Više od 7.000 video zapisa, među kojima je na stotine vrlo starih filmova sa početka 20. veka, dostupno je publici onlajn zahvaljujući Kongresnoj biblioteci u Vašingtonu.
Jedan od najstarijih filmova „Sneeze“ (Kijanje), koji je 1894. godine u studiju Tomasa Edisona u Nju Džerziju snimio W.K.L. Dikson, prikazuje muškarca sa brkovima, koji u jednoj ruci drži maramicu i kija, što bi trebalo da deluje šaljivo, ali danas, zbog epidemije kronavirusa, ipak je zlokobno i gotovo da iziskuje povik „pokrij usta“.
„Sneeze“ je samo jedan od filmova koji su sada na raspolaganju publici zahvaljujući Kongresnoj biblioteci, jednoj od najvećih biblioteka u svetu, ali i među najstarijim sačuvanim, ističe „Njujork Tajms“.
Osnovana 1800. godine istim aktom Kongresa kojim je savezna vlada preseljena u Vašington, sa budžetom od 5.000 dolara za nabavku knjiga koji je odobrio Džon Adams, prvobitno je bila namenjena isključivo Kongresu i njena uloga se svodila na debate vezane za niz uzastopnih kriza, uključujući nekoliko katastrofalnih požara.
Kada je 1897. godine otvorena prva namenska zgrada, njen status je utvrđen i Kongresna biblioteka je postala „palata knjiga američkog naroda“, a zatim je svoju delatnost proširila bogateći svoje fondove filmovima.
Sada jednim klikom mogu se pogledati filmovi „Buffalo Bill’s Wild West show“ (Divlji zapad šou Bufalo Bila), koji prikazuje paradu Petom avenijom 1902. godine, a već sledeći vas može odvesti do crtanog filma iz 1916. godine.
Većina filmova je proizvedena u Sjedinjenim Američkim Državama i prikazuju zanimljive događaje iz davnih vremena kao što je fudbalska utkmica između timova univerziteta „Jejl“ i „Prinston“ 1903. godine, parada dece i beba u Nju Džersiju 1904. godine ili „Poljubac“ iz 1896.
Među naslovima koje preporučuje filmska kritičarka Manola Dargis su i „Mabel and Fatty’s Wash Day“ (1915), koji je korežirala tadašnja zvezda Mejbel Normand, klasik o Misisipiju „The River“ (1938) Pera Lorenca i „The Cry of Jazz“ (1959) Edvarda O’Blanda.
Estetski kvalitet naslova varira i ne može se svima pripisati umetnička vrednost, ali svi imaju kulturnu i istorijsku vrednost.
Neki su čudnovati i prekrasni, dok drugi izgledaju kao suveniri iz neke daleke zemlje, ističe Manola Dargis.
Publici će možda biti zanimljiv desetominutni film „The House I Live In „ iz 1945. godine Mervin Leroj u kome Frenk Sinatra zaustavlja grupu dečaka koji jure malog Jevrejina i, nazvavši ih nacistima, objašnjava im šta znači biti dobar Amerikanac. Scenarista Albert Malc se uskoro našao na „crnoj listi“ Holivuda.
Tu je i „In the Street“ (1948), poetični prikaz njujorškog života, kao i „Mornar Popaj sreće mornara Sinbada“ iz 1936. godine.
Što se tiče dugometražnih filmova, kritičarka „Njujork tajmsa“ izdvaja „Withih Our Gates“ (1920) Oskara Miša, melodramu o rasizmu koju je prvi afro-američki filmski stvaralac snimio kao direktnu reakciju na ostvarenje „Rađanje jedne nacije“ i kao dekleraciju nezavisnosti čoveka u svakom smislu, kao i noar „The Hitch-Hiker“ (1953) Ide Lupino.
Oba se smatraju temeljima filmskog bogatstva Kongresne biblioteke.
Pratite nas i na društvenim mrežama: