0
Da li identitet prostora opstaje nakon što se zamene elementi enterijera, materijali i površine koji nose tragove vremena i direktne tragove proživljene istorije, pitanje je od kog je pošao umetnik Ivan Marković. A prostor koji je u pitanju jeste jedan od simbola Beograda - Sava centar.
Ivan Marković je napravio svojevrsnu vizuelnu analizu hronologije promene Sava centra kroz izložbu fotografija „Inventar“, koja će biti otvorena 1. decembra u Umetničkom prostoru U10 u 19 časova.
Serija fotografija „Inventar“ nastajala je tokom nedavno završene rekonstrukcije ovog kongresno-kulturno-poslovnog centra, koji je od 2020. godine u vlasništvu Miroslava Miškovića. A izložba u U10 preispituje postojanost identiteta ovog arhitektonski i društveno-istorijski značajnog prostora i postavlja pitanje: Da li Sava centar ostaje isti prostor nakon privatizacije i rekonstrukcije, čak i kad se arhitektonska osnova ne izmeni drastično? Kao i „da li identitet prostora opstaje nakon što se zamene elementi enterijera, materijali i površine koji nose tragove vremena i direktne tragove proživljene istorije?“
Podsetimo, s površinom od 100.000 metara kvadratnih Sava centar je jedna od najvećih znamenitosti Beograda iz domena moderne arhitekture, koji je nastao po zamisli arhitekte Stojana Maksimovića krajem sedamdesetih, a bio zbog arhitektonskih dometa nominovan za prestižnu Prickerovu nagradu. Nakon renoviranja, nedavno je kongresno-poslovni deo Sava centra, koji ima status kulturnog dobra, ponovo otvoren.
Sava centar je, kako podseća umetnik, 1978. godine predstavljao otelotvorenje ideje o savremenoj, internacionalnoj Jugoslaviji. Kao estetska hiperbola ideala tadašnjeg društva, predstavljao je viziju, obećanje i direktivu. Međutim, nakon raspada Jugoslavije, postepeno je postajao sve zapušteniji, ali je i u takvom stanju predstavljao odraz društva i odnosa prema nasleđu modernizma i socijalizma. Tokom godina, kao prostorni i vremenski vakuum, Sava centar je bio inventar zaboravljenih stvari, skica i trag nikad ostvarene i napuštene vizije budućnosti.
Serija fotografija „Inventar“, koja je nastajala tokom nekoliko meseci, prikazuje različite faze promene ovog zdanja – izmeštanje nameštaja, skidanje zidnih i podnih površina, ogoljavanje prostora do golog betona. Rad prikazuje nekadašnje elemente enterijera u poslednjoj fazi opstanka i prati proces njihovog odstranjivanja.
– Fotografije spajaju različite vremenske i prostorne perspektive i uvode u intiman odnos prema sećanju i atmosferi ovog prostora – reči su Ivana Markovića, vizuelnog umetnika, snimatelja i reditelja, koji je rođen u Beogradu, gde je i diplomirao studije kamere na Fakultetu dramskih umetnosti, a master studije režije završio je na Univerzitetu umetnosti u Berlinu.
Za fotografije i video radove dobio je nagradu Fondacije Erste za Najboljeg vizuelnog umetnika 2014, a naredne godine učestvovao je na Berlinale talent kampusu. Kao direktor fotografije, snimio je više dokumentarnih filmova koji su prikazivani na festivalima Berlinale, Venecija, Roterdam, a osvojio je i nekoliko nagrada za snimateljski rad.
Eksperimentalni dokumentarni film „Centar“ Markovića premijerno je prikazan na festivalu DocLisboa 2018. i osvojio nagradu za Najbolji srpski dokumentarni film na Beldoksu 2019, kao i priznanje „Best Balkan Newcomer“ na Dokufestu. Marković je sa Linfengom Vuom režirao kratki film „White Bird“, koji je premijerno prikazan na Berlinalu 2016. i dugometražni igrani „From Tomorrow on, I Will“, koji je premijerno prikazan na Berlinalu 2019. a osvojio Gran pri na Festivalu Jeonju u Južnoj Koreji.
Ivan Marković izlagao je u Institutu savremene umetnosti u Londonu, beogradskom Salonu Muzeja savremene umetnosti i Galeriji Bethanien u Berlinu, gde živi i stvara.
Bonus video: Sava centar – ponovo simbol Beograda
