Rio Tinto Jadar ugrozene vrste
Foto:Vesna Lalić/Nova.rs/Shutterstock

Na mestu na kom Rio Tinto namerava da kopa podzemne jame i gradi rudarska postrojenja, sada su naselja, plodna zemlja, šuma, potok i reka Korenita i Jadar, ali i niz zaštićenih životinjskih i biljnih vrsta među kojima su šareni daždevnjak, evoazijska vidra, hrast lužnja, šume bele topole.

Raznovrstnost i značaj biodiverziteta na području za koje Rio Tinto sprema testere, bušilice i bagere, opisan je u dokumentu Zahteva za određivanje obima i sadržaja Studije o proceni uticaja na životnu sredinu rudnika litijuma i bora u dolini Jadra, posebno u delu koji je pisan na osnovu istraživanja Biološkog fakulteta.

Vodozemci će izgubiti značajno stanište

Foto:Shutterstock

Područje na kom Rio Tinto planira iskopavanja zapravo je carstvo vodomezamaca – na njemu živi polovina ukupnog broja vrsta registrovanih u Srbiji i čak 30 odsto ukupnih vrsta na Balkanu. Svaka od tih vrsta je pod nekih stepenom nacionalne ili međunarodne zaštite.

Vodozemci koji po srpskom pravilniku uživaju prvi stepen zaštite, a koje u žive u zoni interesa Rio Tinta su: šareni daždevnjak, mali vodenjak, mrmoljak ili triton, žaba žuti mukač, obična krastača, zelena krastača, šumska gatalinka, šumska i grčka žaba.

Stručnjaci sa Biološkog fakulteta su u izveštaju rađenom za potrebe Rio Tinta utvrdili da u oblasti reke Korenita i dela Jadra koji prolazi kroz Veliko Selo, postoji 34 različita vodena beskičmenjaka, od kojih su najbrojniji vilinski konjici i slatkovodni puževi.

U samoj reci Koreniti pronašli su 11 vrsta riba, od kojih je čak devet pod nekim vidom nacionalne ili međunarodne zaštite. Najbrojnije vrste riba su potočna mrena i pliska, koje vole čiste, brze i hladne vode i spadaju u zaštićene vrste. Tu je i klen, riba koja osim što je zaštićena, nalazi se i na Crvenoj listi ugroženih vrsta.

Kavkoća potok, koji se takođe nalazi u zoni uticaja rudnika, nastanjuje pet vrsta riba, od  kojih su tri pod zaštitom. U najbrojnije takođe spadaju klena i potočna mrena, ali i brkica – riba izduženog tela, ne veća od 10 santimetra, specifična po brčićima kojih ima čak šest.

Oko ovih reka žive i tvrdokrilci – čak 192 vrste, od toga 5 od konzervacionog značaja. Tu svoje stanište ima i mali jelenak koji uživa međunarodnu zaštitu. Kod sela Breznjak i Gornje Nedeljnice viđena je i jedna strogo zaštićena vrsta jelenka (Lucanus cervus), za koju se pretpostavlja da je  samo u prolazu, jer su pronađeni samo mali, izdeljeni ostaci njenog tipičnog staništa.

Stanište evroazijske vidre i 10 zaštićenih vrsta šišmiša

Gmizavaca, koji su značajni zbog uloge koju u ekosistemima imaju i kao predatori ili plen, u ovom području ima najmanje 10 vrsta, što je 42 odsto zabeleženih u Srbiji. Tu žive: barska kornjača, livadski gušter, zelembać, zidni gušter, smukulja, Eskuplapov smuk, belouška, ribarnica, poskok – sve vrste koje štiti Bernska konvencija.

Foto:Shutterstock

Od najrazvijenije grupe životinja – sisara, iskopavanja bi mogla da ugroze 30 vrsta od kojih je čak 11 strogo zaštićeno – evroazijska vidra i 10 vrsta šišmiša, od kojih je za ubistvo belorubog slepog mišića u Srbiji propisana odšteta u iznosu od 50.000 dinara, za ubistvo šumskog slepog mišića 55.000.

Među zastićenim vrstama druge kategorije nalaze se: šakal, srna, divlja mačka, evropski zec, kuna belica.

Šume od izuzetne prirodne vrednosti

Zona u kojoj su planirane rudarske aktivnosti u naselju Brezjak, predstavlja mozaik naselja, agroekosistema i šumskih ekosistema koje pretežno gradi hrast lužnjak. Blizu naselja Slatina nalazi se šuma hrasta lužnjaka koja se smatra za jedinstveno područje izuzetnih prirodnih vrednosti. U okviru ove šume istaknutu retkost predstavljaju delovi formacija treperave oštrice sa velikom rosuljom i močvarnim devesiljem.

Kao prioritetna staništa, koja su u opasnosti od nestajanja i za koje zajedenica ima posebnu odgovornost, osim šuma hrasta lužnjaka označene su i šume bele vrbe i topole i šume jova i poljskog jasena.

Pratite nas i na društvenim
mrežama:

Facebook

Twitter

Instagram

Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?

Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare