0
"Pod zlatnim i plavim nebom" naziv je izložbe sa 147 ikona grčkih majstora od 15. do 19. veka otvorene u Narodnom muzeju povodom dana ove ustanove.
Posetioci izložbe, otvorene 10. maja povodom Dana Narodnog muzeja u Beogradu i 177. godišnjice ove ustanove, imaju prilike da se upoznaju sa delima ikonama sa prostora gde su živeli i stvarali grčki majstori, kao i sa šireg područja u okviru Osmanskog carstva i susednih zemalja u kojem su uticaji grčke kulture ostali prepoznatljivi.
Autorka izložbe je muzejska savetnica Branka Ivanić, a u postavku je uvršteno 147 ikona. U odnosu na srpske i ruske ikone u Zbirci poslevizantijske umetnosti Novog veka Narodnog muzeja, ikone grčkih slikara su ne samo najbrojnije, već se među njima prepoznaje najviše ostvarenja od velike umetničke vrednosti, navode u Narodnom muzeju.
Izložene su ikone za koje se veruje da potiču iz radionica ili sa predložaka poznatih kritskih slikara kao što su Andrija Rico, Nikola Zafuris, ili Jeremija Paladas. Druga grupa grčkih ikona u zbirci Muzeja nastala je van neposrednog uticaja italo-kritskog slikarstva, u kontinentalnim oblastima Balkana, tada pod vlašću Turaka. Na njima se prepoznaju dodiri sa delima dugotrajne i značajne Кosturske škole čija ostvarenja predstavljaju nezanemarljivi udeo ukupno sačuvane slikarske baštine Balkana turskog doba. Posebnu skupinu čine ikone iz Svete Zemlje.
Predstavljene su i ikone specifičnog italo-kritskog ikonopisnog stila, kakvim su se oslikavali sakralni objekti na području istočnog Mediterana i Jadrana, nastalog u susreti pravoslavnog i katoličnog uticaja.
„Neotuđivi deo ikone je signatura, ime svetitelja ili kompozicije. Svoje misli i poruke, sveta ličnost direktno i u realnom vremenu saopštava posmatraču tekstom, najčešće ispisanom na razvijenom svitku u ruci. Odnoseći sa na isti pojam, tekst i slika zajedno čine ikonu živom u duhu onoga koji je posmatra, u trenutku dok je posmatra. U vizantijskoj teologiji poštovanje ikona omogućavalo je pobožnima direktnu vezu sa božanskim, učeći da se čast koja se ukazuje slici prenosi na njen prototip“, navode u Narodnom muzeju.
Najviše grčkih ikona stiglo je u Narodni muzej u decenijama između 1955. i 1975. godine, kada je Beograd bio ključna tačka migracija stanivništva sa jugoistoka i iz zapadnih krajeva SFRJ. Zahvaljujući ovim višegodišnjim otkupima bilo je moguće oformiti celinu koja oslikava umetnička zbivanja u prošlosti kada je reč o poštovanju i rasprostranjenosti grčkih ikona kod Srba, istrajnih baštinika vizantijske kulture, podsećaju u ovoj ustanovi.
Кroz postavku je predstavljen stručni i naučni rad kustosa Odeljenja za srednji vek i rad na konzervaciji i restauraciji, kao i dometi u prezentaciji kulturnih dobara.
