Miloš Vojinović, srpski istoričar, na Tviteru nas je podsetio kako su beogradski krajevi i opštine dobili svoje nazive.
Vojinović je u nizu tekstova objasnio kako su se u našem jeziku ustalili nazivi mnogih mesta u Beogradu. Možda živite u nekom od ovih krajeva, a nikada se niste zapitali po čemu ili po kome je to naselje dobilo ime.
Pročitajte još:
Od davnina je Srbima jedna od najvažnijih društvenih institucija kafana – pa Lion, Slavija, Lipov lad, Careva ćuprija, Gospodarska mehana duguju svoje ime nekadašnjim lokalima u kojima su se Beograđani rado susretali. Stojko Čukar, jedan od kafedžija, u amanet je ostavio svoje ime utkano u čak dva naselja: Čukarica i Čukarička padina.
Zanimljivo je da se njegova kafana nalazila u blizini jedne od trošarina. Trošarina je bilo mesto gde su gradski službenici merili koliko robe seljaci unose i koliko iznose iz grada, da bi im odredili koliko takse da plate na prodatu robu. Jedna od tih stanica je bila gde je danas Trošarina (Voždovac), piše Vojinović.
Duga vladavina Osmanlija ostavila je neizbrisiv trag u Beogradu – nekoliko naselja nosi ime koje potiče iz turskog jezika. Vojinović otkriva da je Topčider dobio ime po reci, a reka imenovana tako jer su tu nekada Turci držali vojsku i topove. Topčider bi trebalo da znači mesto gde ima topova. Sama reč top je turcizam. Terazije su dobile ime po velikim česmama koje su se nekada tu nalazile, a Turci su te velike česme zbog njihovog izgleda zvali “terazije za vodu”. Tašmajdan je turski naziv za kamenolom.
Posebno je lepa i fantastična legenda o nastanku imena Žarkovo. Naselje je nastalo u 18. veku, a ime je dobilo po junaku Žarku koji je ubio zmaja. Mesto gde je zmajeva glava pala na zemlju je danas Zmajevac, a mesto na koje je pao rep je Repište. Bele vode su mesto na kojem je po legendi potekla krv čudovišta.
Baba Jula, žena koja je pomagala Karađorđu i njegovim ratnicima, danas u Beogradu ima svoje naselje – Julino brdo.
Istoričar piše kako je najviše naselja dobilo imena po nekom znamenitom vlasniku zemlje. Tako je Kneževac dobio ime po tituli knez. Iako danas pod knezom mislimo pre svega na vladarsku titulu, pre Prvog ustanka sela imaju svoga kneza, koji je bio izabrani predstavnik naroda. I Voždovac je dobio naziv po tituli – vožd, koja zapravo znači vođa.
Marinko Marinković je bio avalski knez, prema kome je imenovano naselje Marinkova bara. Ruža Kanar je posedovala najveći deo zemlje gde se danas nalazi Kanarevo brdo.
Banovo brdo je dobilo ime po Matiji Banu (1818-1903), Srbinu katoliku iz Dubrovnika koji je prvi imao letnjikovac i zemlju u ovom delu grada.
Deo oko botaničke bašte, imenovan po gazda Jevremu, dedi kralja Aleksandra Obrenovića, danas je poznat kao Jeveremovac. Cvetkova pijaca je to ime dobila jer se nalazila na posedu Cvetka Jovanovića. Pašino, odnosno Lekino brdo takođe svoje ime duguje istorijskim ličnostima. Paša je bio Sulejman paša iz Karađorđevog vremena, a Leka je niko drugi do Aleksandar Ranković, piše Vojinović.
Naselje Medaković ime je dobilo po Miloradu Medakoviću, istoričaru i novinaru.
Mnogi već znaju da je opština Zvezdara naziv dobila po srpskoj reči za opservatoriju. Upravo na Zvezdari se nalazi kraj sa poznatom pijacom Đeram, a to je i nekada bila mesna pijaca je imala rampu koja je podsećala na đeram (sprava koja vadi vodu iz bunara).
Pročitajte još:
Zanimljivo je kako se ustalilo ime Čubura – lokalni Romi su pokušavali da uz pomoć buradi uvek imaju čistu vodu – za bure su koristili reč učoburo, otkriva Vojinović.
U Konjarnik su se nakon Ruske revolucije doselili Kalmici, mongolski narod iz Rusije, koji je bio izuzetno vičan sa konjima, pa je naselje ponelo ime po njima.
Naselje Crveni krst ime dobija prema Vozarovom krstu, krstu koji je Dimitrije Vozarević 1847. podigao nedaleko od Mileševske ulice, misleći da je na tom mestu spaljen sv. Sava.
Ulica Tošin bunar ime duguje bogatom Zemuncu Teodoru Apostoloviću koji je tu napravio bunar.
Ima naselja koja su imena dobila po prirodnim karakteristikama: na Ceraku se nekada nalazila prostrana šuma cera, a bilo je i vinograda. Mali mokri lug je pridev mokar dobio jer je bio bogat vodom. U tursko vreme Beograd se i odatle snabdevao pijaćom vodom.
Na Senjaku se skupljala velika količina sena, dok je Kotež naziv dobio po francuskoj reči „cottage“, a trebalo je da bude elitno naselje, što ipak nije postao.
Najzad, Vojinović ukazuje da dosta naziva potiče iz vremena SFRJ. Naselje Braće Jerković je ime dobilo po Dušanu i Nebojši Jerkoviću, partizanima i učiteljima nastradalim 1941. tokom bitke za Kadinjaču.
Skojevsko naselje je dobilo ime po Savezu komunističke omladine Jugoslavije. Slično važi i za Učiteljsko naselje i Profesorsku koloniju.
Labudovo, Petlovo i Zeleno brdo su, kako piše istoričar, bila zgodna imena za naselja u doba Jugoslavije, kao i Sunčeva padina.
Kako su beogradska naselja dobila svoja imena
razmišljao sam o principima po kojima naselja dobijaju imena
⤵️⤵️ ⤵️
— Milos Vojinovic (@infinite_milos) August 15, 2020
***
Bonus video:
Pratite nas i na društvenim mrežama:
Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare