Kako izgleda desničarska medijska scena u Srbiji? Ko koga najčešće citira i ka kome se najviše usmeravaju posete korisnika? Raskrikavanje je ova pitanja istraživalo na uzorku od 25 nacionalistički ili antiglobalistički orijentisanih portala koje domaća publika najčešće posećuje, a koji dokazano šire neutemeljene tvrdnje ili dezinformacije.
Raskrikavanje je odradilo analizu više sajtova koje građani Srbije najviše posećuju, među kojima su i Informer, Novosti, Alo, Happy, Pečat, Srbin info, Pravda, Stanje stvari, Inter magazin i drugi.
Analizom tih portala i njihovih beklinkova (linkova koji vode sa jednog na drugi sajt), Raskrikavanje je utvrdilo da su tabloidi Informer i Večernje novosti neprikosnoveni gospodari i ovog dela medijskog univerzuma u Srbiji, a ujedno i najveći „saveznici”.
Naime, iako bi trebalo da se radi o ljutoj konkurenciji, Informer Dragana J. Vučićevića dosledno preusmerava čitaoce na sajt Večernjih novosti i obrnuto, i to kroz čak desetine miliona beklinkova tokom godina. Time im se dodatno jačaju i pozicija na internetu i uticaj u društvu. Takođe, dobro međusobno povezani kroz hiperlinkove su i sajtovi sa ruskim državnim vlasništvom, što potvrđuje razvijenu i koordinisanu strategiju širenja informacija i uticaja.
Isto tako, ono što je zajedničko svim sajtovima koji su bili deo analize jesu dve stvari – šire dezinformacije i pripadanje desnici. Dakle, poruke su iste bez obzira na to da li se radi o prorežimskim ili antirežimskim uređivačkim politikama.
Analiza je pokazala da je sajt Informera najrazgranatije čvorište ka kome vode linkovi sa drugih sajtova – preciznije, oko 20 miliona njih. Sa druge strane, najviše beklinkova Informeru dolazi sa Večernjih novosti (oko 18 miliona), dok u obrnutom smeru, od Informera ka Večernjim novostima, ide oko 28 miliona veza. Na taj način su pomenuta dva sajta potencijalno najmoćnija medijska „osovina” kada je reč o internet portalima u Srbiji, saveznici čije poruke dolaze do ogromne publike.
Sajtovi su otvoreno prorežimski, piše Raskrikavanje, i šire nacionalističku ideologiju, animozitete prema drugom, veličanje autoritarnih ruskih vlasti, i zalaganje za tzv. tradicionalne vrednosti nasuprot tzv. zapadnim vrednostima. Ipak, iako vlasništvo nije isto, ideje i poruke jesu pa jedni drugima beklinkovanjem dodatno podižu vidljivost i uticaj.
Drugi značajan čvor u mreži beklinkova predstavlja sajt RT Balkan (rt.rs), sajt koji je u Srbiji lansiran 2022. godine, u jeku zapadnih sankcija Rusiji i cenzure ruskih kanala u ostatku Evrope.
Ka njemu vodi oko 2,5 miliona beklinkova u poslednje dve godine – čitaoce ka lokalnoj podružnici u Srbiji svoje čitaoce usmerava matični sajt rt.com, a za njim sledi i niz drugih iz iste porodice sajtova na raznim svetskim jezicima. Ovo učestalo beklinkovanje ukazuje na visoki stepen koordinacije i doslednost u uspostavljanju široke mreže kanala kroz koje će Kremlj širiti svoje poruke širom sveta, piše Raskrikavanje.
Na spisku uticajnih ruskih sajtova u Srbiji nalazi se i Sputnikportal.rs, ali on, za razliku od RT Balkan, ima značajno manji broj beklinkova. Štaviše, dok RT Balkan svoju podršku crpi od drugih srodnih RT sajtova iz čitavog sveta, Sputnik najveću podršku dobija u Srbiji, među domaćim, nacionalistički orijentisanim portalima koji se na njega pozivaju ili preuzimaju njegove sadržaje uz linkovanje.
Jedan od najvernijih „beklinkera” Sputnika su desno orijentisani sajtovi poput Srbin Info, Standard.rs, Stanje stvari, Srbi na okup, ali i kontroverzni Njuzfront.
Manje istaknuti su domaći alternativni desničarski sajtovi koji su povezani u klaster grupisan oko portala Pravda.rs. Reč je o jednom od najstarijih desničarskih portala u Srbiji i on u ovom uzorku deluje kao centralna tačka koja ne samo da prima brojne beklinkove, već i sama aktivno linkuje ka drugim srodnim portalima.
Pravda je svoje čitaoce najčešće u poslednje dve godine najčešće slala na sajt Fakti.org i Vostok, ali i Srbin Info, Stanje stvari i Vaseljensku. Ništa manje vredan deo te mreže nije bio ni Srbin Info, takođe jedan od najstarijih i najuticajnijih desničarskih sajtova. Linkovi su, zauzvrat, u velikoj meri išli upravo ka portalu Pravda.rs, kao i prema portalu Stanje stvari i Fakti.org.
Drugi popularan sajt među čitaocima je i Srbin info, portal kojeg karakterišu snažno izraženi nacionalistički i konzervativni stavovi, zalaganje za očuvanje tradicionalnih vrednosti kao i kritika globalističkih ideja. Međutim, za razliku od nekih drugih nacionalistički orijentisanih stavova, poput Informera, ovaj portal je kritičan prema trenutnim vlastima u Srbiji. Možda se upravo time može objasniti i što je najveći broj citiranja ovog sajta u poslednje dve godine, došao sa sada već nepostojećeg portala Opozicija na jednom mestu.
U želji da utvrdi ko se na koga poziva u naročito osetljivim pitanjima, Raskrikavanje je sprovelo analizu izveštavanja pet uticajnih medija: Informera, Alo-a, Večernjih novosti, te portala Srbin Info i Pravda.
Fokusirali su se na teme koje ovi mediji često obrađuju, grupisane oko sledećih ključnih reči i fraza: Rusija, Ukrajina, Vladimir Putin, Evropska unija, EU, NATO, zapad, Kosovo, LGBT, Parada ponosa, SPC, litijum, Rio Tinto, sankcije Rusiji, ratni zločini, haški tribunal, Republika Srpska, patrijarh, Srebrenica, Ratko Mladić, strani plaćenici i patriotizam. Od oko 57.000 tekstova objavljenim na 85 sajtova o ovim temama u poslednje dve godine, najviše citiranja je imao Informer, što i ovde potvrđuje njegov uticaj na javno mnjenje i javnu debatu.
Stavovi Informera o, recimo, Srebrenici, širili su se kroz sajtove poput 24sedam, Pravdu, portal Pinka, Novosti, Alo-a. Kada se piše o NATO-u, Rusiji i Ukrajini, poruke Informera prenošenjem dodatno pojačavaju Pravda, anonimni sajt Srbija Javlja, Alo i Republika koji su ga najviše citirali u vezi sa ovim temama.
Alo i Večernje novosti su, sa druge strane, najčeše bile citirane u temama koje su se ticale Srpske pravoslavne crkve i patrijarha. Veliki obim citiranja ova tri sajta je i logičan, budući da se radi o portalima koji imaju veliku produkciju.
Poruka ovih medija, piše Raskrikavanje, je istovetna: postoje dva pogleda na svet: onaj dobar, koji reprezentuje Rusija i u kome figuriraju tradicionalne i konzervativne vrednosti, i onaj loš, koji predstavlja Zapad i u kome se govori o ljudskim pravima, slobodama, multikulturalnosti, ravnopravnosti.
Zapadne vrednosti, preko zapadnih „plaćenika”, satanista, LGBT aktivista, novinara, instaliranih vlada poput ukrajinske i drugih „agenata”, agresivno prodiru u region i Srbiju ugrožavajući one dobre, tradicionalne i poznate, vrednosti čiji je najjači čuvar – Vladimir Putin. I ukrajinski frontovi su, u tom smislu, u izveštajima ovih medija pre svega poprište borbi ovih dveju ideologija.
BONUS VIDEO:
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare