Kako u Srbiji izgleda kada vlast izigra i kontinuirano krši zakon koji je sama donela, pokazalo je novo istraživanje BIRN-a. Od kako je 2015. godine donet Zakon o ozakonjenju, na protivzakonit način je ozakonjeno više od 300 objekata čija je površina veća od 450 kvadrata. Njihova vrednost danas je veća od milijardu evra. S tim u vezi trebalo bi podsetiti na neslavni rekord bivšeg ministra građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Tomislava Momirovića, u toku čijeg dvododišnjeg mandata je u Srbiji niklo najmanje milion nelegalnih objekata.
Pomenuti Zakon o ozakonjenju iz 2015. godine praktično je podrazumevao da će država „zatvoriti oči“ na sve objekte koji su nelegalno izgrađeni 2015. godine, a da će sve što je nelegalno građeno nakon toga biti srušeno.
Kako je otkrio BIRN, sedam godina nakon što je donet Zakon o ozakonjenju, on ne samo da nije ispunio svoju svrhu i rešio višedecenijski problem nelegalne gradnje, nego je otvorio prostor za zloupotrebe koje su trajno urbanistički uništile čitave delove glavnog grada, a pojedinim investitorima omogućile vrtoglavo bogaćenje. Tokom višemesečnog istraživanja BIRN je pronašao više od 300 objekata površine veće od 450.000 kvadrata koji su ozakonjeni bez jasnog zakonskog osnova. Oni su delom ili u potpunosti izgrađeni bez dozvole, a nisu postojali ili nisu bili završeni 2015. godine, što se jasno vidi na satelitskom snimku Srbije iz te godine.
„Grubom računicom, današnja vrednost ovako ozakonjenih zgrada koje je našao BIRN iznosi više od milijardu evra. Ujedno, uz zgrade iz BIRN-ove baze, često su nicale (još uvek) nelegalne zgrade, koje čekaju “novi krug” legalizacije“, navodi BIRN.
Istraživanje BIRN-a, kao i hronologija događaja, ukazuju da su od početka primene ovog propisa pravljene “rupe”, koje su olakšavale protivzakonitu legalizaciju. Neke od njih ticale su se upravo famoznih satelitskih snimaka.
Zanimljiv podatak je da se 2012. godine procenjivalo da ima 1,3 miliona nelegalnih objekata u Srbiji. Do 2015. kada je donet pomenuti zakon brojka je stigla do 1,5 miliona.
Pet godina kasnije iz ruku Zorane Mihajlović ministarstvo preuzima Tomislav Momirović, nakon čega sledi, reklo bi se „procvat“ bezakonja u građevinskom sektoru.
Za dve godine njegovog mandata broj nelegalnih objekata porastao je za najmanje milion. Momirović nikada nije objasnio zašto je dozvolio masovnu divlju gradnju, ali je činjenica da je tokom njegovog mandata i nelegalni objekat na Pančićevom vrhu postao legalan.
Ono što je činjenica, jeste da taksa za legalizaciju od 5.000 dinara za objekat do 100 kvadrata, nije stimulisala dovoljno građane da legalizuju svoje nekretnine.
S druge strane nelegalnu gradnju nije zaustavilo ni to što je gradnja bez dozvole krivično delo.
U tom svetlu trebalo bi podsetiti i na divlju gradnju gradonačelnika Beograda Aleksandra Šapića.
O ovom slučaju takođe je pisao BIRN, koji je do detalja opisao kako je gradonačelnik Beograda legalizovao nelegalno dograđeni objekat na Bežanijskoj kosi, koji je da je rađeno po zakonu trebalo da bude srušen, dok je Šapić morao da platinovčanu kaznu, a pretila mu je i kazna zatvora.
Naime, opština Novi Beograd nezakonito je ozakonila (legalizovala) nelegalno dograđeni objekat u vlasništvu gradonačelnika Beograda Aleksandra Šapića na Bežanijskoj kosi, iako nisu bili ispunjeni zakonski uslovi da se taj objekat ozakoni, pokazuju dokumenta koja je prikupio BIRN.
“Krajem jula ove godine, nešto više od mesec dana nakon što je postao gradonačelnik Beograda (20. juna 2022), Aleksandar Šapić je dobio rešenje opštine Novi Beograd kojim se ozakonjuje objekat na Bežanijskoj kosi – sedmosobni stan od 340 kvadrata korisne površine (odnosno, 403 kvadrata bruto razvijene građevinske površine). Opština je donela ovo rešenje uprkos činjenici da objekat kojeg je ozakonila, u ovom obliku i ovim gabaritima nije postojao na satelitskom snimku Republičkog geodetskog zavoda iz 2015. godine, što je osnovni preduslov da nelegalno izgrađeni objekti uopšte uđu u proceduru za ozakonjenje, prema Zakonu o ozakonjenju objekata”, piše BIRN.
Kako dalje navode, prema zvaničnoj dokumentaciji i javno dostupnim satelitskim snimcima, investitor, odnosno vlasnik objekta Aleksandar Šapić je najpre tokom 2021. godine bez građevinske dozvole dogradio već postojeći stan na tri nivoa, tako što je od kosog krova na prvom spratu i potkrovlju napravio “kockicu”, a u nivou prizemlja je sagradio i novi, jednoetažni deo objekta, sa krovom u staklu.
“Gradska građevinska inspekcija je Šapiću u julu 2021. naložila da odmah obustavi radove i pribavi građevinsku dozvolu, međutim on to nije učinio, već je uložio žalbu Ministarstvu građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture. U trenutku kada je ministarstvo Tomislava Momirovića poništilo rešenje gradske inspekcije i vratilo postupak na početak – u oktobru 2021. godine – satelitski snimci pokazuju da su radovi na Šapićevom spornom objektu već bili pri kraju”, piše BIRN i dalje navodi:
“Do momenta kada je gradska inspekcija ponovo izašla na teren – u avgustu 2022. godine – opština Novi Beograd, čiji je Šapić bio predsednik neprekidno tokom 10 godina, od juna 2012. do juna 2022. – ozakonila je ovaj objekat, te je građevinski inspektor zaključio da su se stekli uslovi za obustavu postupka.
BONUS VIDEO: Divlja gradnja na savskom nasipu
Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare