0
Pristalice Alekseja Navaljnog traže od EU nove sankcije za Rusiju. Ipak, postavlja se pitanje, protiv koga Unija uvodi sankcije i prema kojim kriterijima? Kako se odvija postupak donošenja odluke? I kako se ukidaju jednom uvedene sankcije?
Sankcije su važno i često korišćeno sredstvo u spoljnoj politici Evropske unije. Trenutno je na snazi više od 40 različitih sankcija protiv država, organizacija kao što je teroristička mreža Al Kaida, preduzeća ili pojedinih osoba. Popis osoba koje su pod sankcijama trenutno ima skoro 500 stranica i može se javno videti na veb-stranici Evropske unije. Sankcije se uvode zbog ilegalne aneksije tuđeg područja, zbog destabilizacije neke države, protiv terorista, zbog kršenja ljudskih prava ili zbog širenja atomskog oružja. Zbog kršenja ljudskih prava Evropska unija u novije vreme može uvesti sankcije širem sveta, a da to ne bude povezano s određenim državama ili krizama. Evropska unija time može uvesti vlastite sankcije ili sprovoditi sankcije koje su uveli Ujedinjeni narodi.
Pročitajte još:
Donošenje odluke
Veće Evropske unije, dakle predstavnici 27 zemalja članica, odlučuju o uvođenju sankcija i to jednoglasno. U veću EU postoji stalni odbor koji priprema odluke o uvođenju novih sankcija, o produženju već postojećih ili o ukidanju sankcija. Formalne odluke donose ministri spoljnih poslova. Sankcije stupaju na snagu čim budu objavljene u Službenom listu Evropske unije.
Odabir osoba
Glavna direkcija finansija u Evropskoj komisiji i Odbor za sankcije veća EU biraju osobe, preduzeća ili organizacije kojima će sankcije biti uvedene. Popisi se sastavljaju uz pomoć ambasada članica EU u određenim državama, uz pomoć tajnih službi, ali i korištenjem javno dostupnih informacija ili na temelju informacija pogođenih osoba, kao što je nedavno bio slučaj s ruskim kritičarom režima Aleksejem Navaljnim. Evropska unija pritom nastoji da sankcije pogode osobe koje su direktno povezane s nekim kršenjem ljudskih prava ili drugim razlozima za uvođenje sankcija. U slučaju Navaljnog su to saradnici ruske tajne službe koji su verovatno odgovorni za njegovo trovanje. U Severnoj Koreji su to bliski saradnici šefa države i partije Kima Džong Una. Tim osobama je onda zabranjen ulazak u Evropsku uniju. Njihovi bankovni računi i imovina u Evropskoj uniji bivaju zamrznuti.
Pored pojedinačnih osoba sankcije se uvode i protiv država ili organizacija. Postoji embargo na uvoz oružja protiv Severne Koreje, Irana ili Libije. Postoje sankcije protiv terorističkih organizacija kao što su Al Kaida, takozvana Islamska država ili protiv kriminalnih organizacija iz Kine ili Rusije koje se bave internetskim kriminalom. Popis sankcionisanih osoba koje pripadaju Al Kaidi najduži je popis osoba protiv kojih je EU uveo sankcije. Razne sankcije uvedene su i protiv nekih afričkih država, kao što su Somalija, Mali, Kongo, Zimbabve ili Sudan. Pod nekim sankcijama su i Venecuela, Nikaragva, Iran, Irak, Pakistan i Avganistan. U Evropi su pod nekom vrstom sankcija EU i Rusija, Ukrajina, Belorusija, Bosna i Hercegovina i Turska.
Evropska unija je u vezi s konfliktom u istočnoj Ukrajini pod sankcije stavila čitave grane ekonomije u Rusiji. Ruskim bankama je na primer otežan pristup finansijskom tržištu EU. Od ruske aneksije Krima 2014. zabranjen je izvoz takozvanih „dual use“-proizvoda, dakle proizvoda koji se mogu upotrebiti za proizvodnju oružja. U Rusiju ne smeju biti isporučivani ni neki zamenski delovi za energetski sektor.
Okončanje sankcija
Osobe ili preduzeća protiv kojih se uvode sankcije dobiju poštu od Evropske unije. Ako nečija adresa nije poznata dovoljno je objavljivanje u Službenom listu Evropske unije. Ko je pogođen sankcijama može od Evropskog veća u Briselu pisanim putem zatražiti ukidanje sankcija. Moguća je i tužba protiv sankcija pred Sudom Evropske unije u Luksemburgu, a bilo je i slučajeva da su takve tužbe bile uspešne. Ako razlog uvođenja sankcija više ne postoji ministri spoljnih poslova EU mogu jednoglasno ukinuti sankcije.
Koliko su efektne ciljane finansijske sankcije Evropska komisija mora stalno da proverava i predlaže prilagođavanje ili pooštrenje. Političko delovanje sankcija protiv režima kao u Severnoj Koreji, Siriji ili Rusiji teško je meriti, zbog toga su takve sankcije sporne.
Pratite nas i na društvenim mrežama:
