0
"Ivan Radović. Crteži iz kolekcije Narodnog muzeja", Narodni muzej, Beograd
Ključne su rečenice koje je Ivan Radović (Vršac, 1894 – Beograd, 1973) sam izgovorio o svome delu: „Volim i poštujem snažan unutrašnji život, fatalnu ljubav, toplinu nežnosti u osećanjima… Sadržaj mojih slika su zemlja i polja, stoka i živina, konji i krave, kuće i kućice, mir i nemir u meštanima, radost i patnja, brige i veselja, razgovori i ćutanja pod ovim žarkim suncem, pod vedrim i oblačnim vojvođanskim nebom“, pisao je Radović.
S ovakvom širokogrudošću i čovekoljubjem u srcu trebalo bi posmatrati čitav njegov obiman opus (samo popisanih slika ima 370), pa i crteže ovog puta iz fundusa Narodnog muzeja, a ima ih još u Muzeju savremene umetnosti, Spomen-zbirci Pavla Beljanskog, institucijama Vlade Srbije, ali i u privatnim kolekcijama u Beogradu, širom Vojvodine, pa i u Zagrebu.
Radović je bio u senci proslavljenog Vrščanina Paje Jovanovića, dobrim delom i zato što je kratko živeo u Vršcu jer je odatle otišao na školovanje najpre u Sombor gde je završio Učiteljsku školu, zatim u Budimpeštu (kod Ištvana Retija) gde je učio slikarstvo, od 1917. do 1919. godine, a odatle na studijska putovanja u Minhen, Beč, Veneciju, Prag (kod Vlaha Bukovca) i Pariz.
U Sombor se vratio 1922. godine, a od 1923/24. godine bio je nastavnik crtanja u somborskoj Muškoj učiteljskoj školi. Dobio je i atelje na tavanu zdanja Županije u Somboru (tačnije na levom tornju Županije, kraj parka), koji je, posle Radovićevog odlaska u Beograd, od 1933. do okupacije 1941. godine, koristio Milan Konjović (u svojim sećanjima Konjović je ovaj prostor opisao kao „atelje ni na nebu ni na zemlji“, u kojem zimi nije mogao da boravi jer zbog plafona visokog šest-sedam metara prostoriju nije bilo moguće zagrejati).
Uporedo sa slikarstvom Radović je imao još jednu veliku strast – tenis. Zbog tenisa se preselio u Beograd 1927. gde se izdržavao slikajući građanske portrete i baveći se scenografijom. Godine 1929. postaje prvak Jugoslavije u tenisu, igra na Dejvis kupu i, u isto vreme, priređuje treću samostalnu izložbu u Paviljonu „Cvijeta Zuzorić“ na kojoj predstavlja 71 sliku. Prvu izložbu u Somboru, u kome je započeo slikarski život, imao je posthumno, tek 1978. godine.
Ovih nekoliko crtica iz plodne karijere umetnika velikog talenta, koji je, rođen u svešteničkoj porodici, odrastao s verom da „iskrenosti osećanja nema bez naivnosti srca“, objašnjavaju kako je tekao njegov put od konstruktivističke, naivističke i intimističke faze, do tzv. poetiskog realizma čiji je glavni motiv bila bačka ravnica.
Njegov poletni entuzijazam (koji nije presahnuo ni posle zarobljeništva), prepoznavali su kritičari, što je uticalo na to da postane laureat brojnih nagrada, kao što su Internacionalne izložbe industrijske umetnosti u Filadelfiji, Međunarodne izložbe umetnosti i tehnike u Parizu, Zlatne palete Udruženja likovnih umetnika Srbije, Nagrada Avnoj-a, „Politike“ i „Sedmojulske“, i nosilac dva ordena („Svetog Save“ i belgijskog kralja).
U Narodnom muzeju u Beogradu se čuva 85 crteža slikara Ivana Radovića, izvedenih tušem, olovkom, ugljenom, kao i nekoliko akvarela. Ovom prilikom, prvi put će biti integralno predstavljeno 67 radova, od kojih najveći deo čine oni iz 1916. i 1917. godine, iz vremena kada Radović započinje školovanje na Akademiji lepih umetnosti u Budimpešti.
Insistirajući s pravom na doslednosti njemu samom kao „pokloniku lepog, toplog i lirskog raspoloženja“, autorka izložbe Evgenija Blanuša skreće pažnju da njegov intimizam nije fokusiran samo na urbane enterijere i aktove već da je njime potkrepio i iskrenu privrženost ruralnim motivima, neočekivano za jednog umetnika u „belim rukavicama“. Njegovi crteži, uostalom kao i slike, mogli bi da se opišu ukratko ‘radost življenja’, da upotrebimo, kao paradigmu, naziv jednog Matisovog dela. Izložba uliva optimizam na kraju pandemijske godine života.
