6
Pravoslavni vernici slave Aranđelovdan 21. novembra po gregorijanskom kalendaru (8. novembra po julijanskom kalendaru) i obeležen je crvenim slovom.
Ono što je posebno zanimljivo kada je Aranđelovdan u pitanju jeste to da je upravo ovaj praznik bio krsna slava Nemanjića (slavili su ga Stefan Nemanja, car Dušan…).
Sveštenik Boško Savić jednom prilikom u razgovoru za TV Prva, govorio je o Svetom Arhangelu Mihailu, a tom prilikom je otkrio da se on slavi još od 3. veka.
„Sveti Arhangel Mihailo jeste prvi među anđeoskim silama i anđeoske sile se pominju već od same knjige Postanja. Imamo u Bibliji više svedočanstava za stvaranje nebeskih sila, nebeskih svetova. Kada govorimo o slavi Svetog Arhangela Mihaila, govorimo o slavi saboru anđela. Sam Arhangel Mihailo slavi se već od 3. veka, tako da ima svoje duboko istorijsko utemeljenje“, rekao je sveštenik, a potom je objasnio kada je ovaj svetac masovno počeo da se slavi.
Pročitajte još
„Sveti Arhangel Mihailo počinje da se slavi kod Srba kada Srbi počinju masovno da se pokrštavaju i uzimaju nebeske sile za zaštitnike, jer je u narodu ustaljeno, a i sama crkva uči o anđelima čuvarima. Svaki čovek ima svog anđela čuvara koji ga štiti, dobija ga na krštenju. Tada počinju da se slave slave koje su vezane za Arhangela Mihaila ili arhangela Gavrila“, kaže sveštenik Boško.
Sveti Arhangel Mihailo se naziva još i „živi svetac“, a sveštenik je objasnio i zbog čega.
– Anđeli su bića koja su stvorena za besmrtnost i ne mogu biti podložni smrti kao što su ljudi – kaže Boško Savić.
Sveštenik Boško Savić jednom prilikom objasnio je da ljudi greše kada ne pripreme žito na Aranđelovdan, a ovaj problem datira još iz 20. veka, odnosno iz perioda komunizma kada nije bilo prostora da se utiče na narod i edukaciju o tome da treba da spremaju žito.
Ljudi su tada prestali da spremaju žito, a ova praksa prenosila se sa kolena na koleno, što je totalno pogrešno.
„To pitanje se pojavljuje u našoj crkvi 60-ih godina zato što ljudi počinju da mešaju da li je Sveti Arhangel Mihailo mrtav ili živ. U Bogu su svi živi, u Bogu nema mrtvih i svetitelji su sveti zato što su živi i zato što su sa Gospodom. Baš iz tog razloga što su sa Gospodom, mi im prinosimo žito i kolač kao žrvu našu, molimo se njima da žaštite naš dom, oni su naši zaštitnici samoga doma – objasnio je sveštenik.
Aranđelovdan jedan je od najčešće slavljenih praznika u Srpskoj pravoslavnoj crkvi i među pravoslavnim vernicima. Slavi se u čast Svetog Arhangela Mihaila, vođe vojske anđela i zaštitnika vere.
Postoji nekoliko smernica na koji se obeležava ovaj praznik, a slavlje bi treblo početi pripremom slavske sveće i žita. Domaćin priprema slavsku sveću koja se pali na dan slave, dok se slavsko žito priprema kao simbol sećanja na preminule članove porodice.
Takođe, na dan slave ili prethodnog dana, vernici odlaze u crkvu kako bi prisustvovali liturgiji, a žito i kolač se nose u crkvu na osvećenje.
Slavski kolač je centralni deo slave. Priprema ga domaćica, a ukrašava ga simbolima hrišćanstva, poput krsta i grožđa. U crkvi, sveštenik osvećuje kolač, a domaćin ga lomi zajedno s ukućanima ili gostima.
Nakon crkvenog obreda, domaćin okuplja porodicu i goste na slavsku trpezu. Na trpezi se služe posna ili mrsna jela, u zavisnosti od toga da li Aranđelovdan pada u vreme Božićnog posta. Pre početka obeda, domaćin se pomoli i pročita molitvu, zahvaljujući se Svetom Arhangelu Mihailu na zaštiti i blagoslovima.
Tokom slave domaćin prima goste, koji donose darove i upućuju čestitke. Običaj je da se na slavi priča o duhovnim temama, kao i o značaju Svetog Arhangela Mihaila.
„Sveti Arhangele Mihailo, odagnaj od mene duha lukavog koji me iskušava. O, veliki Arhistratiže Božiji Mihailo, pobedniče demona! Pobedi i uništi sve moje vidljive i nevidljive neprijatelje i umoli Gospoda Svedržitelja da me spase i odbrani od svake bolesti, smrtonosne rane i iznenadne smrti, sada i uvek i u vekove vekova. Amin.“
Za Aranđelovdan se vezuju mnoga verovanja koja se prenose sa kolena na koleno, a jedno od njih kaže da se prema vremenskim uslovima na dan ovog sveca može odrediti kakva će biti godina. Veruje se da će tokom cele zime i proleća biti upravo ono vreme koje je na Aranđelovdan. To prema narodnom verovanju znači da ako danas padne sneg, očekuje nas hladna i snežna zima sa padavinama.
Postoji i verovanje da bolesnici na Aranđelovdan ozdravljuju ili otpočinju put ka ozdravljenju, a u nekim krajevima naše zemlje Sveti Arhangel Mihailo se slavi kao zaštitnik stočara, jer postoji verovanje da samo on može da otera vukove.
Jedan od običaja koji se vezuje za Aranđelovdan podrazumeva odlazak u crkvu, kako biste se pomolili svom anđelu. U narodu postoji verovanje da se nebo otvara puna tri dana i da „prima“ molitvu i to dan uoči Sabora, na sam Aranđelovdan i narednog dana.
Postoji nekoliko razlika između zimskog i letnjeg Aranđelovdana, a to je datum, povod praznovanja, običaji, ali i karakter praznika.
Naime, zimski Aranđelovdan obeležava se 21. novembra, odnosno danas, dok se letnji Aranđelovdan slavi 26. jula.
Dok je zimski Aranđelovdan posvećen Svetom Arhangelu Mihailu kao vođi nebeskih vojski i borcu protiv zla, letnji Aranđelovdan se obeležava kao uspomena na čudesa Svetog Arhangela Mihaila u Kolosima, gde se veruje da je svojim čudom spasio hram posvećen njemu.
Kada je reč o običajima, zimski i letnji Aranđelovdan se razlikuju po tome što je zimski Aranđelovdan široko zastupljen među vernicima i važi za jednu od najvećih slava kod Srba, dok se letnji Aranđelovdan ne obeležava kao slave, već je više dan sećanja i molitve, bez velikih porodičnih okupljanja.
Razlika je i u tome što je zimski Aranđelovdan nepokretni praznik, odnosno uvek se obeležava 21. novembra i deo je kalendara crvenih slova, dok je letnji Aranđelovdan je narodna verzija praznika, koja se ne nalazi u crkvenom kalendaru.
Sveti Arhangel Mihailo, jedan od najvažnijih hrišćanskih svetitelja, poznat je kao zaštitnik pravde, borac protiv zla i vođa nebeske vojske. Njegov kult ima posebno mesto u pravoslavlju, a mnoge porodice, crkve i manastiri ga slave kao svog zaštitnika.
Sveti Arhangel Mihailo je prikazan kao vođa vojske anđela koji se bore protiv palih duhova. Njegova uloga je zaštita ljudi od sila tame i zla. Na ikonama ga često prikazuju sa mačem, koji simbolizuje pravdu i borbu, i vagom, koja predstavlja pravednost i merenje ljudskih duša na Strašnom sudu.
Sveti Arhangel Mihailo se često smatra zaštitnikom kuće, porodice i svih onih koji ga iskreno prizivaju u molitvama. Mnogi ljudi ga doživljavaju kao svog ličnog zaštitnika, prizivajući ga u molitvama za snagu, zaštitu i pravednost. Njegov lik i ime često se koriste za ime crkava, manastira i drugih svetih mesta.
(Prva)