0
65. Sterijino pozorje, predstava "Smederevo 1941.", Ana Đorđević, Srpsko narodno pozorište Novi Sad.
Petoga juna 1941. godine, u smederevskoj tvrđavi je eksplodirala municija koju su Nemci zaplenili od poražene jugoslovenske vojske. Tog trenutka je pored tvrđave prolazio voz, sa 17 glumaca Srpskog narodnog pozorišta iz Novog Sada, tada zvanog Narodno pozorište Dunavske banovine. Putovali su negde na predstavu, da zarade svoje bedne glumačke plate. Sedamnaest poginulih, među više stotina žrtava. Jedan glumac je samo preživeo. Malo se o tome zna, malo je podataka ostalo, malo se pamtilo i govorilo i među samim novosadskim pozorišnim poslenicima. Dobar povod za predstavu u pozorištu čiji su ti nesretnici bili članovi.
Rediteljka Ana Đorđević se sama latila pisanja teksta. Vremenski je koristila nekoliko planova: nemačko ispitivanje svedoka eksplozije post festum i polazak glumaca na kobni put pred ulazak u voz. Te scene se konstantno prepliću sa probom komada “Zločin i kazna“, čiji se tekst dovodi u direktnu vezu sa određenim događajima, mada u glumačkoj priči zapravo nema svesnog zločina, kao što ni kazna nije usledila. Paralela je prilično nategnuta i ostaje da visi u vazduhu.
Četvrto vreme je još dalja prošlost, tiče se određenih životnih čvorišta likova, iz kojih bi trebalo čitati svesnu težnju da uđu u voz za koji znaju, prema režijskoj sugestiji, da će ih odvesti u smrt.
Dok je i sama ideja povremeno upitna, na nivou izvedbe zapelo se u još veći ćorsokak. Likovi se gube u prepričavanju životnih događaja, i sva drama je u onome što će tek da se desi. To što će tek da se desi ničim iz samog teksta nije isprovocirano, niti ima određeno metaforičko značenje, već je smrt kao takva.
Mnogo se teoretiše, na različite teme: ispovedaju se ljubavne nedaće, ali i razmišljanja o nacizmu, Hitleru, progonu Jevreja, o tome treba li u ovakvom svetu rađati decu – prilično uopšteno, reklo bi se iz naknadne pameti, i samim tim konvencionalnim jezikom. Grade se opšta mesta koja popunjavaju odsustvo dramatičnosti u tekstu, sa tek kojim proplamsajem stvarnog emocionalnog sukoba, kakav je recimo sukob između mlade glumice (Alisa Lacko) i majke koja pokušava da je izvuče iz pozorišta, ili iz ratnog vrtloga – za majku (Gordana Đurđević Dimić) je to isto.
Gluma je generalno neujednačena, sa previše nepotrebne vike i gestova neuzrokovano obojenih preteranom energijom. Iz ovoga se najbolje izuzeo Milovan Filipović, kao i Tanja Pjevac.
Ne, ovo nije predstava za otvaranje festivala. Pravo mesto, s obzirom na temu i pominjanje imena žrtava, bilo bi joj na kraju, van konkurencije, u čast nagrađenih.
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare
