugotrajnog rata između Vizantije i Samuilovog carstva. Bio je u savezništvu sa Vizantijom, što mu nije pomoglo da zaštiti svoju zemlju od cara Samuila, koji je osvojio Duklju 1009/1010, a njega utamničio u Prespi, na jugozapadu današnje Makedonije, piše Istorijski zabavnik.
Vikipedija upućuje na Letopis Popa Dukljanina, po kojem je Samuilova kćerka Teodora Kosara je, zavolevši zarobljenog kneza, molila oca da se uda za njega. Car je dao Kosaru za ženu Vladimiru, a zatim svog novopečenog zeta vratio na dukljanski presto da vlada kao njegov vazal.
Ovo je verovatno narodna, ulepšana i romantizovana verzija braka iz interesa. U stvarnosti, ovaj brak je mogao biti rezultat političke procene Samuila, koji je možda smatrao da će mu Vladimir kao zet biti verniji i korisniji vazal. Rešivši na ovaj način pitanje Duklje, car se mogao bolje koncentrisati na Makedoniju i Tesaliju, gde je bilo glavno žarište sukoba sa Vizantijom.
Vladimir nije učestvovao u ratnim pohodima svoga tasta i narodno predanje pamti ga kao pobožnog, pravednog i miroljubivog vladara.
Međutim, rat je kulminirao 1014. godine vizantijskom pobjedom nad Samuilom i nedugo nakon toga njegovom smrću. Po naređenju Samuilovog sinovca Jovana Vladislava, koji je preuzeo vlast nad carstvom 1015. godine, Vladimir je ubijen 22. maja 1016. godine. Odrubljena mu je glava ispred crkve u Prespi.
Relikvija vezana za Svetog Jovana Vladimira je krst za koji se veruje da ga je držao u rukama kada su ga pogubili. Zato se na ikonama ovaj svetac obično predstavlja kao kralj u vladarskom ruhu sa krunom na glavi, sa krstom u desnoj, a svojom odrubljenom glavom u levoj ruci.
Taj krst se tradicionalno čuva u porodici Andrović iz Veljih Mikulića kod Bara. Svake godine na Trojičin dan iznosi se pred litijom na vrh planine Rumije. Sveti Jovan Vladimir se smatra nebeskim zaštitnikom ovog grada.
Pročitajte još:
Kosara je, prema predanju, prenela njegove mošti u manastir Bogorodice Krajinske, u crkvu blizu njegovog dvora na jugoistoku Duklje. Od 1381. godine mošti su čuvane u manastiru Svetog Jovana Vladimira kod Elbasana, a od oko 1995. godine u Sabornoj crkvi u Tirani, sedištu Albanske pravoslavne crkve.
***
Bonus video: Vasilije Ostroški – veliki svetitelj i čudotvorac
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare
