2
Posle preležanog kovida 19, pojedini pacijenti se dugo žale na razne tegobe. Koje su najčešće posledice preležanog kovida 19, u kom se periodu javljaju, koliko traju i kakva se terapija preporučuje?
Na ovo pitanje odgovara dr Jovana Milić, naučna saradnica Univerziteta u Modeni i Ređo Emiliji i jedan od lekara koji su pristali da učestvuju u akciji portala Nova.rs u kojoj odgovaramo na pitanja građana o koronavirusu.
Najčešće tegobe, prema njenim rečima, koje pacijenti prijavljuju tri do šest meseci nakon srednje-teškog i teškog kovida su zamaranje i nedostatak daha, odnosno „kratak dah“ (dispneja).
Akcija Nova. rs: Dosta laži, vreme je za reč struke https://t.co/W7zcnj3eow
— nova.rs (@novarsonline) December 1, 2020
„Zamaranje se često javlja posle mnogih preležanih virusnih infekcija i uglavnom je prolaznog karaktera, ali u kombinaciji sa nedostatkom daha povezano je sa stvaranjem ožiljnog tkiva na plućima (fibroza pluća), što je posledica oštećenja uzrokovanog virusom i neadekvatnim imunskim odgovorom na bolest. Pacijenti ovu vrstu zamaranja često opisuju rečima da ‘nisu isti kao pre“, ističe Jovana Milić.
Međutim, ove tegobe nisu jedine koji se javljaju nakon preležanog kovida.
„Često su zastupljeni i simptomi post-traumatskog stres poremećaja, posebno među pacijentima koji su boravili na intenzivnoj nezi. Ovi simptomi imaju širok dijapazon kliničkih manifestacija i viđaju se u oko 30 odsto pacijenata: osećaj uznemirenosti, pogoršana koncentracija i pažnja, lošija memorija, poremećaji sna, košmarni snovi, osećaj bespomoćnosti, gubitak interesovanja za aktivnosti koje su ranije pričinjavale zadovoljstvo, osećaj krivice za nepoljan razvoj događaja“ objašnjava.
Pacijenti, kako prenosi dr Milić, često vrlo slikovito i kroz lične primere opisuju ova iskustva rečima: „stalno sanjam intenzivnu negu i kako sestre i lekari trče do pacijenta pored mene jer mu se stanje naglo pogoršalo“, „meni su unuci bili najveća radost u životu, sad ne osećam ništa“, „preneo/la sam bolest mužu/ženi/ocu/majci koji je preminuo/la“, „na poslu nisam produktivan kao ranije“…
Ovim pacijentima je, savetuje dr Milić, potrebna podrška porodice i prijatelja, psihološka podrška i terapija koja može obuhvatiti i terapiju lekovima, ali i psihoterapiju od strane posvećenih stručnjaka.
Dodaje da je među ostalim tegobama često zastupljeni i opadanje kose po tipu telogen effluvium, koji se često dovodi u vezu sa pretrpljenim stresom, bolovi u mišićima, nesvestice, sušenje usta, oslabljena čula ukusa i mirisa, a kod starijih je moguća i pojava gerijatrijskih sindroma kao što su padovi i gubljenje ravnoteže, oslabljena čula vida i sluha…
Naučno-klinička zajednica, prema njenim rečima, već neko vreme govori o post-kovid sindromu i dugoročnim posledicama po zdravlje. Evropsko i američko društvo za plućne bolesti su već izdali vodič za rehabilitaciju pacijenata s preležanim ili aktivnim kovidom. U Italiji već postoje multidisciplinarne post-kovid ambulante koje prate pacijente iz prvog talasa koji su preležali i preživeli kovid.
Ne možemo i ne smemo da stojimo sa strane i nemo posmatramo kako smrt i bolest nadjačavaju život u zemlji koju zovemo svojim domom. Zato Nova.rs pokreće rubriku “Struka protiv korone” u kojoj će na pitanja građana o epidemiji koronavirusa i svim njenim posledicama odgovarati stručnjaci, nekompromitovani pritiscima vlasti. Na vaša pitanja od danas će odgovarati epidemiolozi Zoran Radovanović, Radmilo Petrović, Verica Lela Ilić, Ivana Prokić, Predrag Đurić, virusolog Ana Gligić, mikrobiolog Nada Kuljić Kapulica, imunolozi Emina Milošević i Dušan Popadić, infektolog Jovana Milić, pulmolozi Dragana Jovanović, Srđan Lukić i Dejan Žujović, anesteziolog Rade Panić, neurolog Anđela Gavrilović, psiholog Aleksandar Baucal, pedijatar Ljiljana Lukić, specijalista opšte medicine Milica Ljubisavljević, i svi oni – stručni, savesni i hrabri – koji žele da nam pomognu u ovom poduhvatu, a za koje su vrata našeg portala otvorena.
***
Pratite nas i na društvenim mrežama:
