0
Malo koji diplomata je u istoj meri bio i osporavan i obožavan kao Henri Kisindžer. Slavljen je kao ultrarealista koji je menjao američku diplomatiju iz korena ako su tako zahtevali interesi zemlje, ali je i kritikovan zbog napuštanja "američkih vrednosti", posebno na polju ljudskih prava. Kisindžer, najmoćniji ministar spoljnih poslova u SAD, preminuo je danas u 100. godini.
Na istorijsku scenu stupio je u kritičnom trenutku američke istorije i diplomatije, kao druga osoba po uticaju u administraciji predsedika Ričarda Niksona. Postao je deo njegovog tima u januaru 1969. godine kao savetnik za nacionalnu bezbednost, a tu funkciju je zadržao i nakon što je postavljen za državnog sekretara (ministra spoljnih poslova) 1973. godine. Kada je Nikson podneo ostavku, ostao je na mestu državnog sekretara i pod predsednikom Džeraldom Fordom.
Najveći uspeh u njegovoj karijeri smatra se otopljavanje odnosa sa Kinom. Bio je jedini američki diplomata koji se sreo sa svim liderima, od Mao Cetunga do Si Đinpinga. Sa Đinpingom se poslednji put sreo u julu ove godine, u 100. godini života, a kineski zvaničnici su mu priredili kraljevski doček.
Rođen kao Hajnc Alfred Kisindžer u jevrejskoj porodici srednje klase u Bavarskoj 27. maja 1923. godine, najpoznatiji diplomata postao je Henri tek nakon što je preživeo najtežu fazu svog života.
Njegova porodica je bežala od nacističkog progona i pridružili su se nemačko-jevrejskoj zajednici u Njujorku 1938. godine.
Henri je bio prirodno stidljiv tinejdžer, koji nikada nije izgubio naglasak ili ljubav prema fudbalu.
Pohađao je srednju školu noću, dok je danju radio u fabrici četkica za brijanje. Planirao je da studira računovodstvo, ali je pozvan u vojsku.
Pred kraj rata pridružio se kontraobaveštajnoj službi.
Po povratku u Sjedinjene Države, studirao je političke nauke na Harvardu.
Objavio je knjigu „Nuklearni rat i spoljna politika“, u kojoj je pisalo da se u ograničenom atomskom ratu može pobediti. Upravo ga je ova knjiga proslavila.
Postao je pomoćnik guvernera Njujorka i predsedničke nade Nelsona Rokfelera. A kada je Ričard Nikson postao predsednik1968. godine, Kisindžeru je ponuđeno mesto savetnika za nacionalnu bezbednost.
Hladni rat je bio na vrhuncu – haos je tek izbegnut u Kubi, američke trupe su još uvek bile u Vijetnamu, a Rusija je nedavno napala Prag.
Nikson i Kisindžer su odlučili da smanje tenzije sa Sovjetskim Savezom oživljavajući razgovore kako bi smanjili veličinu svojih nuklearnih arsenala.
Kisindžerovi napori su direktno doveli do Niksonovog istorijskog putovanja u Kinu 1972. godine, kada je upoznao Mao Cetunga, i okončao 23 godine diplomatske izolacije i neprijateljstva.
Kao američki savetnik za nacionalnu bezbednost i državni sekretar, energično je sprovodio politiku koja je odmrzla odnose sa Sovjetskim Savezom i Kinom.
Njegova šatl diplomatija pomogla je da se okonča arapsko-izraelski sukob 1973. godine, a pregovori o Pariskom mirovnom sporazumu izvukli su Ameriku iz njene duge noćne more u Vijetnamu.
Optužen je za, u najmanju ruku, prećutnu podršku krvavom puču koji je srušio levičarsku vladu u Čileu, i za zatvaranje očiju pred „prljavim ratom“ argentinske vojske protiv njenog naroda.
Čuvši da je Kisindžer dobio Nobelovu nagradu za mir, komičar Tom Lehrer je izjavio da je „politička satira zastarela“.
U međuvremenu, SAD su pokušavale da se izvuku iz Vijetnama.
„Časni mir“ je bio ključno Niksonovo predizborno obećanje, a Kisindžer je zaključio da su bilo kakve vojne pobede SAD besmislene, jer ne mogu da „ostvare političku realnost koja bi mogla da preživi konačno povlačenje“.
Ušao je u pregovore sa Severnim Vijetnamom, ali se složio sa Niksonom o tajnom bombardovanju neutralne Kambodže.
Ovo je rezultiralo smrću najmanje 50.000 civila, a destabilizacija zemlje dovela je do građanskog rata u Kambodži.
Tokom mukotrpne serije pregovora sa Vijetkongom u Parizu, Kisindžer je pregovarao o američkom vojnom povlačenju iz Južnog Vijetnama.
To mu je donelo Nobelovu nagradu za mir. Kisindžer je nagradu primio „ponizno“, a novčanu nagradu poklonio deci američkih vojnika poginulih u sukobu.
POGLEDAJTE JOŠ:
0
0
0
0
Mnogo kasnije, samog Kisindžera će goniti brojni sudovi koji istražuju kršenje ljudskih prava i smrt stranih državljana pod vojnim režimom.
U vreme raspada Jugoslavije, Kisindžer je svojim javnim nastupima često odstupao od zvanične politike Vašingtona. Posebno je naglašavao da Bosna nije nacija (ili makar to nije bila u trenutku međunarodnog priznanja).
Kisindžer je nesumnjivo bio protivnik vojne intrevencije NATO protiv Srbije, nazivajući to ličnim ratom Medlin Olbrajt.
Viši nivo razumevanja prilika koje je Kisindžer iskazivao vezano za prostor nekadašnje Jugoslavije, verovatno je plod činjenice da je rođen u Bavarskoj i da se posvećeno bavio istorijom upravo ovog regiona.