0
Odluka patrijarha Irineja, kao vladike beogradsko-karlovčkog, da docentu Bogoslovskog fakulteta Vukašinu Milićeviću zabrani javne nastupe i sveštenodejstvo i način kako je ona sprovedena, prema do sada dostupnim informacijama nisu u potpunosti u skladu sa ustavom Srpske pravoslavne crkve.
Milićević je poznat kao pobornik otvorenosti crkve prema javnosti. U nedavnoj polemici o tome da li je tokom pandemije koronavirusa pričešće rizično, Milićević je za Nova.rs ocenio da je pričešće iz iste kašike društveno neodgovorno, kao i da takav način nije jedini i obavezujući i ukazao na primere kako su druge crkve rešile tu dilemu.
Na to je vrlo oštro reagovao vladika bački Irinej – tada je u saopštenju Eparhije bačke ocenjeno da bi o „tekstovima i izjavama neodgovornih nazoviteologa trebalo bi da se posebno oglase i nadležne crkvene institucije“.
Milićević je otvoreno govorio i o problemima na Bogoslovskom fakultetu i zašto je važno da ta institucija funkcioniše u skladu sa univerzitetskim standardima i poštujući odluke Beogradskog univerziteta, a u jednom od poslednjih intervjua je istakao da je crkvi potrebno „preosmišljavanje koje bi u fokusu imalo pojedinca, a ne kolektive jer je jedino istinsko prihvatanje hrišćanske vere ono lično, iz duboko ličnih razloga i sa duboko ličnim ciljem“.
Potom je patrijarh Irinej 30. marta zabranio Vukašinu Milićeviću javne nastupe zbog „neposlušnosti i stavova koje je iznosio, a za koji je patrijarh ocenio da su protivni Srpske pravoslavne crkve“.
Ujedno, patrijarh je Milićeviću zabranio sveštenodejstvo i stavio ga „u nadležnost Crkvenog suda Arhiepiskopije beogradsko karlovačke“.
Zabrana sveštenodejstva znači da Milićević ne može ni da krštava, sveti vodicu ili obavlja neku od drugih sveštničkih dužnosti. Pošto je pre skoro tri godine ostao bez parohije, on je do sada ove dužnosti mogao da obavlja ukoliko ga neko od vernika pozove ili ako bi menjao nekoga od svojih prijatelja sveštenika. Međutim, sada mu je i to zabranjeno, tako ova kazna ima i finansijske posledice po njega.
Ustav SPC u svom članu 218. kaže da se niko ne može kazniti nijednom crkvenom kaznom bez prethodnog saslušanja. Od samog Milićevića nije moguće saznati da li se i kako izjasnio o prekršajima koji mu se stavljaju na teret, jer, kako je ranije rekao medijima, poštuje zabranu javnog nastupa. Međutim, kako Nova.rs saznaje, ovaj docent Bogoslovskog fakulteta nije bio pozvan da se izjasni o onome što mu patrijarh zamera.
Takođe, kada su u pitanju Milićevićeve greške, poznavaoci prilika u SPC navode da je pravilo da u odlukama o kazni bude navedeno konkretno šta se određenom licu stavlja na teret. Međutim, iz patrijarhovog pisma koje je dospelo u javnost ne vidi se kojim je konkretno nastupom Milićević naštetio ugledu crkve i proturečio njenim zvaničnim stavovima.
Da podsetimo, patrijarh piše da Milićević „stavlja svoja umovanja i mudrovanja iznad sabornog uma crkve“ i svojim stavovima protivreči stavovima Sinoda SPC.
Kada je u pitanju sama kazna koju je patrijarh izrekao Milićeviću – ni ona ne prati ono što piše u najvišem zakonodavnom aktu same crkve. Naime, ustav SPC u članu 217. navodi da nadležni arhijerej može sveštenom licu da izrekne zabranu sveštenodejstva do trideset dana, dok je za veću kaznu nadležan crkveni sud.
Patrijarh, međutim, uopšte ne navodi na koji rok je zabranio sveštenodejstvo Vukašinu Milićeviću, niti na koji period mu je zabranio javne nastupe.
Ove nejasnoće Nova.rs je pokušala da proveri u SPC obraćajući se kabinetu samog patrijarha i informativnoj službi. Međutim, naša pitanja da li se Milićević pre izricanja kazne izjasnio o onome što mu se stavlja na teret, na koji vremenski period su izrečene kazne i kako će teći dalja procedura pred crkvenim sudom – ostala su bez odgovora. U Informativnoj službi SPC su nas uputili na dekana Bogoslovskog fakulteta jer je, kako navode, on nadležan za slučaj Milićević, ali ni na toj adresi nismo dobili odgovore.
