Susret butovnica iz prošlosti i sadašnjosti, feminističko dekodiranje filmova Makavejeva, Lekcije o slobodi, I ona ima ruke i glavu da se bori, samo su neki od naslova tekstova tinejdžera, pripadnika generacije Z nakon prvog susreta sa jugoslovenskim kulturnim nasleđem.
Više od dva meseca udruženje „Pobunjene čitateljke“ sarađivalo je sa grupom tinejdžerki i tinejdžera iz cele Srbije u okviru projekta „Pobunjeno čitam: Mape jugoslovenskog nasleđa“, a rezultate ovog rada predstavilo je na sajtu Bookvica.net, kroz serijal tekstova čiji su autori mladi, inače pripadnici takozvane generacije Z.
U okviru projekta mladi uzrasta od 14 do 20 godina sprovodili su sopstvena istraživanja i analize nakon što su se po prvi put upoznali sa kulturnim nasleđem bivše Jugoslavije, saopštili su organizatori ove akcije.
Radovi objavljeni na sajtu obuhvataju tri tematske celine – jugoslovenske knjige za decu i mlade, otkrivanje jugoslovenskih književnica i analiza ženskih likova u nekim od najboljih ostvarenja jugoslovenske kinematografije. Tako su se pod „pobunjenom“ čitalačkom lupom našle knjige iz jugoslovenskih edicija školskih lektira kao što su „Lastavica“, „Vjeverica“, „Plava ptica“, „Raspust“ i „Mladi dani“, izučavano je književno stvaralaštvo Biljane Jovanović, Mirjane Stefanović, Judite Šalgo i Saše Božović, ali i kinematografsko nasleđe Dušana Makavajeva i jugoslovenskih partizanskih filmova.
– Istraživanje lika i dela Biljane Jovanović, a zatim i pisanje članka upoznali su me sa fascinatnim ostvarenjima autorke romana „Pada Avala“!, čija je analiza bila glavni udeo mog celokupnog rada – reči su Tereze Stefanović (16) koja se sada prvi put susrela sa opusom Jovanovićeve.
Jedna od mentorki na ovom projektu Nađu Bobičić istakla je kako joj je ovo bilo novo, višestruko izazovno i inspirativno iskustvo:
– Izazovi su se odnosili na to kako tinejdžerkama da predstavim umjetnost onoga vremena, da prvo prokljuve šta je to uopšte bila SFRJ. Potom, kada dobiju obrise jugoslovenske umjetnosti kroz analizu konkretne građe, bilo filma, bilo književnosti, kritički osavremene to što su naučile i percipirale. Njihov proces učenja bio je inspirativan i za mene, jer sam i sama istraživala neke nove aspekte, otkrila šta mi je ranije bilo manje poznato. Posebno me je zanimalo da otkrijev šta to novo generacija Z primećuje u socijalističkoj Jugoslaviji. Bio je ovo dvosmeran proces – reči su Bobičićeve, koja je dodala:
– Dok su se one upoznavale sa jugoslovenskim umetničkim korpusom, zajedno smo razmenjivale impresije na vreme u kojem nismo mogle da učestvujemo, ali koje nas sve inspiriše zbog neprolaznih vrednosti poput solidarnosti, antifašizma, i jednog višeg kvaliteta života.
Kako bi dodatno skrenule pažnju na pomalo zaboravljena dela i njihove autorke, „Pobunjene čitateljke“ pokreću i akciju „Jugoslovenski knjiški moljac“, u okviru koje štampanjem i distribucijom posebno osmišljenih bukmarkera žele da animiraju čitateljke i čitaoci svih uzrasta da u lokalnim bibliotekama pozajme neke od jugoslovenskih školskih lektira, podsete se tih dela i na bukmarkerima koje će ostaviti u knjigama dopišu svoje književne preporuke. Bukmarkere je moguće preuzeti u beogradskim knjižarama (Kreativni centar, Makart i Beopolis), a dobiće ih i oni koji kupe aktuelni, junski broj časopisa Liceulice.
Udruženje „Pobunjene čitateljke“ postoji od 2014. godine a misija mu je ohrabrivanje mladih kritičarki da svojim radom istupe u javnost i intervenišu u post-jugoslovenskom književnom polju.
Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare