0
Anksioznost i napad panike se uglavnom poistovećuju, ali zapravo između ova dva psihološka stanja postoje razlike.
Napad anksioznosti se javlja kao oodgovor na stresore i može da se razvije postepeno, dok se napad panike javlja iznenada i uključuje intenzivan strah uz pojavu fizičkih simptoma, kao što su ubrzani rad srca, nedostatak vazduha i mučnina.
Healthline analizira razlike između anksioznosti i napada panike.
Američki dijagnostički priručnik za mentalne poremećaje ne pominje napade anksioznosti, ali definiše anksioznost kao karakteristiku niza uobičajenih psihijatrijskih poremećaja.
Među njima su:
Generalizovani anksiozni poremećaj
Panični poremećaj
Separaciona anksioznost
Agorafobija bez istorije paničnog poremećaja
Posttraumatski stresni poremećaj
Socijalna fobija
Opsesivno-kompulsivni poremećaj
Specifična fobija
Anksioznost je obično povezana sa iščekivanjem stresne situacije, iskustva ili događaja i može se pojaviti postepeno.
Simptomi anksioznosti uključuju zabrinutost, strepnju i strah. Nedostatak dijagnostičkog prepoznavanja napada anksioznosti znači da su simptomi otvoreni za tumačenje.
Tačnije, jedna osoba može opisati da ima „napad anksioznosti“ i simptome koje druga osoba nikada nije iskusila, uprkos tome što je naznačila da je i ona imala „napad anksioznosti“.
Napadi panike se javljaju iznenada i često uključuju intenzivan strah. Prate ih veoma teški fizički simptomi, kao što su ubrzani rad srca, kratak dah ili mučnina. Američki dijagnostički priručnik za mentalne poremećaje prepoznaje napade panike i kategoriše ih kao neočekivane ili očekivane.
Neočekivani napadi panike javljaju se bez očiglednog razloga. Očekivani napadi panike su uzrokovani spoljnim stresorima, kao što su fobije.
Napadi panike mogu se desiti svakome, ali više njih može da bude znak paničnog poremećaja, stanja mentalnog zdravlja koje karakterišu iznenadni i ponovljeni napadi panike.
Napadi panike i anskioznosti su veoma slični jer imaju iste emocionalne i fizičke simptome. Takođe, osoba može da doživi i anksioznost i napad panike u isto vreme. Napad panike ili napad anksioznosti mogu izazvati fizičke i emocionalne simptome među kojima su:
Strepnja i zabrinutost
Strah od smrti ili gubitka kontrole
Osećaj odvojenosti od sveta ili sebe
Ubrzan rad srca
Bol u grudima
Otežano disanje
Stezanje u grlu ili osećaj gušenja
Suva usta
Znojenje
Hladnoća ili vrućina
Drhtanje
Utrnulost ili trnci
Mučnina
Bol u stomaku ili želudačne tegobe
Glavobolja
Osećaj nesvestice ili vrtoglavice
Anksioznost je uglavnom povezana sa nečim što se doživljava kao stresno ili preteće, a napadi panike nisu uvek izazvani stresorima, pa se najčešće javljaju neočekivano.
Anksioznost može da bude blaga, umerena ili teška. Na primer, anksioznost može da bude prisutna u podsvesti dok obavljate svoje svakodnevne aktivnosti. Napadi panike uglavnom uključuju ozbiljne simptome koji utiču na funkcionisanje tela.
Anksioznost može da se razvija postupno, a napadi panike obično se javljaju iznenada.
Napadi panike uglavnom izazivaju brige ili strahove od ponovnog napada. To može da utiče na ponašanje tako da osoba izbegava mesta ili situacije za koje misli da bi mogli da podstaknu napad.
Neočekivani napadi panike nemaju jasne uzroke. Očekivani napadi panike i anksioznosti mogu da budu podstaknuti sličnim uzrocima. Neki okidači mogu biti:
Stresan posao
Društvene situacije
Fobije poput agorafobije (strah od gužve ili otvorenih prostora), klaustrofobije (strah od malih prostora) i akrofobije (strah od visine)
Sećanja na traumatična iskustava
Hronične bolesti (bolesti srca, dijabetes, sindrom iritabilnog creva, astma)
Hroničan bol
Odvikavanje od droga ili alkohola
Kofein
Lekovi i suplementi
Problemi sa štitastom žlezdom
Anksioznost i napadi panike imaju slične faktore rizika. Oni uključuju:
Doživljenu traumu ili prisustvo u traumatskim događajima, bilo kao dete ili kao odrasla osoba
Stresan životni događaj kao što je smrt voljene osobe ili prolazak kroz razvod
Stalni stres i brige, kao što su radne obaveze, sukobi u porodici ili finansijske poteškoće
Život sa hroničnim zdravstvenim stanjem ili bolesti koja je opasna po život
Imate bliske članove porodice koji su takođe anksiozni ili imaju panične poremećaje, konzumiraju narkotike ili alkohol
Ljudi koji su anksiozni imaju povećan rizik od napada panike. Ali to ne znači u isto vreme da ćete, ako ste anksiozni, sigurno imati i napad panike.
Terapije razgovorom za anksioznost i panične poremećaje često predstavljaju kombinaciju više tehnika i modela.
Kognitivno-bihejvioralna terapija (KBT) može da pomogne da vidite stvari koje vas brinu na novi način, iz druge perspektive. Takođe, savetnik može da vam pomogne da razvijete strategije za upravljanje okidačima kad se oni pojave.
Kognitivna terapija može da pomogne da identifikujete, preoblikujete i neutrališete beskorisne misli koje često leže u osnovi anksioznog poremećaja.
Terapija izloženosti uključuje kontrolisano izlaganje situacijama koje izazivaju strah i anksioznost, što vam može pomoći da naučite da se nosite sa tim strahovima na nov način.
Tehnike opuštanja uključuju vežbe disanja i vizualizacije, progresivno opuštanje, biofidbek i autogeni trening.
BONUS VIDEO: Dr Katarina Bajec: Kakav kašalj treba da nas zabrine?