Ovo nije prvi put da Milićević ima problem sa crkvenom hijerarhijom zbog svojih nastupa u javnosti. On je u oktobru prošle godine morao pisano da obrazloži patrijarhu zašto je učestovao u emisiji „Utisak nedelje“, u kojoj je, da podsetimo, gostovao i prošlog vikenda, nakon čega su mu zabranjeni javni nastupi.
U tom pismu iz oktobra, u koje je Nova.rs imala uvid, Milićević piše kako u Arhiepiskopiji beogradsko-karlovačkoj praksa davanja pisanih blagoslova za medijske nastupe nije postojala, da im se on povremeno usmeno obraćao, ali da su mu veoma brzo patrijarhovi saradnici rekli da je slobodan da se odaziva na pozive, dok je Informativna služba pozive iz medija često prosleđivala upravo njemu, kao i nekolicini drugih sveštenika.
Takođe, on tada navodi kako je sam patrijarh na sednici Nastavno-naučnog veća Bogoslovskog fakulteta u junu 2017. godine, nakon što je na taj fakultet stigao akt o zabrani medijskih istupa, dao tumačenje kako je to stari akt koji greškom ranije nije bio upućen Fakultetu, a koji je donesen pre svega zbog sveštenika iz drugih eparhija koji se neovlašćeno pojavljuju u medijima, a ne zbog nastavnika Fakulteta sa kojima nema veze.
Milićević je i jedan od potpisnika u SPC spornog Apela grupe profesora Bogoslovskog fakulteta o ostanku Darvinove teorije evolucije u svetovnim državnim školskim programima.
Grupa teologa je u tom apelu napisala da u odnosu na Darvinovu „trenutno ne postoji nijedna alternativna naučna teorija koja bi mogla da je zameni“, kao i da „ne postoji nikakva ‘biblijska teorija stvaranja’ koja se može shvatiti kao naučna teorija koja bi, kao takva, predstavljala naučnu alternativu teoriji evolucije“.
Ni mesec dana kasnije, Milićević je u junu 2017. godine izgubio parohiju. Razrešen je svih parohijskih dužnosti uz obrazloženje da ima mnogo mladih fakultetski obrazovanih teologa koji su bez posla, dok je on zaposlen na fakultetu. Međutim, onda je ta ista parohija bila skoro dve godine bez paroha, da bi konačno bio doveden sveštenik iz druge eparhije.
U međuvremenu, imao je problem i sa izborom u zvanje docenta. Prema Statutu koji je osporio Univerzitet, za prvi izbor u zvanje na Bogoslovskom fakultetu saglasnost treba da da i Sinod SPC, ali se to smatra formalnošću koja se uvek brzo reši. Međutim, Milićevićeva docentura je čekala šest meseci na blagoslov iz Patrijaršije, a za to vreme se u crkvenim kuloarima pričalo da će stići ukoliko Milićević javno povuče svoj potpis sa spornog apela.
Peticija protiv kažnjavanja Milićevića
Studenti Bogoslovskog fakulteta pokrenuli su onlajn peticiju zbog zabrane javnih nastupa koja je izečena Milićeviću, a najavili su i pismo Rektoratu i Senatu Univerziteta u Beogradu od kojih traže pomoć u odbrani prava na mišljenje na Univerzitetu.
„Ovo nije prvi put da crkvene vlasti na ovakav i sličan način postupaju sa profesorskim kadrom na pomenutom fakultetu. Podsećamo vas da su, od momenta kada su dvanaestorica profesora uputila javni apel protiv peticije o reviziji teorije evolucije, profesori izloženi neprestanoj torturi neistomišljenika iz vrha SPC. Ovim putem bismo, kao studenti Univerziteta, želeli da istupimo u cilju odbrane ovih ljudi i slobode mišljenja na Univerzitetu.
Molimo Vas da stanete u zaštitu Statuta Univerziteta i svojih kolega, te učinite sve što je u vašoj moći da se autonomija Univerziteta sačuva nepovređena, budući da je sloboda mišljenja i izražavanja članovima akademske zajednice zagarantovana Kodeksom profesionalne etike UB“, navodi se u pismu koje će sa potpisima peticije biti upućeno Rektoratu i Senatu Univerziteta.
