1
U eksperimentu koji liči na naučnu fantastiku tim naučnika predvođen dr Gordanom Vunjak-Novaković i dr Metjuom D. Baketom uspeo je uz pomoć krvotoka svinje da obnovi teško oštećena pluća koja su hirurzi prethodno odbacili kao nepogodna za transplantaciju.
Tehnologija koju su razvili naučnici potencijalno bi mogla da dovede do drastičnog smanjenja listi za transplantaciju pluća. Ovo dostignuće objavljeno je u časopisu Nature Medicine, a o njemu su izvestili brojni svetski mediji.
Godišnje se u svetu obavi više od 6.000 transplantacija pluća, od čega više od trećine u SAD. Iako su tamo 2018. godine obavljene 2.562 transplantacije pluća, na listu čekanja dodata su 3.134 pacijenta. Pritom je 365 pacijenata preminulo dok su čekali pluća ili je njihovo stanje postalo toliko loše da nisu mogli na operaciju. Pandemija koronavirusa verojatno će povećati potrebu za transplantacijom jer teško bolesni pacijenti mogu da pretrpe trajno oštećenje pluća.
Pročitajte još:
Za pacijente koji čekaju transplantaciju frustrirajuće zvuči da samo 20 odsto doniranih pluća ispunjava medicinske uslove za presađivanje, što znači da ima puno manje organa nego ljudi koji su na listama čekanja.
„Lekari mogu da pokušaju da ‘obnove’ oštećena pluća pomoću ex vivo plućne perfuzije (EVLP), ali čak i tada mnogi ne uspeju“, kaže za Jutarnji Gordana Vunjak-Novaković, profesorka univerziteta Kolumbija u Njujorku.
Profesorka Vunjak-Novaković, poreklom iz Srbije, vodi laboratoriju za matične ćelije i tkivno inženjerstvo. Živi u Americi već dugo i tamo je ostvarila veoma uspešnu naučnu karijeru.
Timovi dr Vunjak-Novaković i dr. Baketa osam godina rade na razvoju tehnologije koja bi mogla da regeneriše oštećena pluća. U ovom slučaju, šest pluća pacijenata kojima je dijagnostifikovana moždana smrt bila su ponuđena za transplantaciju, ali su ih u svim medicinskim centrima odbili zbog lošeg kvaliteta. Pluća su bila oštećena, natečena i ispunjena tečnošću, baš kao i 80 odsto onih koja se „nude“ za transplantaciju.
Svako od pluća naučnici su stavili u plastičnu kutiju i pričvrstili ga za respirator kako bi moglo da “diše”.
Onda su pluća povezali s krvotokom anestezirane svinje uz pomoć vene u njenom vratu. Tako je svinjska krv tekla kroz krvne sudove u ljudskim plućima. Naučnici su u krvotok dodali i imunosupresive koji sprečavaju odbacivanje stranih tkiva. Ranija istraživanja dr Vunjak-Novaković pokazala su da takav postupak ne izaziva oštećenja na svinjama. U jednom prethodnom eksperimentu, svinje su se mogle kretati, igrati se igračkama i hranom dok su bile povezane s uređajem koji služi za podršku plućima uzetim od drugih svinja.
Pročitajte još:
Ako su pre eksperimenta pluća izgledala kako da su na izdisaju, posle 24 sata povezanosti sa svinjama desilo se čudo. Pluća su se oporavila, a laboratorijski testovi koje su napravili dr Vunjak- Novaković i njezini saradnici potvrdili su da su ih oživeli.
Svinjska krvi ima i prednosti i nedostatke u odnosu na pacijente, ističu naučnici. Na primer, svinje nose viruse, a njihove krvne ćelije mogu izazvati imunološke reakcije kod pacijenata. U budućnosti svinju bi mogao zameniti pacijent koji čeka transplantaciju. Pluća predviđena za transplantaciju bila bi pričvršćena za respirator u bolničkoj sobi i s pacijentom koji čeka transplantaciju. Tako bi pacijent koji čeka transplantaciju sam reanimirao donirana pluća.
Dr Gordana Vunjak-Novaković je rođena 1948. godine u Beogradu, gde je diplomirala 1972, magistrirala 1975. i doktorirala 1980. na Tehnološko-metalurškom fakultetu, smer hemijsko inženjerstvo. Usavršavala se na Massachusetts Institute of Technology (MIT) kod Roberta Langera, najpoznatijeg svetskog eksperta za tkivno inženjerstvo. U SAD živi više od 25 godina, dobitnica je brojnih priznanja, a prošle godine primljena je u Američku akademiju nauke i umetnosti.
***
Pratite nas i na društvenim mrežama:
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare
