0
SAD odbija da prizna kineski suverenitet nad teritorijima u Južnom kineskom moru zato što “Peking nema pravnu osnovu kojom može svojata kopnena, ali ni morska područja u toj regiji”, poručio je državni sekretar SAD Majk Pompeo.
Kinu su i ranije brojni državnici kritikovali, govoreći o kontroverznim kineskim teritorijalnim pretenzijama u Južnom kineskom moru, ali su kritike bile uglavnom diplomatske reči kojim su ponašanje Kine ocenijavali kao “destabilizirajuće” i “neprimereno”, piše „Jutarnji„.
Pompeo je bio prvi koji je angažman Narodne Republike nazvao protivzakonitim, što je došlo kao ulje na vatru na postojeće tenzije između Pekinga i Vašingtona.
“Amerika stoji uz partnere na jugoistoku Azije, zbog čega smo spremni solidarno da branimo njihov suverenitet i prava koja imaju u skladu s međunarodnim odredbama prava mora. Svaka akcija Narodne Republike Kine koja bude narušavala suverenitet i ekonomski prosperitet susednih zemalja nema pravnu osnovu. Svet neće dopustiti Pekingu da Južno kinesko more tretira kao vlastito maritimno carstvo”, stoji u saopštenju Stejt Departmenta koje je početkom nedelje uzburkalo svet.
Peking smatara svojom gotovo čitavu teritoriju Južnog kineskog mora koji se prostire na površini od 3,5 miliona kvadratnih kilometara. Na toj teritoriji se nalaze brojna ostrva i grebeni, od kojih većina nije naseljena. Ali, jasno je zašto tu oblast silno žele: agencije za energetiku procenjuju da se u tom području nalazi oko 190 biliona prirodnog gasa i 11 milijardi barela nafte.
U borbi za naftu, Peking je nad susednim državama vršio pritisak tako što su sabotirali njihove komercijalne aktivnosti, poput ribarstva ili korištenja minerala. Takođe su postavljene vojne ustanove na ostrvima Ksiša (za zapadnjake Paracel) i Nanša (Spratli).
Vašington radio nešto slično – iako ne svojata teritorije, dopremljen je veliki broj ratnih brodova i nosača aviona koji patroliraju područjem i službeno promovišu slobodu plovidbe. Južnim kineskim morem trenutno plove čak dva američka nosača aviona sa svojim udarnim grupama, USS Nimic i USS Ronald Regan, a tu se sprovode i vojne vežbe.To je tek drugi put od 2001. godine da su SAD u Južno kinesko more poslale čak dva nosača aviona.
Kina u tim vodama ima brodove opremljene raketama DF, poznatim kao „ubice nosača aviona“.
Amerika je do sada imala pomirljiviji stav prema teritorijalnim sukobima koje Kina vodi sa susednim zemljama u Južnom kineskom moru, zalažući se za mirno rešavanje sukoba, po mogućnosti uz arbitražu UN-a. Pompeo se pri promeni stava upravo i pozvao na odluku Arbitražnog suda iz 2016. godine, koja je jednoglasno presudila u korist Filipina. Kineska ambasada u SAD-u bila je šokirana njegovim potezom, a optužbe su ocenili kao “potpuno neutemeljene”.Peking je u ponedjeljak uzvratio sankcijama za četiri američka političara, među kojima su i kongresmeni Marko Rubio i Ted Kruz.
Pročitajte još:
Odnosi Kine i SAD postaju sve napetiji – ali stručnjaci za Jugoistočnu Aziju tvrde da američko pokazivanje vojnih mišića u kontekstu Južnog kineskog mora ima težinu jedino ako ga podrže i ostale zemlje. Velika Britanija, glavni strateški partner SAD-a, uradila je upravo to, a prema saznanjima The Timesa ova zemlja će početkom sledeće godine na Daleki istok poslati svoju Udarnu grupu nosača aviona „Kraljica Elizabeta“.
Ne zna se kako će EU i njene članice reagovati, kao ni Australija, koja se zbog podrške protesta u Hong Kongu takođe našla na “crnoj listi” kineske Komunističke partije. Ključnu ulogu u formiranju “zapadnog saveza” protiv Kine mogla bi imati Angela Merkel, kancelarka zemlje koja trenutno predsedava EU, posebno s obzirom na činjenicu da je Kina trebalo da bude fokus nemačkih prioriteta.
S druge strane, Kina je već u savezu s Iranom, još jednom zemljom s kojom SAD, posebno pod vođstvom Trampa, ima vrlo problematičan odnos, a bitan faktor biće i rezultati američkih predsedničkih izbora u novembru 2020.
***
Pratite nas i na društvenim mrežama:
