9
Liturgija povodom obeležavanja 950 godina od osnivanja manastira Prohor Pčinjski i 700 godina od upokojenja kralja Milutina, koji ga je u 14. veku obnovio, koju služi patrijarh Porfirije, počela je danas oko 9 sati u tom manastiru.
Veliki broj vernika prisustvuje liturgiju u manastiru, koji je prema predanju podigao u 11. veku, odnosno 1070. godine, vizantijski car Roman Diogen u znak zahvalnosti Svetom Prohoru Pčinjskom „Mirotočivom“, koji mu je prorekao da će postati car.
U okviru svečanog obeležavanja biće održana i svečana akdemija kojoj će prisustvovati predsednik Srbije Aleksandar Vučić, koji je i pokrovitelj proslave, a portparol Eparhije vranjske sveštenik Dalibor Jović, ranije je kazao za Tanjug da bi svečanost trebalo da bude prilika i da predsedniku Srbije bude dodeljen orden Eparhije vranjske „Prepodobni Prohor Pčinjski“.
Manastir Sveti Prohor Pčinjski nalazi se na šumovitim obroncima planine Kozjak, na levoj obali reke Pčinje, u ataru sela Starac, 30 kilometara južno od Vranja, a radi kao kulturno-prosvetni centar kraja u kojem se nalazi i u sklopu njega radi bogoslovska škola, prepisivačko-iluminatorska radionica, a organizovano se uči ikonopisački zanat.
U sastavu srpske države je od kada je Stefan Nemanja u ratovima sa Vizantijom između 1180. i 1190. godine osvojio oblast Vranja.
Dolaskom Osmanskog carstva u Srbiju završava se razdoblje prosperiteta za manastir, u kome je bio i snažan duhovni i kulturni centar srednjovekovne srpske države.
Prema nekim izvorima, knez Lazar Hrebeljanović podigao je spoljnu pripratu, ispred Milutinove crkve, isto kao i u Hilandaru, a predanje kaže i da je knez, na putu za Kosovo Polje tu pričestio i vojsku.
Postoji nekoliko zapisa koji svedoče o velikom stradanju manastira 1817. godine, kao i o tome da je u srpsko-turskim ratovima 1876 – 1878. godine, manastir bio jedan od važnih centara ustanka.
Na meti Bugara našao se tokom oba svetska rata i 1915. i 1941. godine Stavljen je pod zaštitu Zakona, kao spomenik kulture 1950. godine, a 1979. godine proglašen je kulturnim dobrom od izuzetnog značaja.
Sveobuhvatna revitalizacija manastira, čij je kompleks drugi po veličini u SPC, počela je 1986. godine. Pored potpune obnove Vranjanskog konaka, tada su realizovani i najneophodniji radovi na hramu i ostalim objektima u kompleksu, uljucujuci i staru vodenicu.
Uređeni su porta i veliki prostor ispred manastira, kao i minihidroelektrana sa akumulacijom kako bi se izbegla svaka vrsta zagađenja. Poslednji je rekonsturisan Kraljev konak, koji je izgoreo u požaru 2014. godine. Tokom ratnih sukoba na tlu SFRJ bio je utočište izbeglica iz Hrvatske i sa Kosova i Metohije.
U manastriru se nalaze i mošti Sv. Prohora i to u maloj pokloničkoj kapeli, a iz njih već skoro ceo milenijum izvire čudotvorno miro.
Centralna proslava velikog jubileja koja je trebalo da bude obeležena 2020. godine, odlukom Organizacionog odbora SPC, kako navode u eparhiji vranjskoj, odložena je za 2021. godinu zbog pandemije koronavirusa.
