Varljivo korona leto se bliži kraju i neumitno stiže vrela politička jesen. Izbori tek što su završeni, a održavanje novih je najavljeno. Ta nova realnost izazivana je bojkotom koji je ogolio neregularni izborni proces.
Autorski tekst: Strahinja Brajušković, konsultant za EU integracije
Neposredno nakon izbora EU nije otvorila nova pregovaračka poglavlja, jer je deset država članica bilo protiv takve odluke čime su defakto suspendovani pregovori.
Novi parlament se ne može porediti sa parlamentima članica EU, ali može sa istočnim despotijama kakav je Turkmenistan ili možda Kazahstan. Paradoks da bude veći, pojedini poslanici podsećaju na izmišljenog filmskog lika Borata, novinara iz Kazahstana, koji se na humorističan način susreće sa civilizacijskim dostignućima.
Spontani građanski protesti okupili su ogroman broj nezadovoljnih građana. To je uplašilo vlast, koja je nervozno reagovala, što se manifestovalo brutalnim huliganskim i policijskim nasiljem. Kasnije osvetoljubivo, selektivno i diskriminatorno gonjenje uhapšenih demonstranata u suprotnosti je sa pravednim postupkom. Perfidno sastavljen spisak Uprave za sprečavanje pranja novaca, providan je i potvrđuje stanovište da su institucije zarobljene, a da je vladavina prava podređena partikularnim interesima.
Društvena kontrola koja se nameće na takav način veoma je jeftina.
“Istorija se ponavlja prvi put kao tragedija drugi put kao farsa” tvrdio je Hegel.
Na prvom protestu nakon ukidanja vanrednog stanja i proglašene pobede nad NATO paktom 1999. godine, opozicioni lideri gađani su kamenicama. Tadašnja vlast poslala je provokatore među okupljene građane. Opozicija je bila razjedinjena, pod stalnom negativnom medijskom kampanjom. Ipak, takve aktivnosti nisu zaustavile političke promene.
Važno je podsetiti da je u tom periodu otet bivši predsednik Ivan Stambolić, koji je 2003. godine ekshumiran.
Današnje stanje potpune duštvene konfuzije podseća na taj period. Društvo koje se nije istinski suočilo sa svojim dubokim traumama može da ode u dublju destrukciju koja se širi na sve segmente društva. Nova vlada kontinuteta ili koncetraciona svejedno, neće moći da odgovori na nagomilano nezadovoljstvo širokih društvenih slojeva i duboko rasprostranjene nepravde na opštedruštvenom nivou.
Da bi došlo do stabilizacije u društvu potrebni su mirni politički procesi i istinska demokratska rešenja koja će voditi formiranju prelazne vlade i sprovođenju poštenog i bezbednog izbornog procesa.
U kontekstu navedenog želim da podelim lični utisak. Poznato je koje reforme je potrebno sprovesti da bi građani Srbije i regiona živeli slično ili isto kao što žive, na primer, građani Slovačke. Osnovni problem je vladavina prava, borba protiv korupcije i organizovanog kriminala. Uz to, uznemirenost koju izaziva neukroćeno nasilje sa političkom pozadinom je ogromna. Aktuelna vlast imala je parlamentarnu stabilnost kao osnovni preduslov da se takvi fenomeni stave pod institucionalnu kontrolu – to se nije dogodilo. Verujem da ova vlast to ne želi, jer mora da seče granu na kojoj sedi.
Ovo stanje nije karakteristično samo za Srbiju, slično je manje više i u regionu. Sigurno je da Srbija i druge zemlje regiona neće ući u EU sve dok ne uspostave vladavinu prava. Iz dosadašnjeg procesa nametnuo se zaključak da države pojedinačno nemaju kapacitet da efikasno suzbiju korupciju, organizovani kriminal i probleme bezbednosti. Izlazak iz tog začaranog kruga izvodljiv je čvrstom regionalnom saradnjom, razvijanjem institucionalnih mehanizma na regionalnom nivou, koji bi omogućio zajednički rad organa i službi za sprovođenje zakona.
Takav pristup pripreman je daleke 2002. godine na nivou zajedničke države Srbije i Crne Gore. U Baltičkom regionu tokom integracije Litvanije, Letonije i Estonije primenjen je sličan pristup koji je dao zavidne rezultate. Zanimljiva je činjenica da u sprovođenje ovog pristupa osim članica EU učestvuje i Ruska Federacija.
Pratite nas i na društvenim mrežama: