1
Nemačka je nedavno blokirala planiranu zabranu prodaje automobila koje pokreću motori sa unutrašnjim sagorevanjem od 2035. godine, a razlog je bio što nije postignut dogovor o e-gorivima. Ipak, EU je pristala na nemačke zahteve, pa će novi automobili koje pokreću motori sa unutrašnjim sagorevanjem moći da koriste sintetička goriva nakon 2035. Međutim, ideja o sintetičkim gorivima nije nova, jer je nastala još za vreme Drugog svetskog rata.
Hitler je imao problem. Bio je početak juna 1942. i uprkos planu zloglasnog nemačkog vođe da zavede svoj narod i napadne i opljačka ostatak Evrope, koji je na početku bio uspešan, njegova vojska je naišla na zid u Staljingradu i bukvalno ostala bez goriva.
„Imamo značajnu nemačku proizvodnju, ali neverovatno je koliko Luftwaffe i naše oklopne divizije gutaju goriva. Potrošnja je daleko veća od svih očekivanja. Moja zemlja zavisi od uvoza“, rekao je Hitler na sastanku sa glavnim zapovednikom finske vojske koji je bio tajno sniman.
Firer i njegovi najbliži saradnici su znali od početka da ograničene nemačke rezerve nafte ne mogu biti dovoljne za Blickrig. Novi nemački pronalazak poznat kao „ersatz“ ili sintetičko gorivo, činio se, barem su se tako nadali, kao savršeno rešenje. To se pokazalo nerealnim.
Devedeset godina kasnije, Nemačka ponovo promoviše san o sintetičkom gorivu.
Kako spasiti motor?
Cilj Berlina ovaj put nije osvajanje kontinenta nego spašavanje motora sa unutrašnjim sagorevanjem, srca nemačke industrijske ekonomije.
U poslednjih nekoliko nedelja, nemačka vladajuća koalicija vodi kampanju ublažavanja novih evropskih propisa koji bi trebali da stupe na snagu 2035. godine, a koji bi u suštini zabranili registraciju novih automobila na dizel i benzin kako bi se podstakla prodaja električnih automobila, piše Politico.
Kako je Berlin zamislio spas motora? Sintetičkim gorivom.
Suprotno od nacista, čiji se plan sastojao od sintetičkog goriva dobijenog ukapljivanjem uglja, sadašnja nemačka vlada promoviše čistiju tehnologiju ekstrakcije vodonika iz vode i njegovo kombinovanje sa CO2 kako bi se dobilo gorivo.
U srcu obe metode je proces koji su 1920-ih razvili dvojica nemačkih hemičara Franz Fischer i Hans Tropsch i po njima se naziva Fischer-Tropschova sinteza.
Nije verovatno da je mnogo Nemaca danas (ili oni koji pregovaraju u Briselu) upoznato sa tom pričom. Bez obzira na to, rizik energetske zavisnosti od drugih je duboko usađen u nemačku kolektivnu podsvest više od stotinu godina.
Od britanske blokade u Prvom svetskom ratu koja je Rajhu prekinula uvoz nafte do nedavnog uništavanja Severnog toka, gasovoda koji je dovodio ruski gas ispod Baltičkog mora do nemačkih domaćinstava i industrije, Nemci znaju za slabosti zavisnosti od strane energije.
U godinama nakon teškog nemačkog poraza u Prvom svetskom ratu, Fischer i Tropsch su bili vođeni istom željom za nezavisnošću koja podstiče nemačku energetsku politiku danas, od ambiciozne tranzicije na obnovljive izvore energije, „Energiewende“, do najnovijeg flertovanja sa „ersatz“ gorivom.
Nemački lideri veruju da bi moderna sintetička goriva, koja se često nazivaju e-goriva (elektrogoriva), čista alternativa benzinu i dizelu, mogla spasiti industriju koja se oslanja na motore sa unutrašnjim sagorevanjem, koji pokreću automobile Mercedesa, BMW-a i Volkswagena generacijama.
Ali nova nemačka kampanja za sintetička goriva naišla je na istu prepreku kao i prva: visoke troškove. Većina lidera auto-industrije hladno je dočekala nemački san o e-gorivima jer zahtevaju ogromna ulaganja.
Hitler je imao sličan problem.
Ranih 1930-ih, sintetička goriva smatrana su neisplativim, posebno zato što su cene nafte jako pale zbog Velike depresije.
I pored toga, Hitler je (kao i njegovi prethodnici) želeo da Treći Rajh manje zavisi od nafte američkih i britanskih proizvođača, zbog čega je Nemačka morala da troši devizne rezerve što nije mogla da priušti. S obzirom na obilje uglja u Nemačkoj, sintetičko gorivo bila je očigledna alternativa. Manje od godinu dana nakon što su nacisti preuzeli vlast, Hitlerova vlada potpisala je ugovor s hemijskim divom I.G. Farbenom o subvencionisanju masovne proizvodnje sintetičkog goriva.
U godinama koje su sledile, I.G. Farben (kompanija je proizvodila i pesticid ciklon B koji se koristio za masovna ubistva ljudi u nacističkim gasnim komorama) i druge nemačke hemijske kompanije otvorile su više od dva tuceta fabrika za pretvaranje uglja u gorivo.
Kada je 1930-ih oporavak globalne potražnje za naftom podigao cene sirove nafte, nemačka opklada na domaće sintetičko gorivo, koje nije bilo podložno uvoznim carinama, počela je da izgleda vidovnjački.
Zajedno s još jednom nemačkom hemijskom inovacijom – sintetičkom gumom koja se koristila za proizvodnju guma za vozila, gorivo od uglja pokazaće se ključnim u održavanju nacističke ratne mašinerije u trci prema naftnim poljima na Bliskom istoku i na Kavkazu. Do 1943. Nemačka je dobijala oko polovine goriva od ukapljavanog uglja.
Znali smo da nemamo dovoljno goriva, pa smo sagradili fabrike koje će nam ga proizvesti, pohvalio se zapovednik Luftvafea Hermann Gering za vreme rata.
Nemačka Ahilova peta
Nacistička glad za energijom naposletku je premašila njihovu sposobnost da iz uglja dobiju tečno gorivo, kako se Hitler požalio tokom posete Finskoj. Fabrike za proizvodnju sintetičkog goriva, od kojih se jedna nalazila u Aušvicu, bile su lake mete za savezničko bombardovanje.
Nakon što su američki bombarderi uništili glavne nemačke fabrike za proizvodnju sintetičkog goriva u maju 1944. godine, vodeći nacisti su znali da su gotovi.
Iz perspektive tehničke proizvodnje, rat je bio izgubljen zbog uspeha tih napada, rekao je nakon rata Albert Šper, Hitlerov stručnjak za naoružanje.
Nekoliko nedelja nakon bombardovanja, savezničke snage iskrcale su se u Normandiji. Nedovoljna količina pouzdanih energetskih resursa bila je ahilova peta Nemačke (na sreću ostatka Evrope). Tako je i danas. Nemačka možda jeste evropska industrijska sila, ali joj trebaju nafta i gas iz uvoza da bi mogla da opstane.
Vetrom do goriva
Igrom sudbine, Porsche, proizvođač sportskih automobila kojeg je osnovao Ferdinand Porsche, Hitlerov omiljeni inženjer i otac VW Bube, možda zna kako da okonča tu zavisnost.
Nemačka kompanija je u decembru otvorila pilot fabriku na vetrovitom jugu Čilea gde će koristiti energiju vetra za proizvodnju sintetičkog goriva.
Potencijal za e-goriva je ogroman, rekao je Michael Steiner, čelnik Porscheovog odeljenja za istraživanja i razvoj, na otvaranju fabrike. Firma ne planira da proizvodi gorivo u Nemačkoj, ali severna nemačka obala bi bila prirodan izbor za to.
U međuvremenu, nemački lobisti promovišu agendu e-goriva u Briselu. Kako prenosi zimo.dnevnik.hr, grupa koju vode bivši nemački političari i lobisti poznata kao eFuel Alliance zagovara sintetička goriva za sve, od putničkih automobila do aviona i brodova.
Najistaknutiji zagovornik ideje je Christian Lindner, nemački ministar finansija i ljubitelj Porschea, čija je Slobodna demokratska stranka (FDP) predvodila nedavnu nemačku kampanju za e-goriva u Briselu. On želi da podrži proizvodnju sintetičkih goriva poreskim podsticajima.
Liberal koji podržava slobodno tržište, Linder odlučno brani nemačke posleratne demokratske tradicije. Ali igrom sudbine, njegovo ministarstvo nalazi se u zgradi koja je bila Geringovo sedište za vreme rata.
Šta bi moglo da pođe po zlu?
Bonus video: Da li na pumpi sipate obično ili ono bolje gorivo?
