Na 220 metara nadmorske visine, zaštićeno netaknutom prirodom zapadne strane Beljanice, izbija Krupajsko vrelo.

Iako je i sam homoljski kraj poznat kao velika ekološka oaza, Krupajsko vrelo se i dalje smatra jedinstvenom pojavom.

Od Beograda, ide se preko Požarevca i sela Kamenovo. Sa desne strane puta je ulaz u Gornjačku klisuru. Po izlasku iz klisure brzo se stiže do sela Krepoljin. Tu se put razdvaja, pravo se ide za Žagubicu, a desno za Krupajsko vrelo, koje se nalazi između sela Milanovac i Krupaja.

Okruženo šumskim rastinjem, puzavicama i granjem drveća koje se spuštaju sve do vode, leži Krupajsko vrelo. Plavo zelena voda, promenljivih nijansa koje skoro da hipnotišu posmatrača, ispunjava duboko, ledeno jezero.

Osim skrovitog prilaza i očaravajućeg izgleda samog izvorišta, Krupajsko vrelo ispod svoje površine krije još fascinantniju priču. Prema pričama ronioca, koji su uspeli da se spuste do 123 metara dubine, naišli su na čitav lavirint podzemnih kanala.

Krupajsko vrelo spada u grupu kraških vrela. Temperatura vode kreće se od 9 do 11 stepeni celzijusa. Na vrelu je 1945 . godine izgrađena brana, koja je promenila njegov prvobitni izgled. Prva brana bila je izgrađena od drveta. Nju je voda srušila, pa je nakon toga podignuta brana od čvrstog materijala. Voda se prvobitno koristila za pokretanje monovlačare za sukno, a kasnije su na njenom mestu izgrađeni mlin i hidrocentrala.

Kod zgrade mlina nalazi se betonska česma sa pet metalnih cevi. Kroz njih protiče voda temperature 26 stepeni celzijusa i izdašnosti 6 do 40 litara u sekundi. Izvor je kaptiran i podzemnim putem je sproveden do česme. U blizini česme nalazi se i drugi termalni izvor. On ima oblik minijaturnog vodoskoka.

Hidrološki režim vrela i njegova izdašnost nisu dovoljno ispitani. Poput većine kraških vrela, ovo vrelo se odlikuje velikim promenama izdašnosti u toku jedne godine.

Krupajsko vrelo sa okolinom predstavlja zaštićeni spomenik prirode od nacionalnog značaja, na prostoru od 9 hektara.

Spomenik prirode “Krupajsko vrelo”, ustanovljen je uredbom Vlade Srbije, a na osnovu Zakona o zaštiti životne sredine, za zaštićeno prirodno dobro od izuzetnog značaja predstavlja jedan od najjačih kraških izvora u Srbiji i po morfologiji svog izvorišta, hidrološkim funkcijama i pratećim prirodnim obeležjima pripada grupi najreprezentativnijih gravitacionih vrela.

***

Pratite nas i na društvenim mrežama:

Facebook

Twitter

Instagram