1
Uticajni američki avangardni kompozitor i trubač Džon Hasel preminuo je 26. juna u 85. godini, saopštila je njegova porodica.
Džon Hasel poznat je po svom stilu „četvrti svet“, kako ga je sam nazvao, kao i po specifičnom sviranju trube. Njegova porodica saopštila je da je „čuveni trubač, autor i kompozitor“ umro rano ujutru 26. juna. Hasel je u proleće 2020. slomio nogu pri padu u svom studiju i proveo je četiri meseca oporavljajući se u bolnici, sve vreme u izolaciji zbog koronavirusa. „Nakon više od godine borbe sa komplikacijama sa zdravljem, Džon je mirno preminuo prirodnom smrću. Cenio je život, a napustio je ovaj svet iako je imao još mnogo da pruži kroz muziku, pisanje i filozofiju“, navedeno je u saopštenju porodice.
Hasel je rođen u Memfisu 1937. godine („ponosam sam na to što dolazim iz istog mesta odakle i bluz“), diplomirao je na univerzitetu u Ročesteru, nastavljajući potom u Evropi studije kompozicije kod čuvenog Karlhajnca Štokhauzena. Po povratku u Ameriku, susreo se sa delima minimalističkih kompozitora, posebno sa radovima Terija Rajlija. Priključio se potom i Teatru večne muzike, sarađivao je sa kompozitorom La Montom Jangom, a potom se usavršavao u Indiji pod mentorstvom pevača indijske tradicionalne muzike Pandita Pran Nata, prenoseći njegova rešenja za vokal na trubu. U jednom periodu sarađivao je i sa Robertom Mugom, pionirom sint-popa.
Njegov prvi album „Vernal Equinox“ (1978) uzima se i kao njegovo prvo delo u stilu koju će kasnije nazvati estetikom „Četvrtog sveta“. Hasel je „četvrti svet“ objašnjavao kao „sjedinjenim primitivno / futurističkim zvukom koji kombinuje stilove različitih svetskih etničkih zajednica sa naprednim tehnikama elektronske muzike“, nazivajući je ujedno i „metaklasikom“ i „metapopom“.
Taj album privukao je pažnju Brajana Inoa. Osnivač benda Roxy Music i kompozitor pozvao je Hasela da zajedno urade album „Possible Musics / Fourth World Vol. 1“, objavljen 1980. Hasel je sarađivao potom i sa brojnim drugim imenima iz sveta popularne muzike: Dejvidom Silvijanom, Dejvidom Birnom, Piterom Gejbrijelom, grupom Tears for Fears, kantautorkama k.d. lang, Ani di Franko…
Džon Hasel bio i gost Beogradskog džez festivala 2006. godine.
– Ja nisam džez muzičar u pravom smislu te reči. Najpre sam se bavio klasičnom avangardom, a onda me zanimalo da otkrijem šta je to zajedničko svima nama, kada je muzika u pitanju. Ne želim da dosađujem publici, već želim da me uzbuđuje ono što radim. Zato sam smislio svojevrstan muzički miks, poznat pod imenom „četvrti svet“, koji je postao veoma uticajan. To je ono što me odvaja od, primera radi, Filipa Glasa ili Stiva Rajha – ispričao je tada Hasel za „Politiku“.
Njegov poslednji studijski album, „Seeing Throug the Sound“ objavljen je prošle godine. Nakon što je sa povredom završio u bolnici, njegov saradnik i prijatelj Brajan Ino pokrenuo je i kampanju da bi bio prikupljen novac za njegovo lečenje.