0
Radovima na proširenju magistralnog puta Kuršumlija-Merdare "pojeden" je deo brda na kojem se nalazi Marina kula čime je došlo do uništavanja ovog kulturno-istorijskog spomenika, objavljeno je na sajtu Srpska srednjovekovna istorija.
Ovi radovi su, kako smo saznali, počeli u decembru 2021. godine, ali pošto se o eventualnim oštećenjima ovog spomenika kulture od velikog značaja ćuti, kontaktirali smo Zavod za zaštitu spomenika u Nišu koji je nadležan za čuvanje i zaštitu ovog nasleđa.
Međutim, Zavod nije bio upoznat sa obimom i vrstom radova koji su predviđeni projektom održavanja puta, navodi se u njihovom odgovoru za Nova.rs.
Što se tiče pitanja o razmerama štete, iz Zavoda su takođe kratko odgovorili:
– Stručnjaci Zavoda za zaštitu spomenika kulture Niš izvršili su obilazak radova na lokaciji kod spomenika kulture Marina kula i Markova crkva-kasnoantička bazilika po prijavi. U ovom trenutku, bez dodatnih istraživanja nije moguće definisati obim načinjene štete. Postupak je u toku.
I dok je postupak u toku, fotografije sa lica mesta gde se vide radovi na ovom lokalitetu, dele se po društvenim mrežama.
Marina kula je tvrđava koja se nalazi na uzvišenju iznad ušća Kosanice u Toplicu, kod sela Kastrata, dva kilometra istočno od Kuršumlije. Ova srednjovekovna građevina je podignuta po nalogu Mare, starije kćerke despota Đurađa Brankovića, koja je bila udata za turskog sultana Murata II. Turcima je 1433. godine bio dat njen miraz – oblasti Toplica i Dubočica.
Sultanica Mara je skoro dve decenije provela u Turskoj a nakon smrti supruga 1451, vraćena je u Srbiju. Tada je dobila Toplicu i Dubočicu od Muratovog sina Mehmeda II. Ona ne samo da je bila gospodarica ovih oblasti, kako je zapisao istoričar Borislav Andrejević, već je, kao takva, mogla živeti i graditi na tom zemljištu.
Gradnju ovog gradića otpočela je 1451. pa ako nije završila do 1453, onda je svakako nastavila i u periodu kada je ove oblasti zauzeo sultan Mehmed II Osvajač sa kojim je bila u dobrim i prisnim odnosima, što ističu strani i naši hroničari. Mara je napustila Srbiju maja 1457. i u Turskoj je živela do smrti 1487. godine.
Na najvišem vrhu šumovitog i teško pristupačnog Marinog brda nalaze se ostaci Gornjeg Grada, nepravilne četvorougaone osnove. Njegov najbolje očuvani deo predstavlja severni bedem koji je opstao u dužini od oko 20 m, okrenut je ka ušću u podnožju brda i bio je dodatno zaštićen suvim šancem. Pored njega, u jugoistočnom delu se vide ostaci crkve čija se površina procenjuje na oko 40m kvadratnih i ruševine donžon kule. Na obroncima istočno od Gornjeg Grada naziru se temelji jedne kule, dok se na severnoj padini nalaze ostaci nekoliko građevina.
U severnom podnožju brda, pored Kosanice, postoje temelji crkve poznate kao Latinska crkva. Na lokalitetu nisu vršena arheološka istraživanja i konzervatorski radovi, a stavljena je pod zaštitu države kao spomenik kulture od velikog značaja još davne 1970. godine. Pre nekoliko godina Marina kula je bila na meti divljih arheologa koji su oštetili ovo mesto.
A da li je i koliko ugrožen ovaj jedinstveni objekat epohe Brankovića zbog proširenja magistralnog puta Kuršumlija-Merdare, uskoro će biti utvrđeno kako su najavili iz Zavoda za zaštitu spomenika Niš.
Bonus video: Doziđivanje kuće u Topolskoj 19 u Beogradu
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare