0
Pored bogatog filmskog programa najnovije svetske produkcije na 22. Zagreb Film Festivalu koji se održava od 4. do 10. novembra na nekoliko lokacija pred sam početak festivala stigla je odlična vest. Postali su kandidati za nagradu Evropske filmske akademije u kategoriji kratkog filma.
Piše: Dejan Šapić
Tako se Zagreb Film Festival pridružio mreži European Film Academy Short Film, panevropskoj mreži festivala koja bira kandidata za nagradu Evropske filmske akademije, inače pandamu američkom Oskaru, u kategoriji kratkometražnog filma. Mrežu čini 30-ak uglednih evropskih festivala iz 24 zemlje, uključujući Berlin, Kan i Veneciju.
– Filmove nominovane za najbolji evropski kratkometražni film biraju članovi mreže European Film Academy Short Film Network, a na svakom od festivala bira se jedno ostvarenje iz kratkometražne konkurencije. Prethodni uži izbor od pet nominovanih filmova bira predstavnik programskog tima ZFF-a. Finalisti se predstavljaju članovima Evropske filmske akademije, kojih je 5.000, i oni glasanjem odlučuju o pobedniku. Kratkometražni kandidat dobija mogućnost ulaska u finale i eventualno osvajanje nagrade Evropske filmske akademije. Dodela 38. Evropskih filmskih nagrada održaće se sredinom januara 2026. godine – objašnjava za Nova.rs direktor ZFF-a Boris T. Matić.
U Glavni takmičarski program – dugometražni igrani film, za kojim vlada najveće interesovanje, uvršteno je deset ostvarenja, od čega devet konkuriše za glavnu festivalsku nagradu – Zlatna kolica.
Film kojim se otvara Zagreb film festival je „Proslava“ Bruna Ankovića, apsolutni pobednik ovogodišnjeg Pulskog filmskog festivala, koji je u Srbiji premijerno prikazan letos na Festivalui evropskog filma Palić. Zagrebački festival biće zatvoren premijerom ostvarenja Pedra Almodovara, ovenčanog Zlatnim lavom “Susedna soba” s Tildom Svinton i Džulijan Mur, koji se na ZFF-u prikazuje van konkurencije.
Iz Srbije u takmičarski program je uvršten film “Za danas toliko” Marka Đorđevića koji je doževio neočekivan uspeh u domaćim bioskopima. Videlo ga je oko 80.000 gledalaca u Srbiji. Bajka o srećnim ljudima prikazuje drugačiji svet u kojem ljudi slušaju jedni druge. Sa druge strane sveta stiže topla i bolno iskrena komedija “Kako se obogatiti prije nego što baka umre” (How To Make Millions Before Grandma Dies) u režiji Pata Boonnitipata – veliki hit u Aziji i tajlandski kandidat za Oskara.
Premijerno prikazan u takmičarskom programu Kana, dugometražni debi francuske rediteljke Agathe Riedinger “Divlji dijamant” (Wild Diamond), priča je o slavom opsednutoj tinejdžerki Liane (Malou Khebizi) govori o problemima i posledicama instant popularnosti. “Julija je odlučila šutjeti” (Julie Keeps Quiet) je napeta studija karaktera o mladoj teniserki koja se našla usred skandala s trenerom koji je napastvovao jednu od takmičarki. Debitantsko ostvarenje belgijskog reditelja Leonarda van Dijla premijerno je prikazan u selekciji “Nedelja kritike” u Kanu, pored takmičarskog programa ZFF nominovan je i za Nagradu publike LUX 22. ZFF. Zagrebačkoj projekciji filma prisustvovaće glumice i profesionalne teniserke Tessa Van den Broeck i Grace Biot.
Komična drama “Stvarna bol” (A Real Pain) drugi je dugometražni film slavnog američkog glumca Džesija Ajzenberga (Društvena mreža, Glasnije od bombi, prikazan na ZFF 2016.), duboko ličan “film ulice” prepun humora o dvojici karakterno nespojivih rođaka (Eisenberg i Kieran Culkin) koji putujući u Poljsku ispunjavaju želju pokojne bake. Iz Venecije u Zagreb stižu “Sretni praznici” (Happy Holidays), živahna i slojevita hronika suživota Arapa i Jevreja u Izraelu, palestinskog reditelja Scandara Coptija, nagrađenog za najbolji scenario u programu Horizonti Venecijanskog filmskog festivala. Takođe, i najbolji film ovog venecijanskog programa “Nova godina koja nikad neće stići” (The New Year That Never Came) tragikomedija rumunskog reditelja Bogdana Mureșanua smeštena uoči pada Čaušeskovog režima, a prati nekoliko likova čije se sudbine prepliću u vatrometu zimskih novogodišnjih praznika.
Tu će biti i “Vikendica” (Drowning Dry), drugi film litvanskog reditelja Laurynasa Bareiše, laureata programa Horizonti u Veneciji za prethodno ostvarenje (Pilgrims, 2021.), koje, uz dozu humora i topline kao i u prethodnom filmu, prati gotovo tragične posledice porodičnog letovanja. Preciznom režijom, zbog koje ga porede s Michaelom Hanekeom, Bareiša vodi gledaoce kroz lavirint događaja koji se postepeno spajaju u zaokruženu priču. Film je u Lokarnu nagrađen za režiju i glumu, a u Zagrebu će ga predstaviti glumice Agne Kaktaite i Gelmine Glemzaite.
Takmičarske programe odlikuje šarolikost tema, od komičnih i vedrih filmova, do onih o problemima adolescenata.
– Nikada ne postoji glavna tema festivala. Izbor filmova je prilično šarolik i publika će moći da pogleda po našem sudu izvrsne filmove koji dolaze iz svih krajeva sveta – od Tajlanda preko Litvanije do Srbije, a razlikuju se po odabranim temama i rediteljskim pristupima. Prikazaćemo i „feel good“ filmove i zanimljive porodične drama, filmove koji se bave odrastanjem te i one koji se bave određenim istorijskim periodom. Opet će se naša publika susresti s različitim kulturama uz koje će shvatiti da možda ipak nismo toliko različiti kao što mislimo i da će ih neki od prikazanih filmova navesti na razmišljanje – kaže za naš sajt Selma Mehadžić, programska direktorka festivala.
Niz zanimljivih naslova donose i ostali programi ZFF-a: PLUS, Ponovno s nama, Velikih 5, Mreža festivala Jadranske regije, KinoKino i Festivali pod reflektorom.
Sekcija PLUS ove godine izlazi iz poznatih okvira i prikazuje filmove koji se bave temom odrastanja i posebno su bliski mladima. PLUS donosi dobitnika Zlatnog leoparda u Lokarnu – “Toksično” litvanske autorke Saulė Bliuvaitė, pogled u bespoštedni svet manekenstva i modnih pisti iz perspektive dve tinejdžerke, “Hepiend”, distopijski debi japanskog redatelja Nea Sora, inače sina slavnog kompozitora Ryuichija Sakamota, kao i “Dobro dijete”, duhovit, prizemljen i duboko saosećajan portret jedne devojke u režiji američke autorke Indije Donaldson. Program postoji kao zasebna celina koja se na inventivan način bave temama odrastanja, ali se ove godine za nagradu PLUS mladog žirija takmiče i filmovi iz glavnog takmičarskog programa koji se bave tom tematikom: “Julie je odlučila šutjeti”, “Divlji dijamant” i “Kako se obogatiti prije nego što baka umre”.
Filmovi autora koje je publika upoznala u glavnom programu proteklih festivalskih izdanja uvršteni su program “Ponovno s nama”. Jedan od ove godine zapaženijih “Kad svane dan” (When the Light Breaks), kojim je otvoren program Izvestan pogled u Kanu, a kod nas prikazan na Paliću, prestaviće publici dobro poznati islandski reditelj i scenarist Rúnar Rúnarsson (Vulkan, ZFF 2012., Vrapci, ZFF 2015. i Jeka, ZFF 2020.). On će ove godine voditi i jedan od brojnih masterklasova na festivalu u programu namenjenom filmskim profesionalcima.
Posle svetske premijere na Sarajevo film festivalu dolazi i ostvarenje srpskog reditelja Vuka Ršumovića “Među bogovima” – oštra kritika današnjeg društva utemeljena na istinitim događajima jedne porodice iranskih migranata u Beogradu. Tu je još jedan naslov prikazan u Sarajevu – triler “Santosh”. Ovaj briljantan igrani prvenac Sandhye Suri (dokumentarni film “I kao Indija”, ZFF 2005.) prikazan u Kanu, Torontu i Karlovim Varima donosi priču o inspektorki policije koja se suočava sa najkorumpiranijem kastinskim društvom na severu Indije.
Van konkurencije je ostvarenje “Promatranje” – psihološki triler slovenačkog autora Janeza Burgera (Na sunčanoj strani Alpa, ZFF 2007., Ivan, ZFF 2017.), kojeg smo mogli da ga pogledamo prošle godine na Festivalu autorskog filma o lavini događaja koja usledi posle objavljenog snimka na internetu o malteretiranju mladića od strane dva huligana jedne noći na ulici koji usled zadobijenih povreda umre.
U nacionalnu takmičarsku kratkometražnu konkurenciju “Kockice” uvršteno je osam filmova po izboru selektora Vladimira Gojuna. Ovaj program je tradicionalno od posebnog značaja jer je tokom trajanja festivala proteklih 20 godina afirmisao većinu danas proslavljenih hrvatskih autora. Takmičarski program međunarodnog kratkog metra donosi 10 ostvarenja od kojih će svoro svi autori lično predstaviti svoje filmove.
Program Industrija, namenjen edukaciji i umrežavanju filmskih stručnjaka u regiji, donosi veliki izbor masterclassova, radionica, izlaganja, okruglih stolova, pitching forum i jednu konferenciju. Trinaesto izdanje Industrije ugostiće između ostalih islandskog redatelja Rúnar Rúnarsson čiji se film “Kad svane dan” prikazuje u okviru takmičarskog programa “Ponovno s nama”, zatim dugogodišnjeg montažera Marco Costa, saradnika reditelja Luce Guadagnina (Sve i kosti, Izazivači, Queer) te iskusnog savetnika za scenarije Pavela Mareka.
Program Industrija ZFF-a prvi put donosi i trodnevnu konferenciju posvećenu temi malih kinematografija, Small Cinemas Conference, u organizaciji “Odjela za kulturu i komunikacije Instituta za razvoj i međunarodne odnose” (IRMO). Planiran je i okrugli sto “Audiodeskripcija i pristupačnost AV sadržaja osobama s oštećenjem vida” u organizaciji Hrvatskog saveza slijepih.
Bonus video: Džon Torturo u Sarajevu
