0
Trinaesto izdanje filmskog festivala GoetheFEST, u organizaciji Goethe-Instituta, održaće se u oktobru u Beogradu, Novom Sadu i Nišu. Na ovogodišnjem programu pod sloganom “Optimistično dezorijentisani” premijerno u Srbiji biće prikazano sedam savremenih nemačkih igranih filmova o kojima govori selektorka Sunčica Šido.
Piše: Nikola Marković
Beogradski program 13. GoetheFEST-a održava se od 10. do 13. oktobra u Kulturnom centru Beograda, novosadski program u Kulturnom centru Novog Sada od 17. do 20. oktobra, a niški program u sali 5 bioskopa Cineplexx Niš od 24. do 27. oktobra 2024. godine, u saradnji sa Niškim kulturnim centrom.
O ovogodišnjoj selekciji razgovarali samo sa Sunčicom Šido, koordinatorskom programa kulture u Goethe-Institutu i selektorkom festivalskog programa.
Zanimljivo je da ove godine svih sedam filmova na GoetheFEST-u premijerno gledamo u Srbiji. Da li ste svesno išli na premijere i otkrivanje nekih novih filmova i/ili autora i autorki?
– Kao i svaki festival koji traje, GoetheFEST se, verno sebi, menja. Ovaj zaokret bi mogao i da se označi kao vraćanje korenima. Na svojim počecima smo takođe srpskoj publici omogućavali da upravo u dvoranama kulturnih centara Beograda, Novog Sada i Niša premijerno pogledaju savremeni autorski nemački film. Mapa filmskih festivala je u Srbiji izuzetno bogata, tako da nas raduje činjenica da ne postoji filmski festival koji u izbor ne ubraja nemački film. Drugo pitanje je koliko i koje produkcije evropskog autorskog filma nađu svoje mesto u redovnom bioskopskom repertoaru u Srbiji. Okretanje ka mladima, kako u smislu izbora filmova tako i u smislu publike, usaglašeno je sa programskim težištem Goethe Instituta, kao i prezentacija nemačke savremene umetnosti.
U kojoj meri nemačka savremena kinematografija, oličena u sedam odabranih filmova, odražava stvarnost u kojoj živimo? Da li je preispituje, odražava, ili joj pristupa iz nekog trećeg ugla?
– Traganje za odgovorom ćemo prepustiti svima onima koji pogledaju filmove, a čak ni svaki film neće ponuditi svakom gledaocu isti odgovor. Film renomirane kurdsko-nemačke rediteljke Ajše Polat “Mrtav ugao” suočiće nas iz više perspektiva sa transgeneracijskom traumom koja se prenosi u multietničkom društvu severoistočne Turske, koje progone duhovi prošlosti usložnjavajući bagaže sadašnjosti. Film koji je svetsku premijeru proslavio u sekciji Encounters Berlinala dokazuje koliko nemački film danas može da bude iznenađujući i nekonvencionalan, i od premijere do danas ne prestaje da osvaja značajne međunarnodne filmske nagrade.
Film “Đavolje vrelo” će nam neverovatno verodostojnom atmosferom 18. veka skrenuti pažnju na i danas tabuizovanu temu – depresiju. Još jednoj od nažalost svevremenih tema – beg u slobodu, privući će nas Sara Nojman u filmu “S one strane plave granice” koji smešta u DDR neposredno pred pad Zida. Sa druge strane, filmovi mlađih reditelja ponudiće fantazmagorično bavljenje identitetom, danas daleko složenije nego ikada pre. Pre svega mislim na filmove “Iz sopstvene kože” Aleksa Šada i “Franky Five Star” Birgit Meler.
Posebno ste preporučili film “Đavolje vrelo”. Pored činjenice da je austrijski kandidat za Oskara, šta vam je u ovom filmu bilo posebno fascinantno?
– Veronika Franc i Severin Fiala kao rediteljski duo rasvetljavaju jedno poglavlje evropske istorije kreirajući mračan psihogram žene, od krvi, mesa i duše, koju glumi Anja Plašg, a koja je kao Soap&Skin komponovala nezaboravnu muziku za film. Film „Đavolje vrelo“ daje glas nevidljivim i nečujnim ženama iz seoskog miljea tog vremena, danas nažalost bezimeno poznatim samo malom krugu zainteresovnih isključivo po zločinu koji su počinile u pokušaju da se spasu. Film analognom tehnikom snimanja dočarava težinu njihovog svakodnevnog života, oblikovanog religijskim dogmama i tabuima koji, neverovatno, odjekuju do danas.
Koje su glumačke zvezde ovogodišnje selekcije – a možda i čitave nemačke kinematografije? Da li možda imamo neku “novu Sandru Huler” ili naslednike/ce drugih poznatih zvezda nemačkog filma?
– U nemačkoj kinematografiji trenutno se ističe mnogo izuzetnih glumačkih talenata, uključujući i one koji će privući pažnju na ovogodišnjem GoetheFEST-u. Hana Hercšprung je jedna od najistaknutijih glumica ove godine. Za ulogu u filmu ”15 godina” osvojila je Bavarsku filmsku nagradu za najbolju glavnu žensku ulogu. Izdvaja se transformativnom interpretacijom likova i posvećenošću ulozi. Adela Nojhojzer, koja brilira u istom filmu, nagrađena je Nemačkom filmskom nagradom za najbolju sporednu ulogu, dodatno osnažujući uspešnu glumačku ekipu. U glumačkom sastavu ovog filma je i eminentni Albreht Šuh koga ne treba posebno predstavljati našoj publici. Samo na GoetheFEST-u prethodnih godina naša publika je uživala u njegovim ulogama u filmovima “Dragi Tomase”, “Fabijan” i “Berlin Aleksanderplac”, “System Crasher” i mnogim drugim.
Takođe, mlada glumica Lena Urzendofski je još jedan značajan talenat. Njena sposobnost da prikaže složene i nekonvencionalne likove ne prestaje da privlači pažnju. Lena je postala poznata po različitim ulogama, uključujući i onu u filmu „Kokon“, koji je publika GoetheFEST-a prošle godine odlično prihvatila. U posledne dve godine glumila je u 8 filmova, što s jedne strane potvrđuje njen brz uspon u nemačkoj filmskoj industriji, dok je sa druge otežavalo donošenje odluke koji od filmova zastupiti u ovogodišnjem programu. Ove godine, ona se pojavljuje u čak dva filma na festivalu. Još jedno ime koje se ističe, doduše ponajpre na austrijskoj sceni, jeste Anja Plašg. U filmu ”Đavolje vrelo”, teško je reći da li više oduševljava glumom ili muzikom za film, što dodatno naglašava njen umetnički opseg.
Korona je ostavila trag na kinematografije širom sveta, pa i onu u Nemačkoj. Kakva je trenutno situacija?
– Pandemija je zaista zadala veliki udarac nemačkoj, kao i globalnoj filmskoj industriji. Nakon toga su usledila smanjenja budžeta u svim sektorima, uključujući kulturu i umetnost. Još prošle godine svedočili smo smanjenju broja selektovanih filmova na međunarodnim filmskim festivalima i reorganizaciji festivalskih sekcija, gde su granice između različitih selekcija i autorskih pečata selektora postale poroznije. Veliki festivali su, naravno, dinamične platforme. Berlinale je već četvrtu godinu pod novim rukovodstvom, a za sledeću godinu najavljena je smena umetničkog direktora Karla Čatriana. Uprkos ovim promenama, postavlja se pitanje koliko festivali danas doprinose otkrivanju filmova koji nadilaze festivalski život. Čini se da trenutno međunarodni filmski festivali, iako veoma značajni, nisu uvek usmereni ka budućnosti kinematografije.
Bonus video: Berlinale