0
Radiotelevizija Crne Gore (RTCG) je nacionalni javni medijski servis u okviru koga postoje četiri televizijska kanala (RTCG 1, RTCG 2, RTCG 3, TVCG MNE), dva radio kanala, kao i online servisi. Tokom 2024. godine razvijena je i implementirana nova OTT (Over-The-Top) platforma, којоm је omogućenа dostupnost RTCG sadržaja na svim savremenim uređajima.
Osnovna funkcija javnog medijskog servisa je da omogući građanima istinito i pravovremeno informisanje o svim aktuelnim društveno – političkim temama. Između ostalog, to uključuje i predstavljanje stavova relevantnih političkih činilaca najčešće kroz debate u kojima gledaoci mogu da čuju različita mišljenja i stavove. Prisustvo opozicionih političara na javnom medijskom servisu Crne Gore, nije samo sporadično, već kontinuirano tako da predstavnici opozicionih političkih partija učestvuju, ne samo u studijskim debatnim i analitičkim emisijama, već i u tematskim, piše Demostat.
Zakonom o nacionalnom javnom emiteru – Javnom medijskom servisu Crne Gore predviđena je obaveza da javni emiter (RTCG) pokriva čitavu teritoriju Crne Gore (najmanje 85%), što obuhvata sela i udaljene oblasti. Konkretno, član 5 Zakona propisuje: „Javni emiter je dužan da osigura tehničke uslove za prijem svog programa na celoj teritoriji Crne Gore.“ Ova obaveza se odnosi i na televizijski i na radijski program, i ima za cilj da svi građani, bez obzira na mesto stanovanja, imaju jednak pristup informacijama, obrazovnim, kulturnim i zabavnim sadržajima koje proizvodi javni servis.
Prvi program RTCG emituje informativni program (osim standardnih informativnih emisija, poseban akcenat stavlja na dublje analize političkih, ekonomskih i društvenih zbivanja u Crnoj Gori i svetu), dokumentarni, naučno-obrazovni program, kulturno-umetnički program као i program za decu.
Drugi program RTCG emituje zabavno-muzički i sportski program, ali i sadržaje koji se bave problemima i temama koji se tiču mladih. Emituje i sadržaje poput albanskih i srpskih “Meteo PLUS”
Parlamentarni program RTCG, pre svega, prenosi sednice Skupštine Crne Gore kao i skupštinskih radnih tela. Osim toga, prati i druge aktivnosti Skupštine Crne Gore, među kojima su i posete inostranih delegacija, objavljuju informacije iz poseta skupštinskih delegacija evropskim institucijama, kao i radnim telima Evropskog parlamenta, OEBS-a i slično. Osim toga svakog radnog dana emituje se i – Info Parlament, u trajanju od 10 minuta, sa terminima u 17, 18, 20 i 22. Na ovom program emituju se emisije: Okrugli sto – Parlament u studiju, Duel, Upoznajte parlamentarce, Pregled nedjelje.
TVCG MNE (bivši RTCG Sat) je međunarodni kanal namenjen crnogorskoj dijaspori.
Približno 83% prihoda RTCG je iz državnog budzeta (to znači da su za ovu godinu izdvojena sredstva u visini od 1,34% od tekućeg budžeta).
Izvori ostalih prihoda su: proizvodnja i emitovanje reklamnih sadržaja, proizvodnja i prodaja audiovizuelnih dela (emisija, filmova, serija i dr.) i nosača zvuka i slike, koji su u interesu javnosti, zatim iz sponzorstva programskih sadržaja, organizovanje koncerata i drugih priredbi iz donacija međunarodnih organizacija namenjenih tehničko-tehnološkoj i programskoj podršci i stručnom usavršavanju, kao i iz drugih izvora, u skladu sa Zakonom o nacionalnom javnom emiteru.
Direktora RTCG imenuje Savjet RTCG-a, većinom glasova svojih članova, na period od četiri godine. Savjet ima devet članova, koje imenuje Skupština Crne Gore. Skupština imenuje Savjet na predlog institucija i organizacija civilnog društva.
Prema zakona o nacionalnom javnom emiteru RTCG predloge daju:
Univerziteti i naučne ustanove (1 član)
Udruženja novinara (1 član)
Nevladine organizacije koje se bave ljudskim pravima (1 član)
Organizacije koje se bave pravima deteta (1 član)
Organizacije osoba s invaliditetom (1 član)
Sindikati (1 član)
Privredne komore i udruženja poslodavaca (1 član)
Nacionalni saveti manjinskih naroda i drugih manjinskih zajednica (1 član)
Crnogorska akademija nauka i umetnosti – CANU (1 član).
Skupština Crne Gore potom glasa o predloženim kandidatima i imenuje Savjet na mandat od pet godina.
Savjet RTCG je najviše upravno i nadzorno telo Javnog servisa, a njegove nadležnosti su jasno definisane Zakonom o nacionalnom javnom emiteru – Javnom medijskom servisu Crne Gore.
Ključne nadležnosti Savjeta RTCG (prema Zakonu) su: pored imenovanja i razrešenja generalnog direktora RTCG, usvajanje Statuta RTCG , usvajanje godišnjeg programa rada i programskog plana, usvajanje finansijskog plana i završnog računa (kontroliše budžetsku potrošnju i izvore finansiranja), odlučivanje o unutrašnjoj organizaciji RTCG (uključujući imenovanje glavnih i odgovornih urednika na predlog generalnog direktora), nadziranje zakonitosti rada i poslovanja RTCG, usvajanje opštih akata (npr. pravilnike o radu, ponašanju, uredničkim standardima), primanje i razmatranje pritužbe građana na sadržaj programa i rad RTCG, podnošenje godišnjeg izvještaja Skupštini Crne Gore o radu i ispunjavanju obaveza.
Procedura izbora direktora RTCG počinje tako što Savjet raspisuje Javni konkurs, zatim proverava da li kandidati ispunjavaju zakonske uslove (stručna sprema + radno iskustvo). Nakon intervjua sa kandidatima članovi Savjeta većinom glasova biraju direktora kome mandat traje četiri godine sa mogućnošću da bude izabran samo još jednom.
Kandidati ili zainteresovane strane mogu podneti tužbu Upravnom sudu Crne Gore ukoliko smatraju da je prekršena procedura, Agenciji za sprečavanje korupcije (ASK), nadležnom ministarstvu, ali i Skupštinskom odboru koji ima nadležnost da razreši članove Savjeta ukoliko su prekršili Zakon.
Programski savjet je telo unutar RTCG koje se formira za davanje mišljenja o programskoj šemi i sadržaju programa. Ima savetodavnu ulogu i uključuje predstavnike publike, civilnog sektora, manjinskih zajednica, itd. Nije organ odlučivanja, ali utvrđuje standarde kvaliteta i raznovrsnosti u programu.
Agencija za elektronske medije (AEM) Crne Gore je nezavisno regulatorno telo koje nadzire rad elektronskih medija, uključujući i javni servis RTCG. Njene nadležnosti su definisane Zakonom o elektronskim medijima.
AEM izdaje dozvole za rad elektronskih medija (TV i radio stanica), prati da li mediji poštuju zakonske i etičke standarde, prati sadržaj emitovanih programa (da li ima govora mržnje, dezinformacija, zaštite maloletnika itd.) AEM kontroliše primenu pravila o medijskom pluralizmu, nadzire zastupljenost političkih subjekata (naročito tokom izbornih kampanja), upravlja Fondom za podsticanje pluralizma i raznovrsnosti medija, dodeljuje sredstva medijima za projekte od javnog interesa.
U nadležnosti AEM-a je i zdavanje podzakonskih akata: donosi pravilnike o oglašavanju, lokalnim i komercijalnim emiterima, i sl, daje mišljenje u vezi sa zakonima i propisima koji se tiču medija, ali i upozorenja, opomene i mere protiv medija koji krše zakon.
Građani mogu prijaviti sadržaj koji smatraju uvredljivim, neistinitim ili štetnim na osnovu kojih AEM pokreće postupke i objavljuje odluke javno.
AEM Organizaciona struktura
Savjet AEM-a je upravljačko telo od pet članova, koje imenuje i razrešava Skupština Crne Gore, a na predlog univerziteta (1), nevladine organizacije iz oblasti zaštite ljudskih prava i sloboda (1), nevladine organizacije iz oblasti medija (1), PEN centra (1) i udruženja komercijalnih emitera(1).
Paneli i debate su pluralistički orijentisani – omogućavaju različite prilaze i interpretacije problema. U emisije kao što su „Okvir”, „Argumenti”, „Pretres”, „Stav” i druge dnevne/tematske emisije redovno se pozivaju političari iz opozicionih političkih partija. RTCG se pridržava principa pluralizma mišljenja u Informativnom program kroz aktivno uključivanje predstavnika opozicionih partija, kako kroz segment “Intervju” u Dnevniku, tako i kroz gostovanja u Jutarnjem programu. Tokom aktuelnih tema, opozicija ima vidljiv i redovan medijski prostor na javnom servisu.
Intervjui su rubrika u okviru Dnevnika (od 19.30). Ponekad se emituju nakon Dnevnika kao posebna sedmična rubrika u zavisnosti od aktuelnih dešavanja.
“Stav” urednika i voditelja Saše Klikovca emituje se svakog utorka od 21 čas na RTCG 1. Format ove emisije je informativno-analitički, obrađuje teme širokog spektra – od zdravlja, obrazovanja, socijalnih pitanja i ekologije, preko reformi, dijaloga u društvu, do kulture, muzike i sporta. Promoviše se dublje sagledavanje aktuelnih pitanja, s ciljem informisanja i edukacije gledalaca.
“Budimo budni – Pitajte Vladu” emituje se svake srede u 16:20 na RTCG 1. Reč je o interaktivnom informativno-analitičkom formatu u kojem gledaoci mogu direktno da postavljaju pitanja članovima Vlade Crne Gore. Gosti su predstavnici Vlade Crne Gore koji na transparentan način odgovaraju na pitanja gledalaca. Cilj ove emisije je da direktno poveže građane sa donosiocima odluka.
„Argumenti” se emituju četvrtkom u 20:00 na RTCG 1. Emisija je debatno polemički talk-show koji se bavi najaktuelnijim društveno-političkim i ekonomskim temama. Gosti su najčešće političari, ministri, visoki državni funkcioneri, lideri stranka (svih relevantnih), i stručnjaci. Služi kao kao platforma za dubinske debate o ključnim pitanjima crnogorskog društva.
„Pretres” (svakog petka u 18.00) je kritički i debatni format koji analizira i komentariše ekonomske, političke i društvene fenomene u Crnoj Gori, sa posebnim osvrtom na: uticaj reformi i kriznih događaja na životni standard, lokalne izbore i njihovu dinamiku, angažman civilnog društva i medija u društveno-političkim procesima. Gosti: novinari, građanski aktivisti, predstavnici civilnog sektora – komentarišu i analiziraju aktuelne teme javnog interesa
„Okvir” se emituje četvrtkom na RTCG 1 kao informativno-analitički talk-show. Koncept emisije je da kroz studio – diskusiju odgovori na aktuelne društveno-političke i ekonomske teme. Gosti su stručnjaci iz različitih oblasti, ali i ministri, poslanici, privrednici, predstavnici udruženja, lokalnih vlasti i javnih institucija. Često je u obliku debate između vlasti, stručnjaka i civilnog sektora.
“Naglas” emituje se svakog ponedeljka u 20.00 časova i fokusira se na širi dijapazon tema: od izbora, pravosudnih reformi, turizma i javne uprave, do kulture, bezbednosti i ljudskih prava. Gosti su najčešće visoki državni zvaničnici, stručnjaci (advokati, profesori i sl.), novinari i predstavnici nevladinog sektora.
“TV Duel” na RTCG 3 – parlamentarnom kanalu emituje se dvosedmično, obično utorkom od 20.15, mada se često prilagođava aktuelnim događajima. To je je političko-debatni format u kojem se predstavljaju sučeljeni stavovi vlasti i opozicije
“Nacrtani” sa Goranom Šćekićem, koja se emituje svakog utorka od 16:20 na RTCG 1. Predstavlja informativno-analitički talk-show u kojem se diskutuje o aktuelnim političkim, društvenim i ekonomsko-javnim pitanjima. Teme emisije: politička i društvena kritika, ekonomski razvoj i javne politike – pitanja ekologije, turizma, regionalnog razvoja, lokalna uprava i institucije – razgovori s gradskim, opštinskim zvaničnicima i ministarstvima, kultura i sport. Gosti: uglavnom političari (poslanici, ministri, potpredsjednici vlade) i povremeno ugledne ličnosti iz sporta i kulture.
