Foto: EPA-EFE/VICKIE FLORES

Zašto je moćni Stounhendž izgrađen pre oko 5.000 godina dugo je bila jedna od velikih misterija. Međutim, prema novoj studiji, možda smo konačno dobili odgovor.

Naučnici kažu da je čuveni kameni krug u Viltširu izgrađen kao simbol ujedinjenja između tri različita dela Britanije.

Znamo da su stene Stounhendža prevezene iz udaljenih delova jugozapadne Velsa i severoistočne Škotske.

Naučnici sa Univerzitetskog koledža u Londonu i Univerziteta Aberistvit teoretišu da su stanovnici teritorija koje su danas Škostka i Vels doneli svoje lokalne stene u Vilšir kao dobronamerni doprinos u sastavljanju ove građevine.

U tom smislu, Stounhendž je predstavljao moćan – i veoma rani – simbol britanskog jedinstva.

Graditelji Stounhendža pokušali su da uspostave „političko ujedinjenje i zajednički identitet širom velikog dela ili čak cele Britanije“, navode autori u svom radu objavljenom u časopisu Archaeology International.

Dodaju: „Okupljanje ovih izuzetnih i stranih stena… simbolizovalo je i objedinjavalo udaljene zajednice unutar složenog materijala.“

Pročitajte još:

Simbol britanskog jedinstva?

Čuveni kameni krug u Vilširu jedan je od najpoznatijih istorijskih lokaliteta na svetu i britanska kulturna ikona – ali njegova svrha je dugo bila tema akademskih rasprava.

Nova istraživanja objavljena su neposredno pred zimski solsticij odnosno kratkodnevicu – najkraći dan u godini kada hiljade ljudi ide na svojevrsno hodočašće ka Stounhendžu.

U radu se navodi da veze Stounhendža na velike udaljenosti daju težinu teoriji da je neolitski spomenik možda imao ujedinjujuću svrhu u drevnoj Britaniji, pored svog simboličkog značaja.

„Činjenica da su sve njegove stene potekle iz udaljenih regiona, što ga čini jedinstvenim među preko 900 kamenih krugova u Britaniji, sugeriše da je kameni krug mogao imati političku, kao i religijsku svrhu“, rekao je vodeći autor, profesor Majk Parker Pirsn sa Instituta za arheologiju Univerzitetskog koledža u Londonu.

„(To je bio) spomenik ujedinjenja za narode Britanije, koji je slavio njihove večne veze sa precima i kosmosom.“

Poreklo i transport kamenja

Čak iako Engleska, Škotska i Vels nisu postojali kao koncepti kada je Stounhendž izgrađen pre otprilike 5.000 godina, znamo da ova građevina na neki način predstavlja sve tri zemlje.

Stounhendž je poznat po svojim velikim peščarskim pločama, poznatim kao sarseni, koje su potekle iz lokalnih izvora – verovatno iz Zapadnih šuma u Vilširu, oko 25 kilometara severno.

Međutim, pored visokih sarsenskih kamenova koji čine prepoznatljiv izgled Stounhendža, lokalitet je takođe dom za oko 80 „plavih kamenova“ – manjih stena koje imaju plavičastu nijansu kada su sveže slomljene ili mokre.

Opšte je prihvaćeno među stručnjacima da plavi kamenovi potiču iz Krejg Ros-i-Felin u Preseli brdima jugozapadnog Velsa, iako način na koji su stigli do Vilšira ostaje tema rasprava.

Pored toga, najveći plavi kamen, poznat kao „Oltarski kamen“, potiče iz severne Škotske – udaljene do 1.000 kilometara. Ležeći u središtu Stounhendža, ovaj peščar teži šest tona i dugačak je pet metara.

Hiljade ljudi dočekalo zimsku kratkodnevicu kod Stounhendža Foto:EPA-EFE/TOLGA AKMEN

Savez i simbolika

Istraživači sugerišu da su neolitski narodi severne Škotske doneli oltarski kamen kao doprinos ili dar južnjacima – možda radi učvršćivanja saveza ili kao deo izuzetne saradnje na velikim udaljenostima koju je gradnja Stounhendža predstavljala.

Na sličan način, plavi kamenovi iz Preseli brda mogli su biti doneti od strane ljudi iz jugozapadnog Velsa kao njihov doprinos – ilustrujući „političko ujedinjenje ili sveti mir“.

Novi rad identifikuje izgradnju Stounhendža kao „spomenik ujedinjenja na nivou čitavog ostrva, utelovljen delimično kroz daleke i raznolike izvore njegovih stena“.

Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?

Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare