1
Izložba pod nazivom "Jozef Bojs i Mangelos - 100 godina i umetnost danas" povodom veka od rođenja jednog od najznačajnijih umetnika posle Drugog svetskog rata Jozefa Bojsa, kao i Dimitrija Bašičevića Mangelosa, biće održana od 26. avgusta do 18. septembra u više prostora u Beogradu - Galeriji Gete instituta, Umetničkom prostoru "U10" i Novoj galeriji vizuelnih umetnosti, saopštili su organizatori.
Na izložbi posvećenoj obeležavanju stogodišnjice rođenja Bojsa u galeriji „Menjačnica“ Gete Instituta biće izložene fotografije i grafike iz lične kolekcije Karla Hajnca Rumenog i Mangelosovi radovi iz kolekcije Fonda „lija & Mangelos“, i privatne zbirke iz Zagreba. Rumeni je na raspolaganju za izložbu stavio signirane predmete – i to 40 grafika i multipla, 45 plakata, 50 poštanskih dopisnica i pozivnica kao i 20 kataloga-knjiga, a održaće i predavanje „O kolekciji i ličnim iskustvima u odnosu sa Bojsom“.
Ove godine navršava se tačno jedan vek od rođenja Jozefa Bojsa (1921-1986), nemačkog performera, skulptora, grafičkog umetnika, teoretičara umetnosti i profesora na Umetničkoj akademiji u Diseldorfu. Ovaj značajan autor je zanimljiv kroz razvoj aspekata i ključnih pojmova nove umetnosti – direktna demokratija ili socijalna skulptura.
Bio je poznat po svojoj tezi da je svaki čovek umetnik, a u svom velikom opusu bavio pitanjima humanizma, sociologije i antropozofije.
Odnos umetničkog legata Bojsa i Mangelosa sa savremenom umetničkom scenom u Srbiji tema je dela postavke u prostorijama galerije U10, a biće analiziran kroz radove odabranih savremenih umetnika – Sanje Latinović, Slobodana Stošića, Nadežde Kirćanski i Luke Cvetkovića.
Dimitrije Bašičević Mangelos (1921-1987) jedan je od najznačajnijih srpskih umetnika regiona i rodonačelnik konceptualne umetničke prakse sa ovih prostora. Stvaralaštvo ovog umetnika, kustosa i likovnog kritičara, čije stvaralaštvo je obuhvatalo skulpture, ručne izrade knjiga i slika, doprinelo je razvoju apstraktne umetnosti u Hrvatskoj.
U galeriji NGVU biće izloženi neki od originalnih radova Mangelosa, multiple Jozefa Bojsa, a svakodnevno će se emitovati film o Mangelosu „Jedno djelo“ autora Eveline Turković i Ane Marije Habjan, u produkciji HRT-a. Takođe, izložbu će pratiti razgovor o umetnicima sa Biljanom Tomić i Jerkom Denegrijem u prostorijama Gete Instituta, u čijoj će biblioteci biti prikazan film o Jozefu Bojsu.
Bojs, pored toga što je jedan od najznačajnijih umetnika svetske umetničke scene posle Drugog svetskog rata, ostvario je značajan uticaj na umetnike iz naše sredine. Prihvativši poziv Biljane Tomić Bojs je 1974. učestvovao na Aprilskim susretima u prostorijama Studentskog kulturnog centra u Beogradu, a godinu dana ranije umetnik Zoran Popović u Edinburgu snima umetnički film „Jozef Bojs, dvanaestočasovno-predavanje: posvećeno Anaharsisu Klocu“. Tom susretu u Edinburgu prisustvovali su i Marina Abramović, Raša Todosijević i Gergelj Urkom.
A iako se Mangelosovi radovi nalaze u kolekcijama Tejt moderna, MOMA-e i Karnegi muzeja, u našem regionu nakon 1990. godine i retrospektive u Muzeju suvremene umjetnosti u Zagrebu, ovaj umetnik nije mnogo prisutan. Mangelos kao umetnik započinje negiranje slike i skulpture veoma rano, početkom 40-ih godina prošlog veka, a sada već istorijskim tekstom „Aprilske teze“ postavlja osnove nove umetnosti u našem regionu, proglasivši akciju i proces kao osnovni sadržaj i rezultat umetnosti.
Nagrada za najboljeg mladog vizuelnog umetnika u Srbiji nosi ime Dimitrije Bašičević Mangelos i već 20 godina najbolje mlade umetnike šalje na rezidencijalni boravak u Njujork, čime se održava sećanje na njegovu podršku mladim generacijama umetnika.
U okviru saradnje sa Gete institutom u Sarajevu i Zagrebu, izložba će se nakon Beograda u izmenjenom formatu realizovati i u Muzejima savremene umetnosti u Banjaluci i Zagrebu.
Kustosi i saradnici beogradske izložbe su dr Ivana Bašičević Antić, dr Selman Trtovac, tim U10, i tim NGVU, dodaje se u soapštenju organizatora.
