0
Festival “Grad teatar” u Budvi najavio je bogat dramski, muzički, likovni i književni program, svog 38. izdanja koji počinje u petak, 5. jula u 21 čas na sceni između crkava.
U ovogodišnjem festivalskom izdanju biće više od o 50 programa koji će poštovaocima pozorišne, muzičke, likovne, književne, ali i multimedijalne umetnosti omogućiti uvid u inovativne poetike i forme brojnih autora koji kreiraju tokove kulturno-umetničkog stvaralaštva, najavili su organizatori.
Pored inovativnosti, ovogodišnji odabir programa vođen je, kako se navodi, i proaktivnim odnosom prema kulturnom nasleđu, umetničkoj zaostavštini velikana, ali i značajnim društvenim izazovima, koji na kreativan način potvrđuju svoju vrednost i u umetničkim formama savremenog doba.
Stoga je ovogodišnji slogan “Mene često pohodi daleka budućnost, da znaš!”, citat iz drame “Nadpop Kojović” koju je pisala Vida Ognjenović za potrebe festivala, na najbolji način odredio kako pravac konceptualizacije, tako i odabir ovogodišnjih programa.
Spoj nasleđa i savremenosti, tradicije i inovativnosti i stalne zagledanosti u budućnost bio je i idejno polazište ovogodišnjeg vizuelnog rešenja festivala, koje je uradio Slavimir Stojanović Futro, jedan od najpoznatijih grafičkih dizajnera sa ovih prostora.
Dramski program 38. “Grada teatra” donosi ukupno 21 pozorišni naslov, od čega četiri nove festivalske produkcije. Svojevrsni uvod u zvanične festivalske dane (20–24. jun), ali i lajt motiv predstava koja će se igrati u više blokova tokom njegovog trajanja, jeste interaktivna forma “Nestvarni grad” koja je nastala na osnovu dokumentarnih zapisa vezanih za budvansko nasleđe i sećanja, a prema tekstu i u režiji Vuka Ršumovića.
U skladu sa motom, festival će 5. jula na Sceni između crkava premijerno otvoriti “Nadpop Kojović” Vide Ognjenović, nova predstava “Grada teatra” i Gradskog pozorišta iz Podgorice, čija je radnja imaginarno smeštena upravo u prostoru na kojem će biti prikazana, a koji pamti i vreme života i teme hronika budvanskog kanonika Antuna Kojovića.
Pored ovih, festival nam donosi još dve premijere. Predstava “Svijet mogućnosti” u režiji Harisa Pašovića nastala je na osnovu dvogodišnjeg rada sa ljudima različite dobi i njihovim porodicama, koji se bore ne samo sa problemima smetnji u razvoju, već i sa stalnim izazovima inkluzije u društvene tokove, i donosi nam priču o ljubavi i hrabrosti koja objedinjuje Budvu, Sarajevo, Zagreb i Novi Sad.
U amfiteatru manastira Stanjevići, 3. avgusta će biti prikazanapredstava “Iza božjih leđa” u režiji Radivoja Raše Andrića a u adaptaciji Ivane Dimić. Ovaj komad će još jednom objediniti glumce iz Narodnog pozorišta Sombor sa kolegama iz Crne Gore,a “Grad Teatar” će obežiti 160 godina od rođenja Branislava Nušića.
Pored prošlogodišnje produkcije “Radovan III” Vita Taufera, JU “Grad Teatar” nastavlja da čuva i predstave reditelja Igora Vuka Torbice, pa će ovaj festival prikazati “Krvave svadbe” i “Tartifa” u drugoj polovini jula. Iz domaće pozorišnje produkcije odabrani su predstave: “Ćelava pevačica” u režiji Jagoša Markovića Centra za kulturu Tivat, “Smrt i njeni hirovi” Lidije Dedović CNP-a i “Kumovi” reditelja Slobodana Đurovića, Nikšićkog pozorišta.
Nagrađivana predstava “Švejk” u režiji Veljka Mićunovića u produkciji Beogradskog dramskog pozorišta, takođe je deo programa, kao i “Budućnost” slovenačkog reditelja Žige Divjaka. Atelje 212 gostovaće sa višestruko nagrađivanim “Obraćanjem naciji” u režiji Bojana Đorđeva. EXIT Teatar iz Zagreba dolazi sa predstavom “Realisti” u režiji Matka Raguža, a Hrvatsko narodno kazalište iz Osjeka nakon velikog uspeha donosi predstavu “Maratonci trče počasni krug” u režiji Olje Đorđević. Iz HNK Varaždin dolazi lutkarska predstava za odrasle “Šapat duše” a iz Bosanskog narodnog pozorišta Zenica predstava za decu “Ježeva kućica”.
U periodu između 7. i 9. avgusta na festivalu će gostovati “York International Shakespeare Festival”, koji će tokom tri večeri na alternativnom prostoru u Starom gradu prikazati tri Šekspirova dela: “Kako vam drago”, “Magbet” i “Bogojavljenska noć”. Festival će zatvoriti najnovija predstava reditelja Borisa Liješevića, inspirisana istoimenom pripovjetkom Hajnriha fon Klajsta “Mihael Kolhas” u produkciji Jugoslovenskog dramskog pozorišta.
Početak festivala obeležiće 10. jula koncert Crnogorskog simfonijskog orkestra koji će pratiti Vlatka Stefanovskog, izvodeći dobro poznate kompozicije u novim aranžmanima i pod rukovodstvom dirigenta Emina Džijana. Nakon toga, 19. jula nakon dosta godina u Budvi će gostovati virtuoz Roman Simović.
Festival nastavlja dugogodišnju saradnju sa dirigentom Bojanom Suđićem, koji za ovogodišnje izdanje priprema program pod naslovom “Muzički vatromet” u izvođenju festivalskog hora i orkestra “Virtuozi”, te uglednih solista. Tako će prvi put gostovati velikani međunarodne muzičke scene, 31. jula violinista, dirigent i kontratenor Dmitrije Sinkovski, koji će izvesti čuvena “Četiri godišnja doba” Antonia Vivaldija. A, 22. avgusta, na sceni Između crkava pijanista Simon Trpčevski će održati solistički concert izvodeći djela Šopena, Čajkovskog, Prokofjeva…
Za 17. avgust priprema se koncert “Duško Gojković Jazz Summit”, koji će okupiti među muzičarima regiona prijatelje i saradnike ovog legendarnog džezera, čiji su tonovi i prisustvo tokom prethodnih decenija obeležili kako festival “Grad teatar”, tako i živote ljubitelja džez muzike. Ovom prilikom još jednom će biti izvedena i numera “Mimo od Budve”, koju je Duško Gojković svojevremeno komponovao u znak sećanja na Nikolu Mima Mitrovića.
U delu kamerne muzike nastupiće dva dueta i to 18. avgusta kontrabasista Zoran Zakrajšek i pijanista Bojan Martinović, a dva dana kasnije mlada sopranistkinja Petra Radulović uz korepeticiju Jelene Šiljeg.
Kao poseban ugođaj za ljubitelje horske muzike, na sceni između crkava će nastupiti Srpsko pevačko društvo “Jedinstvo” iz Kotora.
U okviru likovnog programa nastavlja se saradnja sa Narodnim muzejom Crne Gore.
Vođeni ovogodišnjim sloganom festivala, koji konceptualizuje stalnu okrenutost budućnosti, planirano je da se na nov način obeleži 50 godina od smrti Petra Lubarde, jednog od najznačajnijih savremenih crnogorskih i jugoslovensih slikara. Izložba pod nazivom „Petar Lubarda – novo kadriranje“ ima za cilj istraživanja mogućnosti transponovanja umetničkih polazišta i postulata posredstvom novih tehnologija. Ideja je da se primenom tehnike 3-d mapiranja virtuelno predstave najvažnije faze Lubardinog stvaralaštva kroz dela iz fundusa NMCG u prostoru crkve Santa Marija in Punta.
Autori izložbe su Filip Mikić, autor video rada i Snežana Ivović i Miloš Marjanović, istoričari umjetnosti.
U skladu sa polaznom idejom, u književnom delu programa predstaviće se ostvarenja koja su inovativnošću poetika svih žanrova obežila produkuciju prethodne godine. Uz to, deo odabranih dela o kojima će se razgovarati na ovogodišnjem Trgu prati i savremenu teatrologiju, ali ukazuje i na još Aristotelovom Poetikom utvrđen pravac uvezanosti književnosti sa fenomenom pozorišta.
Na samom otvaranju književnog programa nastupiće Slobodan Šnajder, dobitnika nagrade “Stefan M. Ljubiša” za 2021/2022. godinu, kome će članovi žirija, koji je radio u sastavu Dragana Kujović, Saša Radojčić i Velimir Visković, i uručiti nagradu, ali i ukazati na poetičke tokove ne samo njegove proze, već i dramske književnosti.
Takođe, biće obeležen i jedan od najznačajnijih događaja za kulturu ovih prostora, 530 godina od objavljivanja “Oktoiha prvoglasnika” Crnojevića štamparije, jubilej koji potvrđuje neporecivo prisustvo na kulturnoj mapi ne samo Evrope, već i sveta. O značaju civilizacijskog iskoraka štampanja prve ćirilične knjige, sredozemni i evropski kontekst ovog čina kulture, kao i zadacima na koje kao takav obavezuje generacije koje dolaze govoriće Aleksandar Jerkov.
Na Trgu će biti predstavljeni romani “Pakrac” Vladimira Matijevića, roman o „anatomiji posrnuća“, za koji je pisac dobio značajnu nagradu “Beogradski pobednik”, “Mali roman o blatu” Nataše Nelević, koji konciznom rečenicom i formom sumira sve tranzicione lomove i izazove prilagođavanja novom dobu, “Pesma o tri sveta” Vladimira Pištala, o svetu na razmeđi mašte i istorije, gradu Perastu i njegovoj fiktivnoj najstarijoj građanki Ozani Bolici, poslednji roman Filipa Grbića “Kanon potištenog uma” posvećen neuspešnom pokušaju iznalaženja uporišta u svijetu u vremenu „vladavine tzv. hipohondrijske paradigme“.
Biće prisutna i poezija – Milica Špadijer, koja je pažnju čitalaca i stručne javnosti privukla zbirkama “Šar–planina” i “Novo groblje”, i Petar Matović, pesnik koji “razaznaje šta je iza reči”, a na Trgu će predstaviti svoju novu zbirku “Kao eho na sonaru”. Prvi put će se predstaviti i Barbi Marković, čitalačkoj publici poznata po romanima “Superherojke (Arhipelag”) i “Izlaženje” (Rende), koja će govoriti o iskustvu pisanja na stranom jeziku i ovogodišnjoj nagradi Lajpciškog sajma knjiga za još uvek neprevedenu zbirku pripovijedaka “Minihoror”.
Takođe, biće održano predavanje “Šekspir u Budvi – između globalnog i lokalnog” Petre Bjelice, uz osvrt na mogućnosti novih scenskih uprizorenja u vezi sa prvim gostovanjem Međunarodnog Šekspir festivala iz Jorka na ovogodišnjem festivalu, na monografije “San na javi – o pozorištu s ovog kraja svijeta” Aleksandra Milosavljevića i “Sa Cvejom” Beke Vučo, posvećene pozorišnom pregalaštvu Varje Đukić i Branka Cvejića, glumaca koji su svojim umetničkim doprinosom obeležili i tokove “Grada teatra”, kao i upravo objavljena Sabrana djela Ljubomira Đurkovića.
Učešće su potvrdili i renomirani književnici, profesori, teoretičari i kritičari književnosti, publicisti i autori iz različitih polja humanističkih nauka, koji će svojim znanjima obogatiti razgovore na Trgu: Dragana Kujović, Saša Radojčić, Velimir Visković, Bora Babić, Vesna Trijić, Božena Jelušić, Nenad Šaponja, Igor Perišić, Danka Ivanović, Zoran Hamović Aleksandar Milosavljević, Ksenija Radulović, Janko Ljumović, Ilija Đurović, Gojko Božović…
Bonus video: GOST: Pisac Vladan Matijević
