0
Stara Mehana u naselju Veliko Selo, u beogradskoj opštini Palilula, koja je podignuta u prvim decenijama 19. veka i spada u spomenik kulture, se urušila, a prostor oko nje je zarastao u korov.
Unutrašnjost objekta skoro da i ne postoji, jer su se u svim prostorijama tog spomenika kulture urušili zidovi, pod, krov i njegova cela konstrukcija.
Stara Mehana je u ono vreme bila stecište trgovaca-putnika i meštana, a po svom arhitektonskom tipu predstavlja simbiozu moravske i vojvođanske seoske kuće, veoma uspeo primer koegzistencije ta dva oprečna, iako teritorijalno bliska tipa narodne arhitekture.
Građena je na bondručnoj konstrukciji sa ispunom od kamena i ćerpiča, a pokrivena biber crepom. Po svom istorijskom i društvenom značaju Stara Mehana u Velikom Selu predstavlja materijalizovani izraz ekonomskog stanja, građevinskih i likovnih shvatanja, ukusa i društvenih stremeljnjaa sredine u kojoj je nastala.
Sa aspekta razvoja narodne arhitekture, Stara mehana je značajna kao prekretnica u formiranju takozvane novije seoske kuće, koja će dominirati u Srbiji u prvoj polovini XIX veka.
Po pisanju Beoinfa iz 2021. godine, tadašnji zamenik gradonačelnika Beograda Goran Vesić posetio je sa svojom pokretnom kancelarijom Veliko Selo i, između ostalog, obećao obnovu Stare mehane.
U Beogradu postoji još jedna Stara Mehana, koja je spomenik kulture, nalazi se u ulici Vojvode Stepe, stara je više od 200 godina i takođe je zapuštena, uprkos najavama matične opštine iz 2010. godine o njenoj rekonstrukciji, a potom je o obnovi bilo reči i 2019. godine.
Stare Mehane u Velikom Selu i Voždovcu spadaju u nepokretno kulturno dobro i nalaze se pod zaštitom gradskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
***
BONUS VIDEO – Beogradska tvrđava na listi najugroženijih spomenika kulture u Evropi
