Foto: Muzej grada Beograda

"Grobovi su ogledalo života".

U samom srcu Beograda, kod Narodne Skupštine, u toku su arheološka iskopavanja koja će nam doneti uzbudljiva otkrića o istoriji srpske prestonice – i to iz nekoliko epoha.

Savremeni Beograd je arheološka riznica i gotovo da sva iskopavanja pokazuju da je jezgro modernog Beograda naseljeno još od neolitskog perioda, o čemu za Nova.rs govori Milorad Ignjatović, kustos Zbirke za antiku Muzeja grada Beograda, muzejski savetnik i rukovodilac arheoloških istraživanja.

Pročitajte još:

Na prostoru u blizini Narodne Skupštine nalaze se nagoveštaji ostataka velike grobnice iz rimskog doba, ali i arheološki ostaci iz kasnijih perioda. U ovom trenutku iskopavaju se građevine iz „modernog“ doba, odnosno temelji i podrumi kuća koje su stradale u savezničkom bombardovanju Beograda 1944. godine. Arheolozi već sada sporadično pronalaze arheološke nalaze iz rimskog perioda, fragmente keramike ali i pokoju ljudsku kost, i verovatno će ispod njih naći ostatke iz rimskog doba.

O tome šta arheolozi očekuju da otkriju i zašto je to značajno za srpsku nauku, gospodin Ignjatović govorio je za naš portal.

Foto: Muzej grada Beograda

Antička nekropola

Arheološki lokalitet na uglu Vlajkovićeve i Kosovske ulice je mali deo velikog nalazišta Antički Singidunum koje se proteže od Kalemegdana, gde se nalaze ostaci Rimskog vojnog logora, preko Knez Mihajlove i Vasine ulice gde su tragovi civilnog naselja – dok se od današnjeg Trga republike, sve do Vukovog spomenika u Bulevaru kralja Aleksandra, pronalaze tragovi velike antičke nekropole, govori Milorad Ignjatović.

Foto: Muzej grada Beograda

„U neposrednoj blizini su krajem osamdesetih godina 20. veka, duž Kosovske ulice, izvršena zaštitna arheološka iskopavanja tokom kojih je otkriven deo nekropole Singidunuma koja je bila u upotrebi tokom 3. i 4. veka. Na potezu od Vlajkovićeve do Palmotićeve ulice istraženo je preko 90 grobnih celina, što do sada predstavlja najveću gustinu nalaza ove vrste u Beogradu. Bez sumnje se deo ove nekropole nalazi i na prostoru današnjeg parka u Vlajkovićevoj ulici“, kaže nam arheolog.

Na osnovu prethodnih istraživanja, na tom prostoru naučnici očekuju da nađu najrazličitije oblike rimskih sahrana.

Foto: Muzej grada Beograda

„Rimljani su svoje pokojnike obično spaljivali i u zemlju polagali ostatke sa različitim prilozima, ukrasnim predmetima ili posudama. Već od kraja 2. veka, pojavljuju se i grobovi slični današnjim, sa inhumiranim, skeletnim, ostacima, koji tokom 3. i pogotovo 4. veka postaju dominantni. U ovom periodu pokojnici mogu biti pohranjeni u jednostavne grobne rake ali i u grobnicama koje su zidane opekom ili čak kamenim sarkofazima koji spadaju u ‘najluksuznije’ oblike sahranjivanja“, objasnio nam je Ignjatović.

Ovakva raznolikost sahranjivanja se delom može objasniti etničkom i religijskom raznolikošću stanovnika Singidunuma. U ovaj grad se, kao i u druge gradove rimskog carstva slilo stanovništvo iz različitih delova ogromnog carstva, od današnje Britanije na zapadu do Sirije na istoku, priča dalje arheolog.

Foto: Muzej grada Beograda

Sam Singidunum je tokom prva četiri veka nove ere doživeo značajne transformacije i od malog grada podignutog krajem 1. veka uz logor vojne legije 4. Flavije, već u 3. veku prerastao u veliki grad i snažan ekonomski centar. Iako Singidunum nije imao, kao Beograd danas, status glavnog grada, arheološki nalazi iz samog grada ali i njegove okoline, govore da je njegovo stanovništvo ili bar jedan njegov deo veoma dobro živeo i imao važnu ulogu u upravljanju Carstvom. Jedan od takvih je i Flavije Jovijan, rodom iz okoline Singidunuma, koji je u jednom trenutku postao rimski car, a nakon smrti i božanstvo, objašnjava Ignjatović.

Foto: Muzej grada Beograda

Nagoveštaj iznenađujućeg otkrića

Pre samih iskopavanja, na nalazištu su sprovedena obimna geofizička istraživanja koje su izveli stručnjaci sa Fakulteta tehničkih nauka u Novom Sadu, na čelu sa profesorom Aleksandrom Ristićem, koji je vodeći stručnjak na ovom polju istraživanja.

Izvršena su merenja podzemlja metodom georadara, koja se pokazala kao najpouzdanija metoda nedestruktivnih istraživanja u gusto naseljenim sredinama. Na ovaj način istražena je površina od oko 1800 m2, a rezultati pokazuju da će arheolozi tokom istraživanja prvo naići na ostatke građevina koje su uništene tokom bombardovanja Beograda u Drugom svetskom ratu.

Foto: Muzej grada Beograda

„Temelje i podrume ovih objekata trenutno istražujemo, a georadar ukazuje da se između njih na dubinama od oko 1,5 m već nalaze stariji ostaci. U jednom delu istražene površine, bliže Kosovskoj ulici, na dubinama od oko 2,8 do 3,2 m uočene su strukture koje najverovatnije predstavljaju ostatke antičkih zidanih grobnica, ali, što je iznenađujuće, uočena je i struktura koja liči na ostatke dela građevine dimenzija 4×5 metara. U ovom trenutku je teško razumeti prirodu i namenu ove građevine, ali s obzirom na to da se nalazi u istom nivou sa antičkim grobnicama, verovatno se radi o ostacima koji pripadaju istom, rimskom periodu. Za sada maštamo o tome šta bi sve ova građevina mogla predstavljati i voleli bismo da to bude neko jedinstveno otkriće. Međutim, funkciju i datovanje ove građevine saznaćemo tek kada do nje stignemo arheološkim metodama“, objasnio je Milorad Ignjatović.

Foto: Muzej grada Beograda

Grobovi su ogledalo života, kaže on. Nakon iskopavanja sprovešće multidisciplinarna istraživanja na osnovu kojih će sa više sigurnosti govoriti o tome kakve su bile životne navike ljudi rimskog doba, kako su se hranili ili od čega su bolovali, a na kraju, na osnovu otkrivenih artefakata, i kakav je bio njihov socijalni status u društvu.

„Naravno, stanovnika Singidunuma više nema, i mi danas nismo ni ukakvim genetskim vezama sa njima, ali jedna stara poslovica kaže ‘Istorija se ponavlja’ – a mi nastojimo da znanja o ljudima iz neke davne prošlosti, prenesemo novoj populaciji“, zaključuje kustos Muzeja grada Beograda.

***

BONUS VIDEO: Rimski put u Bosni

Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?

Ostavi prvi komentar