Zadužbina Ive Andrića objavila je Treće kolo Kritičkog izdanja dela Ive Andrića u pet knjiga. Treće kolo obuhvata kritička izdanja Andrićeve zbirke pripovedaka "Kuća na osami" u dva toma (priredila msr Marija Blagojević), zbirki lirske proze "Ex Ponto" (priredila dr Jana Aleksić) i "Nemiri" (priredio prof. dr Milan Aleksić), kao i lirike (priredio msr Milan Potrebić).

Ta izdanja otkrivaju, kako kažu u Zadužbini, raspone Andrićeve osećajnosti i ideja, spajajući dela koja su obeležila početak njegovog književnog stvaralaštva sa velikom završnicom piščevog rada na pripoveci kao jezgru njegove umetnosti.

Nastao na talasima Andrićevog ličnog suočavanja sa graničnim situacijama zatočenja i bolesti u godinama Prvog svetskog rata, „Ex Ponto“ oglašava piščevu misao o egzistencijalnom tragizmu pojedinca i žeđ za slobodom, prožete liričnošću i melanholijom.

Duhovnost i umetnost kao sidra otpora svakom zlu, u svim vremenima, čine da ta zbirka snažno privlači čitaoce i sto godina nakon prvih izdanja iz 1918. i 1920, ističu u Zadužbini Ive Andrića.

„Nemiri“, čije je prvo izdanje iz 1920. ujedno i jedino koje je za Andrićeva života objavljeno u celini, zadržavaju kontemplativno-estetsku osnovu ugrađujući u nju Andrićevu misao o ulozi pisca u društvu i istoriji.

Knjiga „Lirika“ donosi izdanje svih ostalih objavljenih i neobjavljenih Andrićevih pesama u prozi i stihu, pokazujući piščev odnos prema lirici, od prvih pesama „U sumrak“ i „Blaga i dobra mesečina“, objavljenih u „Bosanskoj vili” 1911, do poznih godina njegovog života.

Upravo u tim godinama, pred smrt, srpski dobitnik Nobelove nagrade za književnost pripremao je zbirku pripovedaka „Kuća na osami“, objavljenu posthumno 1976. godine.

Istkana precizno do pojedinosti, ta zbirka govori o priči i pripovedanju kao velikoj temi Andrićevog stvaralaštva.

„Andrićevi likovi koji pripovedaču kazuju o svojim životima, želeći da ih on stvaralački uobliči, otkrivaju modernost piščevih pripovedačkih postupaka. Susreti pisca i njegovih junaka, smešteni u međuprostoru sna i jave, u čudesnoj kući na sarajevskom brdu Alifakovac, trajno su svedočanstvo o Andrićevoj životnoj posvećenosti priči i pripovedanju“, navedeno je u saopštenju Zadužbine.

U Kritičkom izdanju ustanovljava se osnovni tekst Andrićevih dela prema tekstološkim principima uz apsolutno poštovanje piščeve volje, rekonstruišu okolnosti Andrićevog rada na zbirkama i pesmama i donosi obilje građe o njegovom životu i stvaralaštvu.

Budući da je u prethodna dva kola, objavljena 2017. i 2018. godine, Zadužbina štampala kritičko izdanje njegovih pripovedaka iz zbirki i onih van njih, sa Trećim kolom naša kultura je u 15 knjiga dobila kritičko izdanje celokupnog korpusa Andrićevih pripovedaka i lirskih dela.

Uređivački odbor Kritičkog izdanja dela Ive Andrića radi u sastavu akademik Miro Vuksanović, predsednik, prof. dr Zorica Nestorović, rukovodilac projekta i urednik, i dr Žaneta Đukić Perišić, upravnica Zadužbine Ive Andrića.