0
Crnogorski premijer Dritan Abazović je sa glasanjem u Vladi o potpisivanju Temeljnog ugovora sa Srpskom pravoslavnom crkvom isterao na čistac pretorijance režima Mila Đukanovića stavivši ih pred jednostavan izbor: borba za članstvo u EU ili protiv Srpske pravoslavne crkve koju oni pejorativno oslovljavaju kao Crkvu Srbije. Odnosno, da li im je više stalo da guraju Crnu Goru ka članstvu u EU ili da produbljuju podele i srbofobiju u Crnoj Gori.
Bilo je lako predvideti da će eksponenti Đukanovićeve hobotnice koja ima veoma snažne pipke i u nevladinom sektoru – pogotovo u delu koji je izrazito antisrpski nastrojen – plasirati klasičnu zamenu teza optužujući Abazovića da minira šanse Podogorice da ubrza put ka članstvu u EU, dok su u suštini oni spremni da ugroze evropski put Crne Gore ako podrazumeva ravnopravnost svih građana Crne Gore bez obzira kako sebe doživljavaju, kojim jezikom govore i u koju crkvu idu.
Evropski put Crne Gore ne koči položaj Srpske pravoslavne crkve i da li se u tekstu Temeljnog ugovora poziva na kontinuitet od osnivanja Zetske eparhije 1219. godine do danas. Ubrzanje hoda ka EU zavisi od izbora sudija i tužilaca koji treba da sprovedu efikasnu bobru protiv korupcije i organizovanog kriminala.
Računica je vrlo jasna, bez glasova Socijalističke narodne partije, Demokratskog fronta ili Demokrata (zajedno imaju 37 od 81 poslanika a kvalifikovane većine su tropetinska 49 i dvotrećinska 54 poslanika), u crnogorskom parlamentu nema tražene većine za izbor Vrhovnog državnog tužioca, sudija Ustavnog suda i drugih pravosudnih tela.
Sa potpisivanjem Temeljnog ugovora sa SPC, Abazović je cementirao podršku SNP-a i verovatno DF-a za imenovanja u pravosuđu. Na taj način su otvorena vrata za ubrzano približavanje članstvu u EU, koje sada samo DPS i njegovi politički privesci mogu da zatvore obaranjem vlade i proizvodnjom nove krize.
Crna Gora, kao i Srbija uostalom, ulazi u red država sa “nepredvidivom prošlošću” u kojoj je istorija sluškinja politike i nacionalnih projekata. Identitetska pitanja koje se najjače reflektuju kroz pitanje nacije, jezika, znamenja i crkve, su ispolitizovana do te mere da su kreirane nove paralelne istorije u direktnoj kontrapoziciji.
Istorijske ličnosti, najvažnije institucije, događaji, istorijski izvori, su upregnuti u političke svrhe s ciljem da pokažu da su Srbi okupirali Crnu Goru 1918. godine s namerom da asimiluju Crnogorce ili da su Crnogorci izmišljena nacija, odnosno deo komunističke zavere protiv srpskog naciona.
Tako se došlo do plasiranja priča da je Kralj Aleksandar Karađorđević ukinuo Crnogorsku pravoslavnu crkvu i da je “Crkva Srbije” uzurpirala njenu poziciju i imovinu. To je glavni argument protivnika potpisivanja Temeljnog ugovora sa SPC u Crnoj Gori s kojim osporavaju ulogu SPC i kontinuitet pravoslavnih eparhija na teritoriji današnje Crne Gore sa SPC.
Mitropolija crnogorsko-primorska nije samo direktno učestvovala u stvaranju SPC po završetku Prvog svetskog rata već je bila predvodnik tog istorijskog procesa. Crnogorski mitropolit Mitrofan Ban je predsedavao Svetim sinodom na Cetinju na kome je doneta odluka o ujedinjenju pravoslavnih crkvenih oblasti u SPC a bio je i predsednik Sredinšnjeg arhijerejskog sabora koji je sproveo ujedinjenje SPC.
Crnogorska pravoslavna crkva, odnosno Mitropolija crnogorsko-primorska, je ugradila sebe u SPC što znači da nije mogla da bude uzurprirana ili okupirana od SPC budući da ju je stvorila. Naslednik Mitrofana Bana na tronu svetog Petra Cetinjskog, Gavrilo Dožić rođen u Donjoj Morači kao i Amfilohije Radović, je bio treći patrijarh ujedinjene Srpske pravoslavne crkve.
Pokušaj delegitimizacije SPC kroz argumentaciju da postoji samo sto godina i da ju je osnovao dekretom kralj Aleksandar su primer kako istorijske činjenice prezentovane van konteksta i vremenskog okvira u kome su se odigrale, postaju instrumenti u službi političkih ciljeva. Samo zlonamenaran ili naivan čovek može da pomisli da bi Habzburška monarhija ili Otomanska imperija dozvolile stvaranje SPC u periodu buđenja nacija, od kraja 18, veka do početka 20. stoleća i propasti dva carstva.
Trodecenijski režim Mila Đukanovića u savezništvu sa satelitskim strankama i partijama crnogorskih Bošnjaka i Albanaca je nametnuo crnogorski jezik kao ustavnu kategoriju iako srpskim jezikom govori većina građana Crne Gore, takođe su usvojili nacionalne simbole, himnu i zastavu pre svega, protivno volji velikog broja građana a pod krinkom građanske države su vodili diskriminatorsku politiku prema građanima koji se nisu izjašnjavali ili osećali Crnogorcima po meri režima.
Mitropolija crnogorsko-primorska (MCP) i pokojni mitropolit Amfilohije bili su jedina “voćka čudnovata” u Crnoj Gori koju Đukanovićev režim nije slomio da bi na kraju i zube polomio. To objašnjava žestoke reakcije i pokušaj sprečavanja ustoličenja mitropolita Joanikija na Cetinju prošlog septembra, kao i kampanju protiv potpisivanja Temeljnog ugovora sa Srpskom pravoslavnom crkvom.
Crkveno pitanje je eksplodiralo posle drugih identitetskih razmirica u Crnoj Gori jer su u Đukanovićevom okruženju verovali da će mitropolit Amfilohije, imajući u vidu njegov narav, osamostaliti MCP unutar SPC, a zatim je i izdvojiti u drugom koraku kada se ukaže prilika.
Mitropolija i sam Amfilohije su direktno pomogli Đukanoviću da pobedi Momira Bulatovića na ključnim predsedničkim izborima pre dve i po decenije i davali su mu podršku u sukobu sa srpskim kleptokratom Slobodanom Miloševićem. SPC je bila neutralna prilikom referendumskog izjašnjavanja o nezavisnosti Crne Gore 2006. godine i nije dovodila u pitanje referendumski rezultat.
Između Amfilohija i Đukanovića dolazi do definitivnog razlaza 2008. godine kada je Crna Gora priznala nezavisnost Kosova. Prvi i dosada jedini lider DPS-a nije shvatio značaj kosovskog mita za Mitropoliju crnogorsko-primorsku. Čitava doktrina MCP i SPC se bazira na “kosovskom mitu”, bez njega one gube svoj smisao i ostaju bez jednog od nosećih stubova. Đukanović je potcenio taj aspekt i na kraju je platio cenu.
Crna Gora je opstajala vekovima na kosovskom mitu, na pesmama o knezu Lazaru i Obiliću a ne o kralju Stefanu Vojislavu, Bodinu, Duklji, Balšićima i Crnojevićima. U crnogorskim brdima se guslalo o boju na Kosovu a ne o bici na Tuđemilskom polju. U knjizi “Montenegro, the Crime of the Peace Conference”, američkog diplomate Vitnija Vorena, koju su prvoborci nezavisne Crne Gore citirali kao Bibliju, se navodi da su u Crnoj Gori i Srbiji slavili zajedničku srednjovekovnu prošlost i da su pevali pesme o Kosovu i caru Lazaru kao nacionalnom junaku, uziđvajući ih u temelje svojih države.
Bez Amfilohija, u to nema nikakve sumnje, Crna Gora bi danas bila, uz Estoniju i Češku Republiku, najmanje religiozna zemlja u Evropi. U pomenute dve članice EU manje od 20 odsto ljudi veruje u Boga dok tek svaki deseti se izražava kao pripadnik protestantske ili rimokatoličke crkve. Pravoslavlje u Crnoj Gori je pre Amfilohija bilo u gorem položaju nego katoličanstvo u Češkoj ili protestantizam u Estoniji. Crkve i manastiri su bili zapušteni, sveštenstvo malobrojno i staro, vernika gotovo da i nije bilo.Komunizam i antiklerikalizam nigde u bivšoj Jugoslaviji nisu pustili tako razgranate korene kao u Crnoj Gori.
POGLEDAJTE JOŠ:
Amfilohije je bukvalno podigao iz pepela pravoslavlje u Crnoj Gori: odgajio je generacije bogoslova, kreirao svešteničku strukturu, obnavio zapuštene svetinje, gradio nove crkve i približavao crkvu narodu. MCP i druge eparhije su bila stalno uz one kojima je bila potrebna pomoć, gde nije bilo države tu je bila MCP da pruži ruku: od plaćanja struje, kupovine knjiga za decu, obezbeđivanja životnih namernica a nekad i krova nad glavom itd.
Naravno, crkveno pitanje nije samo duhovno, već i ekonomsko, imajući u vidu prihode koje MCP i eparhije SPC u Crnoj Gori ostvaruje i posede koje imaju u vlasništvu, od kojih su neki na veoma atratktivnim i skupim lokacijama, pogotovo na primorju. Ali, to nije odlika samo MCP i SPC, Rimokatolička ckrva samo u Rimu ima u vlasništvu preko 50 hiljada nekretnina čija vrednost se meri milijardama evra.
Mitropolija crnogorsko-primorska je već decenijama institucija kojoj se najviše veruje u Crnoj Gori i od pristalica prethodnog režima Mila Đukanovića je viđena kao poslednja prepreka i bastion otpora u dovršavanju projekta izgradnje antisrpske Crne Gore. Zato je potpisivanje ugovora sa SPC za njih dovoljan razlog da se sruši Abazovićeva Vlada čak i po cenu još jednog propuštenog voza za članstvo u EU.
BONUS VIDEO Vlada Crne Gore usvojila nacrt temeljnog ugovora sa SPC
***
Pratite nas i na društvenim mrežama:
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare
