1
Bivše zemlje SSSR-a, prvenstveno države koje izlaze na Baltičko more, jedna za drugom uklanjaju spomenike koje veličaju sovjetski režim i vojsku. Na isti potez, koji na zapadu nazivaju „dekomunizacija“, odlučile su se Finska i Poljska, a još nekoliko evropskih država najvljuje da će učiniti isto.
Poslednja u nizu koja je to učinila je Letonija. U Rigi je, u skladu sa zakonom usvojenim nakon ruske invazije na Ukrajinu, srušen jedan od najviših spomenika iz sovjetskog doba.
❗️The monument to the "liberators of #Riga" was epicly demolished!
— NEXTA (@nexta_tv) August 25, 2022
Before Zakharova's press-alcoholic screams, 3,2,1... pic.twitter.com/NBxJhmGJBS
Reč je o tornju visokom 79 metara na čijem vrhu su se nalazile petokrake zvezde, a pored dve statue. Podignut je između 1979. i 1985. godine u znak sećanja na pobedu Crvene armije nad nacističkom Nemačkom. Uprkos protestima ruske manjine koja živi u ovoj baltičkoj državi, policija je ogradila park oko spomenika, a ogroman toranj je srušen uz pomoć mašina.
Latvia said goodbye to the Soviet Union today.
— Visegrád 24 (@visegrad24) August 25, 2022
The time for full decommunization across Central Eastern Europe has finally come. pic.twitter.com/l1UHowRRlP
Kako navode zapadni mediji, ovo mesto bilo je glavno okupljalište pristalica Kremlja u Letoniji, zemlji u kojoj ruska manjina čini oko 25 odsto od dva miliona stanovnika.
Latvia has joined Estonia in moving forward with plans to remove Soviet monuments across the country in response to #Russia’s invasion of #Ukraine.#USSR has occupied Latvia but didn’t liberate it as Russians say.https://t.co/wCMI5l2dbd pic.twitter.com/48CJetYeZg
— Citizen of Ukraine (@f_o_r_Ukraine) August 25, 2022
Pomenuti spomenik bio je zaštićen sporazumom između Republike Letonije i Ruske Federacije potpisanim 1994. godine. Međutim, kako su se odnosi Rige i Moskve značajno pogoršali nakon ulaska ruskih tenkova na ukrajinsko tlo 24. februara ove godine, letonske vlasti prekršile su odredbe sporazuma i uništile spomenik. Sličnu sudbinu doživele su ili će doživeti još 69 spomenika i spomen-ploča kojima kojima se veliča Sovjetski Savez, prema odluci koju je vlada u Rigi donela u julu.
Brojni spomenici i ploče iz sovjetskog doba, osim onih na vojnim grobljima, Letonija je već uklonila još 1991. godine kada je ova zemlja stekla nezavisnost.
I u susednoj Estoniji, u gradu Narva gde živi brojna ruska manjina, nedavno je uklonjen spomenik posvećen Crvenoj armiji. Estonija je optužila Moskvu da je koristila taj spomenik za „raspirivanje napetosti“.
„Moja Vlada odlučila je da ukloni sovjetske spomenike sa javnih prostora u Estoniji“, tvitovala je premijerka Kaja Kalas i dodala da su ti spomenici simboli sovjetske represije, dok je ministar spoljnih poslova Urmas Reinsalu rekao da su „takvi spomenici podignuti da veličaju rusku okupaciju“.
My government has decided to remove Soviet monuments from public spaces across #Estonia. As symbols of repressions and Soviet occupation they have become a source of increasing social tensions – at these times, we must keep the risk to public order at a minimum.
— Kaja Kallas (@kajakallas) August 16, 2022
Tenk T-34 iz Drugog svetskog rata, koji je bio deo spomenika u Narvi, prebačen je u Estonski muzej rata. Umesto njega, masovna grobnica žrtava rata dobiće “neutralni nadgrobni spomenik”. Uklonjeno je i šest drugih spomenika, a planira se demontaža još 400 spomenika.
Latvanija takođe uklanja SSSR spomenike. U julu je počelo demontiranje spomenika u Klaipedi „koji služi veličanju sovjetske armije“.
Ipak, on za razliku od drugih u Letoniji i Estoniji neće biti uklonjen u potpunosti već samo delovi poput mača ili crvene petokrake. Ostaće ugravirana imena palih sovjetskih vojnika i još ponešto.
Početkom avgusta uklonjen je „Spomenik svetskom miru“ koji je Helsinki 1990. dobio na poklon od tadašnjeg Sovjetskog Saveza. Ovaj spomenik je bio meta brojnih protesta godinama unazad. Tako su ga 1991. studenti premazali katranom i posuli perjem. Devet godina kasnije je neko pokušao i da ga digne u vazduh.
Poljska je 24. avgusta, tačno šest meseci od početka ruske invazije na Ukrajinu, počela da ruši spomenik vojnicima Crvene armije u gradu Brzegu na jugozapadu zemlje.
The #Brzeg monument in Poland was the 24th #Soviet/#Russian slab to be demolished since March. Poland has been one of #Ukraine's staunchest allies in its defense against the Russian invasion. They know what "life" in the USSR was really like... pic.twitter.com/dmrQuG9zvJ
— Stepan Gronk (@StepanGronk) August 26, 2022
Zvaničnik poljskog državnog istorijskog instituta Rafal Leskievi rekao je za agenciju Asošijeted pres da je u Poljskoj ostalo još 60 spomenika tog tipa.
#social-embed_6
Vlada u Varšavi u martu je donela odluku da ukloni sve spomenike koji su povezani sa SSSR.
PROČITAJTE JOŠ:
Sa druge strane, u Nemačkoj su mišljenja podeljena. Dok sa jedne strane pojedini gradovi i zvaničnici traže uklanjanje spomenika kojima se veliča SSSR, najviše na istoku Nemačke, ima i onih koji se tome protive.
U martu 2022, berlinska poslanica CDU Štefani Bung zatražila je da se topovi i tenkovi uklone sa jednog spomenika, ali je Berlinski Senat odbacio taj zahtev.
Drezdenski političar Stranke slobodnih demokrata Štefan Šarf u martu 2022. je na Tviteru istakao da sovjetski spomenik ne može da ostane u Drezdenu. Kako je naveo, to nije zbog 1945. godine, već zbog 1953, 1968. i 2022. godine.
Oklopna jedinica Sovjetskog Saveza je do 1993. bila stacionirana u Drezdenu. Nemačka ima obavezu da štiti i neguje sovjetske spomenike što je navedeno u ugovoru potpisanom 1990. godine.
BONUS VIDEO: Vladimir Putin se uporedio sa Petrom Velikim
***
Pratite nas i na društvenim mrežama:
Pratite nas na Google News
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare
